Morgunblaðið - 30.09.2004, Blaðsíða 12

12 FIMMTUDAGUR 30. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
KENNARAVERKFALLIÐ
MIKLAR umræður og deilur urðu
um framkvæmd núgildandi kjara-
samnings grunnskólans frá 2001 á
fundi forsvarsmanna KÍ og samn-
inganefndar sveitarfélaganna með
blaðamönnum Morgunblaðsins í gær.
Eiríkur Jónsson mótmælti harð-
lega þeim ummælum Birgis Björns
Sigurjónssonar að núverandi samn-
ingur væri meistarastykki, sem hefði
tryggt faglegt skólastarf. „Við mynd-
um fá 4.000 manns til að æla ef þetta
yrði sagt yfir Laugardalshöllina þar
sem þessi hópur væri saman kominn.
Þetta fólk myndi algerlega sturlast
því þetta eru þvílík öfugmæli og
móðgun við hópinn,“ sagði Eiríkur.
Fólk hefði verið þjakað af vinnuálagi í
skólunum.
Birgir Björn rifjaði meðal annars
upp við umræðurnar að þegar hann
og Guðrún Ebba Ólafsdóttir, þáver-
andi formaður Félags grunnskóla-
kennara, handsöluðu kjarasamning
árið 2001, hefðu þau rætt að stóru
gallarnir á þeim samningi væru að
ekki hefði verið gert nógu vel við
yngstu kennarana og byrjendur. „Við
handsöluðum að næst þegar við
myndum setjast niður yrðu þeir for-
gangsverkefni,“ sagði Birgir Björn.
„Í fyrsta tilboði launanefndar tók-
um við þá sérstaklega út fyrir sviga.
Við vildum standa við þetta fyrirheit.
Við vorum þá með samningstilboð
sem fól í sér að þeirra laun myndu
hækka um 25,4% á samningstím-
anum þannig að meðalhækkunin yrði
17–18%. Við vorum að reyna að efna
það sem við höfðum þá lofað og ég
veit ekki um neinn vinnuveitanda sem
er á þessu ári að gera kjarasamninga
um og yfir 25% launahækkanir,“
Fram kom í máli Eiríks er hann
var spurður um vinnutímaákvæði í
kjarasamningnum frá 2001 að fram-
kvæmd þess samnings hefði mistek-
ist að mati mjög margra kennara.
„Hann hefur ekki skilað því sem hann
átti að gera og þar er um mörg atriði
að ræða,“ sagði Eiríkur. Hann sagði
þær skoðanir sem talsmenn kenn-
arasamtakanna hefur sett fram um
þetta endurspegluðu skoðanir þús-
unda félagsmanna samtakanna.
Vinnu stýrt með fjárveitingum
„Það vita það allir að vinnunni út í
skólunum er stýrt með fjárveitingum
og það þýðir ekki að segja að skól-
arnir hafi frjálsræði til að gera þetta
og hitt ef þeir hafa ekki fjármagn til
þess,“ sagði Eiríkur.
„Í núverandi kjarasamningi er
ákvæði þess efnis að heimilt er að
lækka kennsluskyldu kennara úr 28
tímum niður í 26. Þetta er almennt
ekki notað, einfaldlega vegna þess að
menn hafa ekki peninga til þess. Það
hringdi í mig skólastjóri eftir sjón-
varpsþátt sem ég var í og sagði; „Eitt
kom ekki nógu skýrt fram hjá þér.
Ég hef engan pening til þess að
kaupa yfirvinnu.“ Þetta stendur upp
úr öllu, það er þetta sem hefur mis-
tekist,“ sagði Eiríkur. Hann sagði það
ekki rétt að kennarar vildu fá hærri
laun og minni vinnu. ,,Menn voru
frekar tilbúnir að taka launin út fyrir
sviga heldur en vinnutímann. Menn
sögðu einfaldlega; við getum ekki
unnið undir þessu vinnuálagi, við
verðum að koma böndum á það. Ef
við gerum það þá erum við tilbúnir að
fá nákvæmlega sömu launahækkanir
og aðrir. Ég legg ríka áherslu á að
þetta var útspilið, vinnutíminn og þar
með hagur barnanna og að kennarar
geti sinnt starfinu sínu. Það er númer
eitt og við skulum þá láta launaliðinn
bíða. Þess vegna skil ég ekki enn af
hverju þessari hugmynd var hafnað.“
„Eins og þetta blasir við okkur þá
eru kröfur kennara þessar: Við vilj-
um fá verulegar launahækkanir og
við viljum skila minni kennslu og
skila minni vinnu undir hinum svo-
kallaða verkstjórnartíma. Hin hliðin á
því er auðvitað auknar yfirvinnu-
greiðslur til kennara, sem er fram-
haldsskólamódelið,“ sagði Birgir
Björn.
