Morgunblaðið - 13.09.2004, Blaðsíða 16

UMRÆÐAN
16 MÁNUDAGUR 13. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
OSRAM flúrperur á
alla vinnustaði
Jóhann Ólafsson & Co Sundaborg, Johan Rönning Sundaborg/Akureyri,
Rekstrarvörur, Osram Perubúðir: Árvirkinn Selfossi, Faxi Vestmannaeyjum,
R.Ó. Rafbúð Reykjanesbæ, Glitnir Borgarnesi, Rafbúðin Hafnarfirði,
G.H. Ljós Garðabæ, Þristur Ísafirði, Ljósgjafinn Akureyri, S.G. Egilsstöðum,
Lónið Höfn, Straumur Ísafirði, Víkurraf Húsavík, Vírnet Borgarnesi.
Rafverkstæði Árna Elíssonar Reyðarfirði.
Eftirfarandi greinar eru á
mbl.is:
Jón Steinsson: „Það er engin
tilviljun að hlutabréfamarkað-
urinn í Bandaríkjunum er öfl-
ugri en hlutabréfamarkaðir
annarra landa.“
Regína Ásvaldsdóttir: „Eitt
af markmiðum með stofnun
þjónustumiðstöðva er bætt að-
gengi í þjónustu borgaranna.“
Jónas Gunnar Einarsson:
„Áhrifalaus og mikill meirihluti
jarðarbúa, svokallaður almenn-
ingur þjóðanna, unir jafnan
misjafnlega þolinmóður við
sitt.“
Jakob Björnsson: „Mörg rök
hníga að því að raforka úr
vatnsorku til álframleiðslu
verði í framtíðinni fyrst og
fremst unnin í tiltölulega fá-
mennum, en vatnsorkuauðug-
um, löndum …“
Tryggvi Felixson: „Mikil
ábyrgð hvílir því á þeim sem
taka ákvörðun um að spilla
þessum mikilvægu verðmætum
fyrir meinta hagsæld vegna
frekari álbræðslu.“
Stefán Örn Stefánsson: „Ég
hvet alla Seltirninga til kynna
sér ítarlega fyrirliggjandi
skipulagstillögu bæjaryfir-
valda …“
Gunnar Finnsson: „Hins veg-
ar er ljóst að núverandi kerfi
hefur runnið sitt skeið og
grundvallarbreytinga er
þörf …“
Eyjólfur Sæmundsson og
Hanna Kristín Stefánsdóttir:
„Öryggismál í landbúnaði falla
undir vinnuverndarlög og þar
með verksvið Vinnueftirlits-
ins.“
Jakob Björnsson: „Með þvílík-
um vinnubrögðum er auðvitað
lítil von um sættir.“
Guðmundur Hafsteinsson:
„Því eru gráður LHÍ að inntaki
engu fremur háskólagráður en
þær sem TR útskrifaði nem-
endur með, nema síður sé.“
Á mbl.is
Aðsendar greinar
RÍKISSTJÓRNIN virðist ætla að
svíkja endurgreiðendur námslána um
samráð um lækkun endurgreiðslu-
byrði námslána. Samráðinu var lofað
fyrir kosningar vorið 2003 þegar
BHM, SÍNE og 14 önn-
ur samtök skjólstæð-
inga Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna
(LÍN) fengu loforð frá
öllum stjórnmálaflokk-
um, sem fengu fulltrúa
á Alþingi, um að skoða
möguleika á lækkun
endurgreiðslubyrði
námslána.
Í stefnuyfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar er
áréttað að „[h]ugað
verði að því að lækka
endurgreiðslubyrði
námslána og lög um sjóðinn endur-
skoðuð“.
