Morgunblaðið - 20.11.2004, Blaðsíða 10

10 LAUGARDAGUR 20. NÓVEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Forystumenn stjórnarandstöðunnar gagnrýna skattalækkunartillögur ríkisstjórnarinnar. Þeir
telja tillögurnar fallnar til að auka þenslu í efnahagslífinu og því séu þær ekki tímabærar.
Þegar ég, sem þennan pistilskrifa, hóf að skrifa þing-fréttir fyrir Morgunblaðiðfyrir nokkrum árum,
þorði ég ekki öðru en að fylgjast
með umræðunum á Alþingi frá
upphafi til enda. Var náttúrlega
hrædd um að missa af mikilvægum
„kommentum“ úr umræðunum.
Reynslan hefur hins vegar kennt
manni hvenær líklegt er að frétt-
næm „komment“ falli og hvenær
ekki. Ég nota því oft tækifærið, og
byrja að skrifa fréttir, meðan um-
ræður standa yfir. Sjónvarpið, sem
færir mér umræðurnar inn í her-
bergi þingfréttaritara, er þó stillt
þannig að ég geti heyrt óminn af
umræðunum, komi eitthvað óvænt
upp á.
Einu sinni sem oftar sat ég í her-
bergi þingfréttaritara í vikunni og
skrifaði fréttir, undir lágværum
rómi þingmanna úr þingsalnum.
Sjónvarpið var lágt stillt. Ég átti
ekki von á neinu sérstöku enda
þingfundi að ljúka. Skyndilega
sperrti ég þó eyrun – eitthvað
óvenjulegt var á seyði. Jú, svei mér
þá, einn þingmaðurinn var byrj-
aður að syngja, úr ræðustól Alþing-
is.
Þar var mættur Mörður Árna-
son, þingmaður Samfylkingarinnar,
sem sönglaði af nokkurri innlifun:
„Hani, krummi, hundur, svín,
hestur, mús, tittlingur,
galar, krunkar, geltir, hrín
gneggjar, tístir, syngur.“
Tilefni þessarar uppákomu var
umræða um þingsályktunartillögu
tveggja varaþingmanna Sjálfstæð-
isflokksins, um nýjan þjóðsöng.
Mörður var, eins og fleiri þing-
menn, að greina frá afstöðu sinni
til tillögunnar. Lýsti hann almenn-
um stuðningi við hana. Fjallaði
hann síðan um málið frá ýmsum
sjónarhornum og greindi m.a. frá
því að menn hefðu stundum lent í
því að kunna ekki þjóðsönginn.
„Eitt sinn var maður í vandræðum
sem brást við með þessum hætti
hér, með leyfi forseta,“ sagði Mörð-
ur og hóf að syngja: „Hani,
krummi, hundur svín,“ svo eftir var
tekið.
Í umræddri tillögu er lagt til að
Alþingi álykti að fela ríkisstjórn-
inni að endurskoða lög um þjóð-
söng Íslendinga. Þótt Mörður hefði
lýst „svona almennum stuðningi við
málið“, eins og hann orðaði það,
taldi hann fráleitt að fela rík-
isstjórninni að endurskoða lögin og
sagði: „Ég verð að segja það þegar
ég lít yfir þessa bekki og ímynda
mér þá menn sem þar sitja að ég
mundi einhvern veginn ekki
treysta t.d. landbúnaðarráðherr-
anum til að velja fyrir mig sönginn,
hvað þá dómsmálaráðherranum.“
  
Forsetar þingsins fylgjast,eins og gefur að skilja, velmeð því sem fram fer í
þingsalnum. Slá þeir óhikað í bjöll-
urnar ef þeim þykir ástæða til að
minna þingmenn á þingsköp og
þingvenjur. Til dæmis þurfa þeir
að minna þingmenn ítrekað á að
ávarpa aðra þingmenn eða ráð-
herra með því að segja: „háttvirtur
þingmaður …“ eða „hæstvirtur
ráðherra …“
Þeir þurfa líka ítrekað að biðja
þingmenn um að hafa hljóð í saln-
um. Algengt er til dæmis að heyra
þá segja eitthvað á þessa leið: „Það
er óttalegur kliður í salnum. Ég bið
háttvirta þingmenn að sýna still-
ingu,“ eins og Guðmundur Árni
Stefánsson, fyrsti varaforseti
þingsins, orðaði það á dögunum,
skömmu eftir að þingfundur hafði
verið settur.
