Morgunblaðið - 29.07.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 29. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FJÖLBREYTT veðurfar og vindskilyrði, vog-
skorið land, eyjar og sker og stútfullur sjór af
fiski gerir Ísland að kjörlendi fyrir hvers konar
bátasport. Félagar í Snarfara sem Morgunblaðið
ræddi við í gær voru sammála um að í raun væri
undarlegt hversu fáir stunduðu siglingar hér við
land.
Þeim fer þó sífellt fjölgandi og í smábátahöfn
Snarfara við Elliðavog er vart pláss fyrir fleiri
fley.
Á góðum degi má sjá tugi manna á ferli í smá-
bátahöfninni. Miðaldra karlar hafa löngum verið
fjölmennastir í þeim hópi en upp á síðkastið hafa
sífellt fleiri konur og ungt fólk gengið til liðs við
klúbbinn. Eftir því sem bátarnir hafa orðið betri
líta fleiri á siglingar sem íþrótt og dægradvöl
fyrir alla fjölskylduna.
Sumir bátanna í smábátahöfninni eru svo
föngulegir að jafnvel erlendar kvikmyndastjörn-
ur myndu ekki hika við að stíga um borð. Þar má
einnig finna skektur sem varla duga til annars
en dorgs og svartfuglsveiða og allt þar á milli.
Notkunin er enda margbreytileg. Sumir sigla
sjaldnast lengra en út fyrir eyjarnar á sundunum
meðan aðrir taka stefnuna á Breiðafjörðinn,
Jökulfirðina eða einhverja enn fjarlægari staði.
Þess á milli er dyttað að bátunum eða kaffi sötr-
að hjá kunningjum.
Þegar spurt er hvað eitt stykki af góðum bát
kosti er við hæfi að gjaldkeri klúbbsins, Gunnar
Hjartarson, verði fyrir svörum. En hann er loð-
inn í andsvörum. „Bróðir minn spurði hvað bát-
urinn minn kostaði og ég sagði honum það. Já,
já, þetta er bara eins og einn góður Bens sagði
hann þá.“ Í næstu atrennu svarar hann því til að
báturinn kosti álíka mikið og sumarbústaður. Og
ekki á hann sumarbústað nema þann sem flýtur í
Elliðavogi. Bátur Gunnars er reyndar með þeim
glæsilegri í höfninni og því hægt að komast af
með minna. Hann segir að fólk eigi ekki að láta
kostnaðinn vaxa sér í augum og hvetur þá sem
láta sig dreyma um bát að taka stökkið. Hætta í
„draumaliðinu“, kaupa sér bát og ganga í klúbb-
inn.
Dytta að bátum, sigla eða drekka
bara kaffi með kunningjum
Morgunblaðið/Þorkell
Gunnar Hjartarson, Sigríður Baldursdóttir, Örn Óttarsson og Jóhannes Valdemarsson
Snarfarafélagar vilja fá fleiri í klúbbinn enda séu siglingar hin ágætasta iðja.
TIL að forðast íþyngjandi reglur
og mikinn lögbundinn kostnað hafa
margir skemmtibátaeigendur
brugðið á það ráð að skrá báta sína
erlendis, s.s. á Norðurlöndunum og
í Bandaríkjunum.
Í fyrra voru reglur um skoðun á
bátum og skipum endurskoðaðar
og bundu Snarfaramenn miklar
vonir við að reglunum yrði þá
breytt.
Finnur Torfi Stefánsson, tón-
skáld og fyrrum alþingismaður,
vann talsvert í því máli fyrir hönd
félagsins. Hann segir að ráðherr-
um, þingmönnum, embættismönn-
um og Siglingastofnun hafi verið
kynntar óskir og kröfur Snarfara.
Allir hafi tekið þessu vel „eins og
gert er í skruminu hjá okkur,“ seg-
ir hann, en þegar á hólminn var
komið hafi engu verið breytt.
Finnur Torfi segir að Siglinga-
ráð, sem er aðallega skipað hags-
munaðilum í sjávarútvegi, virðist
hafa ákveðið að úr því að skemmti-
bátaeigendur væru nógu ríkir til að
eiga báta væru þeir nógu ríkir til
að borga öll þessi gjöld.
Hann segir að hvergi í Norður-
Evrópu eða í Bandaríkjunum séu
reglur nálægt því eins strangar og
hér á landi. Þar hafi ríkið lágmarks
opinber afskipti af skemmtibátum
en á Íslandi þurfi skemmtibáta-
eigendur að sæta mjög víðtækum
og fyrirferðarmiklum ríkisafskipt-
um.
Kjarni málsins sé sá að skemmti-
bátar verði í öllum meginatriðum
að uppfylla sömu reglur og bátar
og skip sem notuð eru í atvinnu-
skyni. Hann spyr hvaða vit sé í því
að skemmtibátar lúti sömu reglum
og fiskiskip sem þurfi að standast
arfavitlaus veður út í reginhafi.