Eiríkur fjallaði á fundinum um til-
boð launanefndar sveitarfélaga um
25% hækkun til handa yngstu kenn-
urunum og tók dæmi af mennta-
skólanema, sem á að útskrifast sem
stúdent í vor og ætlar sér síðan í
Kennaraháskólann því lífsköllun hans
er að kenna. Hann kæmi þá vænt-
anlega út á vinnumarkaðinn sem ný-
útskrifaður kennari árið 2008. „23 eða
24 ára kennari er í dag með um 158
þúsund í mánaðarlaun. Ef hann fær
25% hækkun getur hann vænst þess
að árið 2008 verði hann með 199 þús-
und í grunnlaun. Er það nú líklegt að
menntaskólanemandi í dag myndi
stökkva á þetta tilboð launanefnd-
arinnar?“
Deila hart um framkvæmd gildandi samnings milli kennara og sveitarfélaga frá 2001
„Þvílík öfugmæli og móðgun“
Kennarar í náms-
ferð í verkfalli
ALLIR kennarar Hafralækjarskóla
í Aðaldal, utan eins, sem og annað
starfsfólk, er að fara í námsferð til
Krítar nk. mánudag. Ferðin var
ákveðin með löngum fyrirvara að
sögn Huldu Svanbergsdóttur, trún-
aðarmanns kennara skólans. Hún
segir að strax í haust hafi vaknað
spurningar um hvort ferðin væri
heimil ef til verkfalls kæmi og fengu
kennararnir þau skilaboð, eftir at-
hugun skólastjóra hjá Kenn-
arasambandi Íslands, að svo væri.
Ef skólastarf hefði verið með eðli-
legum hætti í skólanum hefði náms-
ferðin verið farin í vetrarfríi og á
starfsdögum.
KENNARADEILAN snýst ekki
eingöngu um gerð kjarasamninga
við kennara heldur munu aðrir hópar
koma í kjölfarið ef sveitarfélögin
verða við kröfum kennara og víxl-
hækkanir ganga yfir allt þjóðfélagið,
að því er fram kom í máli Birgis
Björns Sigurjónssonar, formanns
samninganefndar launanefndar
sveitarfélaga, á fundinum með blaða-
mönnum Morgunblaðsins í gær.
Hann vísaði til fréttar Morgun-
blaðsins í gær um að Félag ísl. leik-
skólakennara krefðist sömu launa og
grunnskólakennarar.
„Ég get ímyndað mér að þeir vilji
líka sömu starfskjör í heild sinni. Þá
fer maður að velta því fyrir sér, að í
dag eru meðallaun leikskólakennara
í kringum 185 þúsund en grunn-
skólakennarar eru með 215 þúsund.
Þar er munur á og ef við yrðum við
kröfum kennaranna og værum kom-
in með þá upp í 275 þúsund væri orð-
ið til 90 þúsund króna bil sem við
þyrftum að brúa vegna leikskóla-
kennaranna, að ég tali nú ekki um ef
þeir eru líka að krefjast breytinga á
vinnutíma með sama hætti og í
grunnskólunum.“
Endurskoðunarákvæði í
ASÍ-samningum yrði virkt
Birgir Björn benti einnig á að Fé-
lag leikskólakennara væri aðeins eitt
af mörgum félögum sem enn eru
með lausa kjarasamninga og þau fé-
lög á vinnumarkaði sem hafa þegar
samið væru með endurskoðunar-
ákvæði í sínum samningum.
Spurður hvaða hópar hann teldi að
kæmu í kjölfarið og myndu fara fram
á sömu hækkanir og kennarar sagði
Birgir Björn ljóst að auk leikskóla-
kennara myndu allir aðrir viðsemj-
endur sveitarfélaganna hengja sig á
þann vagn sem væri að fara af stað.