Síðar um daginn sá Birgir Ár-
mannsson, 6. varaforseti þingsins,
ástæðu til að slá í bjölluna og
segja: „Það er nokkur ókyrrð í
þingsal og hliðarherbergjum. Ég
bið háttvirta þingmenn að gefa
ræðumanni færi á að flytja mál
sitt.“
Þótt athugasemdir forseta þings-
ins gangi yfirleitt út á að minna
ræðumenn á að fylgja þingsköpum,
er sú ekki alltaf raunin. Þorgerður
K. Gunnarsdóttir mennta-
málaráðherra endaði umræður um
íþróttamál á dögunum, sem fram
fóru undir liðnum: umræður um
störf þingsins, á þessum orðum:
„Ég vil líka undirstrika, herra for-
seti, að það er öflugt íþróttastarf
um land allt. [...] Og ég er viss um
það, herra forseti, að við getum
bæði tekið undir það og sagt hér í
ræðustól: Áfram FH.“ Guðmundur
Árni Stefánsson, sem þá stýrði
fundi, gat greinilega ekki stillt sig
og sagði: „Þetta voru prýðileg lok á
þessari umræðu um störf þings-
ins.“ Þar sem undirrituð býr í Vest-
urbæ Reykjavíkur, getur hún að
sjálfsögðu ekki tekið undir þessi
lokaorð, en endar þrátt fyrir það
þennan pistil hér! …Eða kannski
bara hér: „Áfram KR.“

  



Háttvirtir þingmenn sýni stillingu …
EFTIR ÖRNU SCHRAM
ÞINGFRÉTTAMANN
arna@mbl.is
„LÆKKANIR á tekjuskatti koma
þeim langbest sem hafa langmest
fyrir en skila engu til þeirra sem
hafa allra minnst til ráðstöfunar,“
segir Össur Skarphéðinsson, for-
maður Samfylkingarinnar, um
ákvarðanir ríkisstjórnarinnar um
lækkun skatta á næstu árum.
„Það er í takt við annað frá
þessari ríkisstjórn, að degi síðar
og helsti talsmaður hennar í efna-
hagsmálum ásakar kennara um að
hafa kollvarpað stöðugleikanum,
þá leggur ríkisstjórnin fram frum-
vörp sem fela í sér óraunhæfar
væntingar um skattalækkanir síð-
ar á kjörtímabilinu. Þær gera ekki
annað en ýta undir eyðslu og þar
með aukna einkaneyslu og við-
skiptahalla, sem er þó gríðarlegur fyrir,“ segir
Össur.
Gaman í hlutverki jólasveinsins
„Það er auðvitað gaman að geta verið í hlut-
verki jólasveins, sem dreifir gjöfum í allar áttir,
en ef maður er fjármálaráðherra verður að vera
innistæða og umhverfi sem gerir slíkt mögulegt.
Við núverandi aðstæður er ljóst að það er
bæði óþarfi og óheppilegt miðað við ástand efna-
hagsmála að ráðast í umfangsmiklar skatta-
lækkanir. Það blasir við að verðbólga er þegar
komin úr böndum, viðskiptahallinn er miklu
meiri en menn gerðu áður ráð fyrir. Helmingur
hans stafar af óvæntri einkaneysla og skatta-
lækkanir núna og loforð um gríðarlegar skatta-
lækkanir síðar á kjörtímabilinu, sem nema sam-
tals á þriðja tug milljarða, geta ekki annað en
aukið þessa einkaneyslu og þar með ýtt undir
viðskiptahallann, sem grefur undan stöðugleika
gengisins og gæti hugsanlega leitt til mjög
harkalegrar gengisaðlögunar og enn frekari
verðbólgu,“ segir hann ennfremur.