Þegar þessi grein er skrifuð fyrri
hluta september eru rúmir tveir mán-
uðir liðnir frá því að menntamálaráð-
herra skipaði 6 manna nefnd til þess
að efna þetta loforð. Ríkisstjórnin á 5
fulltrúa í nefndinni og námsmenn 1
fulltrúa. Endurgreiðendur námslána
fengu ekki að tilnefna neinn fulltrúa
þrátt fyrir að Sjálfstæðisflokkurinn
hafi lofað 16 samtökum námsmanna,
háskólamanna og annarra endur-
greiðenda námslána „samstarfi við
hagsmunasamtök“ og Framsóknar-
flokkurinn hafi sagt að ekkert væri
því til fyrirstöðu „að skipa nefnd með
fulltrúum hlutaðeigandi hagsmuna-
samtaka“.
Endurtekið loforð svikið?
BHM gagnrýndi menntamálaráð-
herra opinberlega fyrir tæpum
tveimur mánuðum fyrir að sniðganga
loforð um samstarf við BHM sem
annan fulltrúa þeirra 16 hagsmuna-
samtaka sem létu sig varða endur-
greiðslubyrðina fyrir kosningar. Lof-
aði ráðherra þá aftur fullu samráði
„við þá hagsmunaaðila sem telja sig
málið varða þegar kemur að endur-
greiðslubyrðinni“. Nú eru tæpir tveir
mánuðir liðnir frá þessu endurtekna
loforði ráðherra en ekkert samráð
hefur verið haft við BHM hvorki af
hálfu ráðherra né nefndarinnar. Að-
eins er um hálfur mánuður þar til
nefndin á að ljúka störfum, 1. október
nk.
Ráðherra bar fyrir sig að ekki
gætu allir hagsmunaaðilar fengið full-
trúa í slíkri nefnd. Þetta endurtók að-
stoðarmaður formanns Framsókn-
arflokksins á fundi með undirrituðum
fyrir þremur vikum þegar hann sagði
að menntamálaráðherra yrði þá að
veita öðrum hagsmunasamtökum að-
ild að nefndinni. Þessi málsvörn
stenst ekki því öll hagsmunasamtök,
sem láta sig námslán
varða, voru meðal
þeirra 16 samtaka sem
BHM og SÍNE voru í
forsvari fyrir. Öllum
samtökum, sem hafa
meðal félagsmanna
námsmenn eða end-
urgreiðendur námslána,
var boðin aðild að sam-
starfinu. Hvaða hags-
munasamtök skyldu
menntamálaráðherra
og aðstoðarmaðurinn
hafa í huga? Aðstoð-
armaður formanns
Framsóknarflokksins var spurður
um það á umræddum fundi en ekkert
svar hefur enn borist.
Önnur álitamál
Einnig bar ráðherra fyrir sig að svo
margt annað en endurgreiðslubyrði
kæmi til umfjöllunar í nefndinni að
ekki væri fært að bjóða BHM fulltrúa
í henni frekar en öðrum hagsmuna-
aðilum. Þessi málflutningur ráðherra
stenst ekki enda er í fyrsta lagi ekk-
ert í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar eða skipunarbréfi nefndarinnar
sem bendir til þess að annað komi til
skoðunar í nefndinni en lækkun end-
urgreiðslubyrði. Í öðru lagi hefur
BHM boðið í sáttaskyni að fulltrúi
BHM í nefndinni sitji aðeins fundi
þegar um endurgreiðslubyrði er
fjallað.
Í þriðja lagi ætti fullyrðing um að
nefndin hafi fleira til skoðunar ekki
að koma að sök enda lætur BHM sig
varða öll námslánamál. BHM vill
reyndar gera kröfu um fulltrúa í
stjórn LÍN sem einu heildarsamtök
háskólamanna. Til þess er greinilega
full ástæða.
Margar leiðir
Spyrja má hvers vegna BHM vill
endilega fá fulltrúa í nefndinni, skipt-
ir niðurstaðan ekki mestu máli? Jú,
en BHM og samstarfssamtökin hafa
skoðað 5–6 mögulegar leiðir til þess
að létta endurgreiðslubyrði og vilja
eins og lofað var vera með í ráðum um
hvaða leið verði ofan á. Sú leið sem
var og er enn efst á blaði samtakanna
16 er skattaleiðin, þ.e. að afborganir
námslána ásamt vöxtum og verðbót-
um verði frádráttarbærar frá skatti
eins og vextir af húsnæðislánum.
