Íslendingaþættir Tímans - 30.12.1971, Blaðsíða 31

steinn útvarpserindi: „Um skólaeft
irlit, skipulag og framkvæmd
fræðslumála“.
Þar kemur fram sem fyrr liin
mikla yfirsýn Aðalsteins og raun-
sæi. Hann vitnar til orða hins nýja
grunnskólafrumvarps, sem hann
er yfirleitt hlynntur: Stuðla ber að
því að tryggja „öllum nemendum
rétt og tækifæri til menntunar og
þroska eftir getu hvers og eins“.
Aðalsteinn segir: „þetta mega um-
fram allt ekki verða innantóm orð,
þegar til framkvæmda kemur. Hér
er um að ræða réttlætismál og þá
meginhugsun, sem standa verður
heil að baki lögskipuðu skyldu-
námi, ef ekki á verr að fara. Þó
má það heldur ekki taika of lang-
an tíma að koma þessum jöfnuði
á, svo sem bezt hæfir umhverfis-
aðstæðum í hinum ýmsu byggðum
landsins".
Aðalsteini hefir verið mikil lífs-
gæfa að eiga frábæra eiginkonu,
Bjarnveigu Sigríði, f. 31. jan 1902,
dóttur Imgimundar Bjarnasonar og
konu hans Valgerðar Bjarnadóttur,
Patreksfirði. Hún ólst upp hjá
Pétri A. Ólafssyni konsúl og útgerð-
armanni á Patreksfirði, dnenglynd-
um höfðingja.
Börn þeirra eru: Auður, f. 16.
maí 1927, gift Ásgeiri Valdimars-
syni, verkfr. Rvk. Páll Ingimund-
ur, f. 21. marz 1930, fyrrv. skóla-
stjóri Reykjanesi, nú kennari Brú-
arlandi, kvæntur Guðrúnu Haf-
steinsdóttur kennara. Þór Aðal-
steinn, f. 27. marz 1932, verkfr.
kvæntur Önnu Brynjólfsdóttur,
Rvk. Halla, f. 25. nóv. 1935, gift
Sveini Þórarinssyni bónda Kols-
holti Flóa Árn. Helga María, f. 24.
maí 1942, gift Magnúsi Ingólfssyni
framkvstj. Samvinnutrygginga,
Egilsstöðum. Barnabörnin eru 22.
Fagur hópur og mannvænlegur,
ein órofa heild í umhyggju og 'kær
leika.
Kynni okkar Aðalsteins hófust
vorið 1934 í Austurbæjarbarna-
skóla. Við urðum upp úr því ná-
grannar og starfsbræður, þótt
fjöll og firðir aðgreindi.
Síðasta sumarið, sem Aðalsteinn
Sigmundsson lifði, tók hann mig
með sér inn í Djúp til nafna síns.
Með okkur var líka í Djúpbátnum
gömul hvalveiðistöð úr Álftafirði,
er verða skyldi heimavistarhús 1
Reykjanesi.
Áðalsteinn gekk niður bryggju,
er hann hafði sjálfur gera látið, til
þess að taka á móti farminum. Mér
er í minni mynd Aðalsteins þarna,
íturvaxinn, festan og prúðmfennsk
an, stálvilji í svip og spori, við-
mótshlýjan og glettnin, er hann
kippti okkur nafna sínum upp á
bryggjuna upp úr bátnum og hval
veiðistöðvarmáttarviðunum, ofur-
stórum, en við gestirnir ekki stór-
ir, en nokkuð þungir þó.
Aldrei hefi ég upplifað betri
móttökur á ævinni, nema aðrar
eins, alltaf þegar ég hefi heimsótt
þau Aðalstein og Bjamveigu. Vin-
átta Aðalsteinanna brá og ljóma
upp um himin þessa fagra kvölds
á Reykjanesi við Djúp.
Aðalsteinn kom nokkuð oft vest-
ur til að endurskoða hjá mér. Byrj
að var eldsnemma morguns oig
miskunnarlaust unnið fram á nótt
Ég fann list í vinnubrögðum Aðal-
steins og hröð og örugg vinnubrögð
hans voru kraftaverk í talnasljóum
augum mínum.
Þessir dagar voru enginn dans
á rósum fyrir mig. Aðalsteinn gat
verið nokkuð harður og óvæginn.