Össur segir að við þessar aðstæður sé hér um
mjög óráðlegar aðgerðir að ræða. „Sömuleiðis
er það alveg ljóst að þetta er röng aðferð við
lækkun tekjuskatts, ætli menn á annað borð að
ráðast í hana. Það er nöturlegt að meira en
helmingur þessara miklu fjárhæða, sem eiga að
fara í að lækka tekjuskattshlutfallið, mun koma í
vasa þess fjórðungs Íslendinga, sem er með
langhæstar tekjur. Þeir sem eru með lágar
tekjur, t.d. grunnskólakennarar, munu ekki
njóta t.d. fyrsta áfanga skattalækkananna nema
sem svarar einum bleiupakka á mánuði, á með-
an ofurforstjóri, eins og forstjóri Símans, fær í
sinn vasa sem nemur sólarlandaferð á einum
mánuði.
Auðvitað er það svo að það væri æskilegt að
lækka skatta en menn verða að velja tímann og
aðstæðurnar til þess. Núna þegar efnahagslífið
er stökkt og þenslan er að fara úr
böndum er tíminn ekki réttur.
Ríkisstjórnin mun væntanlega
verja þessa aðferð með því að
segja að obbi skattalækkananna
eigi ekki að koma fyrr en síðar á
kjörtímabilinu. Það er hins vegar
fugl í skógi vegna þess að það er
ólíklegt að efnahagsástandið þá
leyfi mönnum að hrinda þessu í
framkvæmd,“ segir Össur.
Össur segir um fyrirhugaða
hækkun barnabóta að það sé
ánægjuefni að Framsóknarflokk-
urinn skuli nú loksins snúa af
þeirri langvarandi braut skerðing-
ar barnabóta, sem hafi verið að-
alsmerki hans. „Það er hins vegar
varla þakkarvert þó hann skili til
baka hluta af ránsfengnum, sem hann hefur tek-
ið af barnafjölskyldum á Íslandi. Í tíð hans í fé-
lagsmálaráðuneytinu frá 1995 hafa barnabætur
verið skertar um ellefu og hálfan milljarð króna
þar sem Framsóknarflokkurinn hafði forgöngu
um að viðmiðunarfjárhæðir bótanna fylgdu ekki
verðlagsþróun. Barnabætur voru 1% sem hlut-
fall af landsframleiðslu 1995 en fóru niður í
0,55% árið 2000. Lítils háttar lagfæringar hafa
að vísu leitt til þess að hlutfallið er í kringum
0,8% núna en ljóst er að Framsóknarflokkurinn
er þarna einungis að skila til baka hluta af ráns-
fengnum, sem hann hefur tekið af íslenskum
barnafjölskyldum.“
Össur Skarphéðinsson
Ýta undir eyðslu
og viðskiptahalla
Össur
Skarphéðinsson
STEINGRÍMUR J. Sigfússon,
formaður Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs, telur það
algert glapræði að lögfesta
skattalækkanir sem taka eiga
gildi á næstu árum við núver-
andi aðstæður og horfur í efna-
hagsmálum.
Steingrímur tók fram að
hann hefði ekki haft tækifæri
til að skoða nákvæmlega áætl-
anir ríkisstjórnarinnar um
skattalækkanir þegar rætt var
við hann í gær en sagði að um
hríð hafi legið fyrir hver áform-
in væru. „Það er alveg ljóst að
við erum sá flokkur sem ekki
tók þátt í þessum loforðakór
fyrir síðustu kosningar. Ég tel
að margir vildu nú hafa farið varlegar í sak-
irnar þá í ljósi efnahagslegra aðstæðna í
dag,“ sagði Steingrímur.
Fráleit vinnubrögð
„Ég tel alveg fráleit vinnubrögð að ætla
að fara að ganga frá því núna hvað sé skyn-
samlegast að gera t.d. í skattamálum á árinu
2006, sem verður væntanlega mesta þenslu-
árið. Þjóðhagsáætlun gerir ráð fyrir að við-
skiptahallinn verði 13½% af landsfram-
leiðslu á því ári, eða um 140 milljarðar kr.