Menntamálaráðherra getur ekki átt
frumkvæði að slíkri leið. Þess vegna
var öllum erindum samtakanna í kjöl-
far kosningaloforðanna beint til for-
ystumanna ríkisstjórnarinnar Davíð
Oddssonar og Halldórs Ásgríms-
sonar sem enn hafa ekki virt sam-
tökin svars. Vonandi er ekki búið að
ákveða niðurstöðuna fyrirfram.
Verður markmiðið líka svikið?
Við gagnrýni BHM við nefndarskip-
unina í júlí sagði menntamálaráð-
herra BHM sýna af sér „fram-
hleypni“ og „útúrsnúning“ og lét þess
getið að framkoma BHM lofaði ekki
góðu um framhaldið. BHM daufheyr-
ist við slíkum hótunum en samráðs-
skortur ríkisstjórnarinnar dregur
óneitanlega úr trausti á því að mark-
miðið sjálft léttari endurgreiðslu-
byrði námslána verði efnt á kjörtíma-
bilinu eins og lofað var fyrir kosn-
ingar.
Skattaafsláttur
Þess vegna er krafa um skattaafslátt
vegna afborgana námslána meðal
þeirra krafna sem aðildarfélög BHM
hafa samþykkt að setja fram sameig-
inlega gagnvart fjármálaráðherra
sem viðsemjanda í komandi kjara-
samningum.
Svik við endurgreiðendur námslána?
Gísli Tryggvason fjallar
um kjaramál BHM ’Þegar þessi grein erskrifuð fyrri hluta sept-
ember eru rúmir tveir
mánuðir liðnir frá því að
menntamálaráðherra
skipaði 6 manna nefnd
til þess að efna þetta
loforð.‘
Gísli Tryggvason
Höfundur er framkvæmdastjóri BHM.
HÁKON Ólafsson, forstjóri Rb,
fer mikinn í grein sinni um meinta
aðför Rannsóknasjóðs að rann-
sóknastofnunum at-
vinnuveganna. Honum
tekst hins vegar að
fara rangt með allt sem
máli skiptir. Hann full-
yrðir að til hafi staðið í
upphafi lagasmíðar um
vísindamál að útiloka
sérfræðinga ríkisrek-
inna rannsóknastofn-
ana frá því að sækja í
Rannsóknasjóð. Því
hafi fengist breytt þeg-
ar skipt var um
menntamálaráðherra.
Þetta er alrangt. Það
sem stóð til er það sem gert var.
Umsækjendur um styrki úr Rann-
sóknasjóði eru bæði metnir á eigin
forsendum og þeirri aðstöðu sem
þeir búa við að ógleymdum gæðum
verkefna. Þetta er farsælasta leiðin
og vonandi er ekki ágreiningur um
hana. Þrír menntamálaráðherrar
hafa komið að rannsóknamálum síð-
an Björn Bjarnason setti fram hug-
mynd um vísinda- og tækniráð og lög
um Rannsóknasjóður urðu til. Eg
fullyrði að allir hafi þeir borið hag
rannsókna í landinu fyrir brjósti og
hafni sérhagsmunagæslu af því tagi
sem grein Hákonar ber því miður
keim af.
Skemmtilegasti kafl-
inn í grein Hákonar er
um pennastrikið sem
breytir nú skyndilega
möguleikum sérfræð-
inga rannsóknastofn-
ana til að sækja um eig-
in laun úr sjóðnum. Það
vill svo til að ákvæðið
sem Hákon nefnir máli
sínu til stuðnings var
tekið orðrétt upp úr
reglum Rannsókna-
sjóðs í fyrra og einnig
reglum forvera hans
eins langt og elstu menn muna.
Þetta kalla eg óvænta breytingu!