Það var betra að hafa hann með
sér en móti. „Með sér - Hann lét
málefni ráða. Ég þóttist eitt sinn
hafa smíðað úr ríkissjóði mikla
lyftistöng fyrir skólann á Núpi.
Hálfpartinn fannst mér Aðalsteinn
brjóta fyrir mér þetta fjáraflasnjall
ræði. En hann tók málið til með-
ferðar með hliðsjón af hinum slcól-
unum og málið var leyst í heild
á farsælan hátt fyrir ríkissjóð og
skólana.
Þröng skrifstofusjónarmið höf-
uðborgarinnar voru Aðalsteini
fjarri í þessu starfi hans. Ileildar-
sjónarmið réðu alltaf og skilning-
ur á aðstæðum landsbyggðarinn-
ar var honum runninn í merg og
bein.
Aðalsteinn er mikill vinur vina
sinna og vinirnir eru margir. Síra
Jakob Kristinsson ræddi eitt sinn
um við mig, hve Aðalsteinn leystl
hvers manns vandræði. Lítill mað-
ur fyrir sér og oft í vandræðum
hafði eitt sinn unnið hjá Aðal-
steini. Ég spurði hann einhverju
sinni: „Hvernig ferðu nú að?“ „Ég
tala við hann Aðalstein minn, þeg-
ar ég kom suður.“
Þegar Aðalsteinn gerir manni
greiða, gerir hann það svo ræki-
lega og ljúflega, að fágætt er.
Aðalsteinn hafði heyrt á ísafirði
að byggingarframkvæmdir á Núpi
væru mér erfiðar.
Þegar í stað lagði hann á Breiða
dalsheiði, fótgangandi í vonzku-
veðri undir kvöld. Hrakinn og
þreyttur kom hann að Núpi. „Nú
hvílir þú þig!“ „Nei, við skulum
tafarlaust athuga málavexti“. Það
leið ótrúlega stuttur tími. Aðal-
steinn stóð upp frá skrifborði
mínu eins og afþreyttur. Hann
hrópaði sigri: „Þetta er allt í bezta
lagi“.
Það skyldi byggt heimavistarhús
við Núpsskóla. Allir velviljaðir
en hik. „Ég kem vestur flugleiðis
og styð þig í málinu“. „Það er varla
lendandi á Dýrafirði í dag“. „Við
sjáum n'i til“.
Upp úr hádeginu sást depill úti
í sortanum í fjarðarmynninu.
Fundur hófst. Öllu kippt í lag.
„Flugtak útilokað. Fjörðurinn ein
„gæra“. Af stað tafarlaust og
suður. Ef til vill önnur slík ferð að
morgni.
Aðalsteinn hafði veikzt a lvarlega
á unglingsaldri. Hann geikk sjaldn
ast alheill til skógar. En viljastyrk-
urinn og þrekið frábært. Hann
minnir mig að nokkru, hvað þetta
snertir, á velgjörðamann okkar
beggja, Ásmund fyrrum prófessor
og biskup Guðmundsson. Hann fór
með stúdentum austur að Laugar-
vatni um vetur. Hrakningar á Hell-
isheiði. Allir heim í háttinn við
heimkomuna. En Ásmundur fór
vestur í Háskóla og ljós logaði í
skrifstofu hans fram á nótt. Hann
var að undirbúa sig fyrir næsta
dag.
Hugsjónabirta var um hina
nyrztu köldu strönd í uppvexti Að
alsteins þar. Á jólum 1914 sendi
síra Sigtryggur frændi hans á
Núpi honum jólakort. Móður Aðal-
steins dreymdi um, að hann fetaði
í fótspor frænda hennar og hans,
og Aðalstein undir niðri einnig.
Ein síðasta myndin af síra Sig-
tryggi: Hann stendur og er að vísa
litlum dreng til vegar og átta.
„Afi, ertu góður við öll börn“,
spurði lítill drengur Aðalstein ný-
lega.
Ég ætla að svara barninu nú á
sjötugsafmæli Aðalsteins Eiríks-
sonar: „Afi þinn er vinur vorsins
og æskunnar, fagurra tóna, dáða
og drengskapar. Hann verður allt-
af vormaður íslands, þótt hausti“.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
31