„Það liggur fyrir að ASÍ og SA hafa
sagt að ef við förum út úr þessum
launaramma sem þeir hafa samið
um, þá hafa þeir endurskoðunarrétt
sem verður virkur. Ég tel að launa-
stefna sveitarfélaganna hafi falið í
sér að við tókum okkur til bæði 1997
og einkanlega 2001 að taka kennar-
ana út fyrir sviga. Þá höfðu þeir að
því er virtist samúð annarra og menn
vildu gera verulega vel við þá og það
var það sem var gert. Ég finn ekki að
það sé sama umburðarlyndi hjá öðr-
um stéttarfélögum í dag heldur
þvert á móti,“ sagði Birgir Björn.
Eiríkur Jónsson, formaður KÍ,
gagnrýndi fréttaflutning af kröfum
leikskólakennara og sagði hann eiga
uppruna sinn í birtingu fréttar á vef-
síðu Sambands íslenskra sveitarfé-
laga í fyrradag. „Í febrúar þegar
meginkröfur kennarasambandsins
voru kynntar fyrir launanefnd sveit-
arfélaga, kom fram að það væri sam-
eiginleg stefna allra félaga innan
Kennarasambandsins, að laun kenn-
ara með sambærilega menntun eigi
að vera þau sömu burtséð frá því á
hvaða skólastigi þeir kenna. Þess
vegna spyr ég, hvað vakti fyrir þeim
sem settu þessa frétt inn á heimasíðu
sambandsins í gær þó þeir hafi vitað
þetta frá því í febrúar? Þetta er áróð-
ur í verkfalli. Þetta er gert til að
koma í veg fyrir að það verði samið.
Það er engin önnur skýring á bak við
svona fréttir,“ sagði Eiríkur.
Það fer bara skriða af stað
Birgir Björn vitnaði einnig til
launasamanburðar við háskóla-
menntaða starfsmenn innan Starfs-
mannafélags Reykjavíkurborgar.
Meðallaun þessa hóps, sem teldi sig
vanhaldinn í launum, væru 199 þús-
und á sama tíma og grunnskólakenn-
arar væru með 215 þúsund. „Við get-
um haldið svona samanburði áfram.
Við erum líka með þroskaþjálfa, við
erum með háskólahópa í BHM sem
margir hverjir eru með mun meiri
menntun en leikskólakennarar,
grunnskólakennarar og háskólahóp-
urinn í Starfsmannafélaginu. Jafnvel
þó að þeir séu með eitthvað hærri
laun þá eru þeir, að því er þeir sjálfir
segja, langt undir launum háskóla-
manna hjá ríkinu með hliðstæða
menntun. Svona kemur þetta koll af
kolli. Það fer bara skriða af stað. Ég
er ekki að segja að það sé til eitt-
hvert járnhart launalögmál, sem
segir að við getum ekki hreyft einn
hóp umfram aðra og við höfum sann-
arlega boðið kennurum slíkt í dag.“
Óréttmætur samanburður
Eiríkur gagnrýndi samanburð
Birgis Björns á meðallaunum grunn-
skólakennara og háskólahópa innan
Starfsmannafélags Reykjavíkur-
borgar. Meðal annars væri hópur há-
skólamenntaðra hjá Reykjavíkur-
borg utan stéttarfélaga, en það væru
æðri stjórnendur og laun þeirra
væru ákveðin með öðrum hætti. Hið
sama mætti segja um samanburð við
framhaldsskóla þar sem laun skóla-
meistara eru ákveðin af kjaranefnd.
Í grunnskólunum væru skólastjórn-
endur hins vegar inni í meðaltalsú-
treikningum. „Þetta skekkir allan
samanburð,“ sagði Eiríkur.
Telur að aðrir
hópar komi í
kjölfar kennara
FJÓRIR bæjarstjórnarfulltrúar
ásamt bæjarstjóra Vestmannaeyja
mættu á fjölmennan fund í verkfalls-
miðstöð Kennarafélags Vest-
mannaeyja í gærdag. Kenn-
arafélagið hafði boðað til fundarins
og mættu þangað auk bæj-
arfulltrúanna um 40 kennarar. Að
sögn Svövu Bogadóttur, formanns
Kennarafélags Vestmannaeyja, voru
umræður á fundinum líflegar og
skoðanaskipti upplýsandi.