Fjárplógsstarfsemi
Finnur Torfi segir að ekki sé nóg
með að reglurnar kosti talsvert
umstang heldur sé kostnaðurinn
við að uppfylla þær gríðarlegur.
„Það eru lagðir á okkur beinir
skattar en það sem er okkur enn
þyngra í skauti er að við erum und-
ir alls kyns lögþvinguðum viðskipt-
um. Það er að segja, okkur er sagt
að við þurfum að kaupa þetta eða
hitt með lögum og ef við gerum það
ekki eru bátarnir okkar ólöglegir,“
segir hann. Ríkið stundi með þessu
hreina og klára fjárplógsstarfsemi.
Versta dæmið varði björgunar-
báta. Ekki sé alltaf þörf á björg-
unarbátum þar sem margir fari
aldrei lengra en um sundin við
Reykjavík. „En ríkið vill ráða
þessu og skipar svo fyrir að þú
skulir hafa björgunarbáta. Það er
einokun á framleiðslu björgunar-
báta, en það sem verra er að það er
einokun á þjónustu við björgunar-
báta líka. Það er danskt fyrirtæki
sem heitir Viking og ræður nánast
öllum markaðnum. Það heimtar að
bátarnir séu skoðaðir einu sinni á
ári. Kostnaðurinn við skoðunina
nemur yfirleitt 60–80.000 krónum,
um þriðjungi af verði nýs báts,“
segir hann. Í öðrum löndum sé á
hinn bóginn látið nægja að skoða
bátana á þriggja til fjögurra ára
fresti.
Annað dæmi varðar neyðarsenda
sem séu beinlínis notaðir sem fjár-
plógstæki. Ný rafhlaða kosti hvorki
meira né minna en 17.000 krónur
og eyðublað sem staðfestir að skipt
hafi verið um það kosti 1.700 krón-
ur. Í Bandaríkjunum kosti nýr slík-
ur sendir, með rafhlöðu, 8.000
krónur. „Ríkið segir að við verðum
að kaupa þetta og svo getur einok-
unaraðili mokað af þessu eins og
honum sýnist,“ segir hann.
Hneisa að þurfa að flagga út
Finnur Torfi segir að reglurnar
séu einfaldlega ekki málefnalegar
enda miðaðar við aðstæður og þarf-
ir útgerðarinnar. Útgerðarmenn
muni e.t.v. ekki um þennan pening,
þeir geti látið draga hann frá
skatti, en eigendur skemmtibáta
muni svo sannarlega um þetta og
nú sé svo komið að margir telji sig
ekki hafa efni á því að greiða öll
þessi gjöld.
„Af því það ríkir einokun og af
því að það er lögþvingun í þessum
viðskiptum þá rýkur verðið upp.
Það þarf ekki hagfræðing til að sjá
það. Það liggur í hlutarins eðli,“
segir hann.
Afleiðing sé sú að margir Snar-
faramenn hafi skráð báta sína í út-
löndum. Skútan hans Finns Torfa
er t.a.m. skráð í Bandaríkjunum,
aðrir bátar eru m.a. skráðir í Sví-
þjóð eða í Bretlandi. Finnur Torfi
tekur þó fram að bátarnir séu full-
komlega löglegir hér á landi og af
þeim sé borgaður virðisaukaskatt-
ur og aðflutningsgjöld. „En það er
auðvitað hneisa að maður geti ekki
siglt sinni eigin skútu undir ís-
lenskum fána.“
Aðspurður hvernig reglur hann
vilji fá segir hann að stjórnvöld
mættu t.d. taka eitthvert Norður-
landanna sér til fyrirmyndar. Allt
sé skárra en íslensku reglurnar.
Skemmtibátaeigendur eru reiðir vegna „lögþvingaðra viðskipta“
Skrá bátana í
útlöndum til að
losna undan ósann-
gjörnum reglum
Morgunblaðið/Þorkell
Hafþór F. Sigurðsson og Finnur Torfi Stefánsson gagnrýna ríkisvaldið
harðlega fyrir ómálefnalegt regluverk og íþyngjandi kostnað.
Engin slys á síðustu áratugum
HAFÞÓR L. Sigurðsson, formaður Snarfara, segir að reglur um bún-
að skemmtibáta séu svo stífar að engu sé líkara en urmull slysa verði
um borð. Staðreyndin sé á hinn bóginn sú að á síðustu áratugum hafi
ekkert slys orðið á mönnum við skemmtibátasiglingar þó að menn
hafi lent í einstaka óhöppum.
Hafþór segir reglur um skemmtibáta um margt fáránlegar. Kröfur
um björgunarbáta sé e.t.v. besta dæmið.