Við erum að missa verðbólguna upp og
það eru ýmis merki um jafnvægisleysi hvað
varðar hagstjórn og efnahags-
mál. Að ætla að fara að ýta þá
frekar undir væntingar og þar
með væntanlega eyðslu og
spennu í þjóðfélaginu, með því
að lögfesta skattalækkunará-
form langt inn í framtíðina, er
alveg glórulaus aðferð. Það
liggur alveg ljóst fyrir að þar
er ekkert annað en pólitík að
baki,“ segir Steingrímur.
Sjálfstæðisflokkurinn
hefur sitt fram
„Þarna virðist Sjálfstæðis-
flokkurinn vera að hafa sitt
fram eins og venjulega. Þar
hefur lítil breyting orðið á þrátt
fyrir stólaskiptin. Sami aðilinn
ræður ferðinni eftir sem áður. Það er vitað
að það var ósk Sjálfstæðisflokksins að negla
þetta allt niður í lög strax. Það finnst okkur
fráleit vinnubrögð, sérstaklega í ljósi efna-
hagslegra aðstæðna eins og þær eru að
þróast núna. Það er ekkert annað en efna-
hagslegt og hagstjórnarlegt glapræði að
auka enn á vandann með þessum skatta-
lækkunaráformum.“
Steingrímur bendir á að önnur og nær-
tækari verkefni bíði úrlausnar í efnahags-
málum, meðal annars varðandi fjárhag
sveitarfélaga og eins í velferðarmálum þjóð-
arinnar.
Steingrímur J. Sigfússon
Hagstjórnar-
legt glapræði
Steingrímur J.
Sigfússon
Guðjón og bendir á að sú breyt-
ing sem ríkisstjórnin ætlar að
lögfesta muni skila þeim sem
hafa hærri laun mun fleiri
krónum vegna skattalækkana
en láglaunafólki.
Ekki þörf á lækkun
skatta hinna tekjuhæstu
„Hátekjuskatturinn á að
lækka um 2% á næsta ári og að
samanlögðu gerir þetta að
verkum að hátekjufólk fær í
krónutölu miklu meiri skatta-
lækkanir heldur en þeir sem
lægri tekjur hafa. Þetta er röng
stefna við ríkjandi aðstæður og
GUÐJÓN Arnar Kristjánsson, formaður
Frjálslynda flokksins, segir áætlanir rík-
isstjórnarinnar um skattalækkanir í sam-
ræmi við þá stefnu sem boðuð hafi verið.
Hann segir að það hefði verið eðlilegri og
betri aðferð en að ráðast í flata prósentu-
lækkun að hækka meira persónuafsláttinn
og þar með skattleysismörkin. Hann telur
að tillögurnar séu ekki til þess fallnar að
stuðla að tekjujöfnun.
„Það hefði stuðlað frekar að því að hér
yrði friður á vinnumarkaði. Það hefði líka
nýst þeim betur hlutfallslega sem eru með
lægri tekjur og aukið kaupmátt þeirra en sú
skattalækkun sem boðuð er. Þar af leiðandi
hefðu slíkar aðgerðir orðið innlegg í sátt á
vinnumarkaði. Mín skoðun er sú að mun
vænlegra hefði verið að fara þá leið,“ segir
ekki síður þegar við horfum til
þess að ekki verði aukin þensla
í landinu.
Ég er því þeirrar skoðunar
að þessar skattalækkanir ættu
frekar að fara í meira mæli til
þeirra sem hafa lægstu launin.
Þannig tryggðum við betur
vinnufrið og slíkar breytingar
yrðu frekar til þess fallnar að
hafa ekki eyðsluhvetjandi áhrif.
Mér finnst engin þörf á því
eins og ástandið er í þjóðfélag-
inu að vera sérstaklega að
lækka skatta þeirra sem hæstar
hafa tekjurnar,“ sagði Guðjón
Arnar Kristjánsson í samtali
við Morgunblaðið.
Guðjón A. Kristjánsson
Röng stefna við núverandi aðstæður
Guðjón A. Kristjánsson