Þrátt fyrir meirihluta prófessora í
stjórn Rannsóknasjóðs sem reynir í
sífellu að ýta ríkisreknum rann-
sóknastofnunum út úr Rannsókna-
sjóði samkvæmt Hákoni hefur um-
rætt ákvæði nú samt verið endur-
ritað á einfaldara máli sem allir
skilja. Þeir sem lesa leiðbeiningar
sjóðsins á heimasíðu Rannís munu
sjá að ekkert hefur breyst hvað
þetta varðar. Enda stóð það ekki til.
Stjórn Rannsóknasjóðs mun eftir
sem áður halda áfram á þeirri braut
að tryggja framgang bestu verkefna
sem sótt er fyrir í sjóðinn óháð upp-
runa þeirra.
Málefni rannsókna og þróunar
hafa siglt í meðbyr undanfarið og
vonandi helst leiðið. Málflutningur af
því tagi sem eg hef rætt hér er ekki
líklegur til frekari landvinninga.
Rugl um Rannsóknasjóð
Hafliði Pétur Gíslason svarar
Hákoni Ólafssyni ’Það vill svo til aðákvæðið sem Hákon
nefnir máli sínu til
stuðnings var tekið orð-
rétt upp úr reglum
Rannsóknasjóðs í fyrra
og einnig reglum for-
vera hans eins langt og
elstu menn muna.‘
Hafliði Pétur Gíslason
Höfundur er formaður stjórnar
Rannsóknasjóðs.
Í FRÉTTABLAÐINU 7.9. mátti
lesa þessa frétt: „Sauðamessa fyrir
alla fjölskylduna.“ Sauðfé verður
rekið endilangt í gegnum Borg-
arnes á laugardag á fjölskylduhátíð
helgaðri sauðkindinni og lamba-
kjötsáti. Hátíðinni er ætlað að sýna
sauðkindinni þá virðingu sem hún á
skilið.“ O.s.frv.
Lítum nánar á þessi skrif. Það er
mikil örvænting í þessum fáu orð-
um. Allt á að gera til að afsaka of-
beit og beingreiðslur. Efna til há-
tíðar og draga skepnurnar inn í bæ
til sýnis, eins og verið sé að kynna
nýja dýrategund og halda svo
sauðamessu, slátra fórnarlambi og
éta. Svona trúarlegt yfirbragð yfir
öllu. Allt rollunni til heiðurs! En
heiðurinn er samt ekki fólginn í
neinu öðru en að éta afkomendur
hennar og síðar hana, gamla og
lúna, eftir að hún, „endilöng“ sem
hún er, hefur verið rekin gegnum
bæinn! Hef reyndar aldrei séð
endilangt sauðfé. Það verður
kannski svoleiðis eftir að hafa ark-
að um endilangt landið, í mörg
sumur, í leit að síðustu þjóðar-
blómunum.
Sama kvöld fékk Baldvin, kjöt-
sali, Jónsson seinni hluta Kastljóss-
ins algjörlega til umráða, til að aug-
lýsa eina kindakjötssöluherferðina
enn, sem fólgin er í því að bjóða er-
lendum kaupmönnum, kokkum og
fjölmiðlafólki, á okkar kostnað, í
ferðalag til Íslands. Í þeirri ferð á
að afsaka ofbeit með því að skella
gestunum í göngur og réttir og
hitta þar „skemmtilega og úrræða-
góða bændur“. Voða gaman, ís-
lenskt brennivín, söngur og „alles“.
Víst eru til skemmtilegir bændur
en úrræðagóðir eru þeir ekki. Ef
þeir væru það væru þeir löngu bún-
ir að losa sig úr átthagafjötrum
ríkisstjórnarinnar, sem felast í því
að borga með þeim svo þeir eigi
ekki möguleika á heilbrigðri sam-
keppni og góðri afkomu. Fátækir
skulu þeir vera til frambúðar.
Öllum hugsanlegum áróðurs-
brögðum er beitt við að reyna að
selja rollukjöt, sem framleitt er á
okkar kostnað og gróðurs landsins.
Er þér sama?
MARGRÉT JÓNSDÓTTIR,
Melteigi 4, Akranesi,
melteigur@simnet.is.
Algjör örvænting
Frá Margréti Jónsdóttur:
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Fréttir á SMS