„Allir [fulltrúar bæjarins] segjast
hafa skilning á kröfum okkar og því
ófremdarástandi sem hefur skapast
en sjá ekki alveg lausnina,“ sagði
Svava eftir fundinn í gær. „Kenn-
arar spurðu hvort sveitarstjórn-
armenn hefðu ekki möguleika á að
þrýsta á launanefndina á sama hátt
og kennarar þrýsta á sína og lögðu
áherslu á að okkar samninganefnd
hefði bakkað en ekki þeirra. Við báð-
um þá líka að koma þeim skilaboðum
til launanefndarinnar að það væri
lágmark að sýna samningsvilja en
ekki veifa framan í okkur endalaust
sama tilboðinu. Það hlytu að vera
skilaboð um að ekki væri vilji til
samninga.“
Svava sagði bæjarfulltrúana ekki
hafa gefið nein loforð um stuðning.
Mættu á fund með kennurum í Eyjum
Ljósmynd/Guðmundur Karl Einarsson
ÞEIM Pétri Helga Einarssyni og Kristjáni Orra Víðissyni í 6. bekk í Snæ-
landsskóla þykir ástæða til að láta í sér heyra vegna verkfalls grunnskóla-
kennara. „Við viljum skóla“ stendur letrað á skilti sem þeir félagar gerðu
og héldu á lofti á horni Nýbýlavegar og Furugrundar á miðvikudag.
„Við viljum bara mótmæla verkfallinu,“ segir Pétur Helgi. Hann segir þá
félaga ekki hrifna af því að fá ekki kennslu og þeir reyni að læra heima í
þeim fögum sem eru á stundaskrá hvern dag. Þótt þeir séu orðnir leiðir á
að vera í verkfalli segir Pétur Helgi að þeir vilji að kennararnir þeirra fái
hærri laun.
„Við viljum skóla“
Þjóðarsátt um
kjarabætur
Á FUNDI stjórnar vinstri-grænna í
Kópavogi nýlega var samþykkt
ályktun þar sem hvatt er til þjóð-
arsáttar um kjarabætur til handa
kennurum. Flokksfélagið harmar að
til verkfalls hafi komið og skorar á
deiluaðila að semja.
Aðalfundur foreldrafélags Lága-
fellsskóla hefur skorað á samnings-
aðila að leysa kjaradeilu kennara og
sveitarfélaga sem fyrst til að hægt
sé að halda uppi lögboðinni kennslu
fyrir nemendur skólans.
Fundur smíðakennara í Reykja-
vík lýsir fullum stuðningi við samn-
inganefnd grunnskólakennara og
skorar á hana að gefa ekkert eftir.
Jafnframt lýsir fundurinn and-
styggð sinni á því að sveitastjórn-
armenn beiti grunnskólabörnum
fyrir sig í baráttunni við ríkisvaldið
til að fá meira fjármagn.
Vilja ekki undir
kjaranefnd
„ÉG myndi ekki vilja fara undir
kjaranefnd á vegum sveitarfélag-
anna,“ sagði Eiríkur Jónsson, for-
maður KÍ, á fundinum í gær.
Birgir Björn Sigurjónsson, sagði
það dapurlegt ef fólk afsalaði sér
rétti til að gera kjarasamninga
þannig að kjör þess yrðu ákvörðuð
af kjaranefnd. „Ég held að það sé
ekki rétt niðurstaða,“ sagði Birgir
Björn. Hann sagði Kennarasam-
tökin áreiðanlega ekki vilja afsala
sér samningsrétti. „Þeir telja sig
ekkert þurfa að ræða við launa-
nefndina, sem fer með fullnaðar-
umboð í samningsgerðinni, heldur
telja að þeir gætu fengið meiri pen-
inga með því að tala við bakland
þeirra, þ.e.a.s. sveitarstjórnarmenn-
ina. Það eru vinnubrögð sem ég tel
ekki vera til fyrirmyndar. Þeir átta
sig greinilega ekki á að landsþing
sveitarstjórna hefur kjörið launa-
nefndina til fjögurra ára. Hún fer
með fullnaðarumboðið.“