Hann bendir á að í bát sem er styttri en átta metrar þurfi ekki að
vera björgunarbátur um borð. Engu að síður velji margir þann kost
að setja björgunarbáta í báta undir átta metrum. Þegar komi að því
að fá haffærisskírteini fyrir slíka báta vandist hins vegar málið. Jafn-
vel þó að engin skylda sé til þess að hafa björgunarbát um borð verði
björgunarbátarnir að standast árlega skoðun en kostnaðurinn við
hverja skoðun nemur gjarnan 60–80.000 krónum. Til þess að losna
undan þessu gjaldi bregði margir á það ráð að fjarlægja björg-
unarbátana áður en skoðunin fer fram.
Hafþór bendir á að Snarfari njóti engra opinberra styrkja en þess í
stað „blóðmjólki“ ríkið félagsmenn með ósanngjörnum og vitlausum
gjöldum. Margir hafi hreinlega ekki efni á að greiða öll þau gjöld sem
íslenska ríkið krefjist af þeim og íhugi að hætta siglingum.
Margir að kikna undan kostnaði
Karlmenn
segja NEI við
nauðgunum
UM verslunarmannahelgina stend-
ur karlahópur Femínistafélags Ís-
lands fyrir átakinu „Karlmenn
segja NEI við nauðgunum“ í sam-
starfi við öryggisráð félagsins. Hóp-
urinn stóð fyrir sams konar átaki í
apríl sl. og einnig um verslunar-
mannahelgina í fyrra. Eins og í
fyrri skiptin er lögð áhersla á hlut-
verk karlmanna í baráttunni gegn
nauðgunum og hvaða möguleika
þeir hafi til að koma í veg fyrir
nauðganir.
Með átakinu vill karlahópur Fem-
ínistafélagsins fá karla til að staldra
við og velta fyrir sér hvað þeir geti
gert til að koma í veg fyrir nauðg-
anir. „Við teljum nauðsynlegt að
karlar sýni samábyrgð í verki og
taki afgerandi afstöðu gegn nauðg-
unum. Þó að fæstir karlar nauðgi er
það staðreynd að langflestir þeirra
sem nauðga eru karlar. Þegar kem-
ur að því að sporna við þessu kyn-
bundna ofbeldi er nauðsynlegt að
karlar taki þátt í umræðunni og taki
skýra afstöðu gegn nauðgunum.“
Á morgun verða fulltrúar hópsins
á Umferðarmiðstöðinni, Flugstöð
Reykjavíkur og einnig í Þorlákshöfn
þar sem Herjólfur leggur úr höfn til
Vestmannaeyja. Rætt verður við
karla um eðli og alvarleika nauðg-
ana og reynt að virkja krafta þeirra
í baráttunni gegn ofbeldi á konum.
Einnig munum við dreifa barm-
merkjum með merki átaksins og
bæklingum með upplýsingum um
nauðganir, ásamt því sem við verð-
um með boli og frisbee-diska með
merki átaksins til sölu.
Ný útvarpskönnun
Gallup
Bylgjan
og Rás 2
vinsælastar
ÍSLENDINGAR hlusta mest á
Bylgjuna og Rás 2 samkvæmt út-
varpskönnun Gallup. Könnunin var
gerð á tímabilinu 18.–24. júní og
1.269 Íslendingar á aldrinum 12–80
ára voru í úrtakinu. Sex hundruð
svör bárust og gögnin voru flokkuð
eftir kyni, aldri og búsetu.
62,4% þeirra sem svöruðu
hlustuðu eitthvað á Bylgjuna yfir
vikuna en 60,8% á Rás 2. Tæplega
annar hver þátttakenda hlustaði á
Rás 1 en á milli 18 og 24% hlustuðu á
FM 957, Létt, Skonrokk, Útvarp
Sögu og X-ið.
Álíka margar konur og karlar
hlusta á Bylgjuna og Rás 1. Konur
virðast heldur hlusta á FM 957 og
Létt en karlar frekar á Rás 2, Skon-
rokk og X-ið.
Bylgjan og Rás 2 virðast eiga fleiri
hlustendur á landsbyggðinni en á
höfuðborgarsvæðinu en Létt 96,7,
Útvarp Saga og Skonrokk ná frekar
til höfuðborgarbúa.
Bylgjan virðist eiga marga hlust-
endur í hverjum aldurshópi en
hlustun á Rás 1 og Rás 2 eykst með
aldri. FM 957 og Kiss ná vel til yngri
kynslóða en hlustun snarminnkar
því eldri sem aðspurðir eru.
♦♦♦
LÖGREGLAN í Reykjavík mun
halda úti auknu eftirliti í íbúðar-
hverfum um verslunarmannahelgina
eins og undanfarin ár, en minnir
samt fólk sem hyggur á ferðalög um
verslunarmannahelgina á að ganga
vel frá eigum sínum.
Lögreglan segir hættuna á inn-
brotum aukast þegar mörg hús og
margar íbúðir eru yfirgefnar í einu.
Því sé rétt fyrir fólk að hafa það í
huga þegar það yfirgefur hýbýli sín
að það gæti fengið einhvern óvel-
kominn í heimsókn.
Aukið eftirlit í
íbúðarhverfum
♦♦♦