Morgunblaðið - 02.12.2004, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Gísli FriðrikÞórisson fæddist
í Kópavogi 12. nóv-
ember 1969. Hann
varð bráðkvaddur á
heimili sínu í
Reykjavík 23. nóv-
ember síðastliðinn.
Banamein hans var
ættlægur hjartasjúk-
dómur. Foreldrar
Gísla Friðriks eru
Helga Sigurjónsdótt-
ir kennari, f. 1936,
og Þórir Gíslason
tannlæknir, f. 1937.
Systkini Gísla eru
Brynjólfur tölvunarfræðingur, f.
1958 og Herdís fóstra, f. 1963,
gift Ingva Kristjáni Guttorms-
syni, flugstjóra f. 1963. Þau eru
búsett í Lúxemborg. Börn þeirra
eru: Guttormur Arnar, f. 1985,
Eva Írena, f. 1987, Áki Elí, f.
1999 og Hilmir Már, f. 2001. Föð-
urforeldrar Gísla voru Gísli Frið-
rik Petersen yfirlæknir röntgen-
deildar Landspítalans, f. 1904 d.
1992, og Sigríður Guðlaug Brynj-
ólfsdóttir húsfreyja, f. 1910 d.
1996. Móðurforeldrar hans voru
Herdís Jónsdóttir, f. 1900 d.
1989, og Sigurjón Gestsson, f.
1912 d. 1961. Þau gerðust land-
nemar í Kópavogi 1942 og
bjuggu á Nýbýlavegi 12 til ársins
1958 en fluttust þá að Hurðar-
baki í Kjós þar sem Sigurjón lést
þremur árum síðar.
Gísli stundaði
skyldunám í Kópa-
vogsskóla og lauk
stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í
Kópavogi árið 1989.
Hann lagði fyrst
stund á almenna
bókmenntafræði við
Háskóla Íslands en
síðan læknisfræði
og lauk kandídats-
prófi frá sama skóla
1997. Hann hlaut al-
mennt lækninga-
leyfi 11. nóvember
1998. Að loknu námi gegndi hann
aðstoðarlæknisstörfum við Land-
spítalann í eitt ár. Hann starfaði
síðan sem læknir hjá Íslenskri
erfðagreiningu og á St. Jósefs-
spítala í Hafnarfirði og heilsu-
gæslustöðvum víða um land.
Hann hélt út til framhaldsnáms í
lyflækningum í Iowa í Bandaríkj-
unum haustið 2000 en tók síðan
þá ákvörðun að hefja masters-
nám í viðskiptafræði í Rotterdam
í Hollandi og lauk því í mars
2003. Eftir heimkomuna stundaði
hann jöfnum höndum læknis-
störf, lengst af á Heilbrigðis-
stofnun Suðurnesja, og tölvuráð-
gjöf hjá Skýrr.
Gísli verður jarðsunginn frá
Digraneskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Við kveðjum með tárum elskaðan
son og bróður. Ótímabært fráfall
hans skilur okkur eftir löskuð á sál-
inni. Vissulega deyfir tíminn kvölina
en sárið grær aldrei. Svo leit út sem
Gísli hefði ekki tekið í arf ættarfylgj-
una vondu sem hefur lagt svo mörg
skyldmenni okkar í gröfina fyrir ald-
ur fram. En svo var ekki, of stórt
hjarta hans gafst upp fyrirvaralaust
en sömu örlög höfðu hlotið Sigurjón,
afi hans, og móðursysturnar báðar
sem voru honum svo kærar.
Hann var langþráður hann Gísli
okkar og við biðum hans óþolinmóð.
Stóru systkinin voru að spá í hvort
barnið yrði strákur eða stelpa. Herdís
vildi auðvitað stelpu en Brynjólfur
strák. Honum varð að ósk sinni og
einn mildan nóvemberdag kom litli
bróðir í heiminn á Hrauntungu 97 í
Kópavogi. Móðir og barn voru í góð-
um höndum Sigurbjargar ljósmóður,
ömmusysturinni sem var hjálparhella
fjölskyldunnar og vinur í blíðu og
stríðu. Þetta var rétt fyrir tólf á há-
degi. Stóri bróðir var nýkominn heim
úr skólanum en Herdís rétt ókomin
úr föndurskólanum á Digranesvegin-
um. Hún hlakkaði til að sýna mömmu
og pabba forláta álfahatt sem hún
hafði búið til. En auðvitað féll hatt-
urinn í skuggann fyrir stórtíðindun-
um – pínulítill strákur kúrði hjá
mömmu sinni í svefnherberginu.
Hann var sléttur og fínn með mikið
svart hár og brosti í svefninum.
Svarta hárið breyttist samt og í nokk-
ur ár var Gísli lítill ljóskollur. En svo
kom dökka hárið aftur, þykkt og mik-
ið eins og á Sigurjóni afa. Nágrannar,
ættingjar og vinir komu að sjá nýja
barnið og börnin fengu Sinalco í til-
efni dagsins.
Þannig kom hann til okkar, hann
Gísli Friðrik, og þó að hann væri ró-
legt smábarn reyndist hann hinn
mesti fjörkálfur og gleðigjafi frá
fyrstu stundu. Enga afbrýðisemi var
að finna hjá stóru systkinunum og
Herdís vék orðalaust úr rúmi móður
sinnar þegar sá litli kom til sögunnar.
Gísli var einfaldlega þannig að öllum
líkaði vel við hann, líka systkinunum
báðum sem þó eltu stundum grátt
silfur sín í milli eins og systkinum er
títt. Þegar tengdasonur kom til sög-
unnar var hið sama uppi á teningnum,
einnig hann féll fyrir persónutöfrum
litla bróður kærustunnar og auðvitað
frændbörnin sem sáu ekki sólina fyrir
frænda sínum. En þetta var bara Gísli
Friðrik, hann var í sérflokki frá því að
hann leit fyrst dagsins ljós og þannig
var hann alla sína alltof stuttu ævi.
Hlýr og nærgætinn, rólegur og yfir-
vegaður en þó ákveðinn. Hann var því
á réttum stað sem læknir, hann kunni
að hlusta.
Fyrstu þrjú árin má segja að hann
hafi átt tvær mömmur. Þetta var þeg-
ar leikskólar og önnur dagvist barna
þótti ekki við hæfi af því að mæður
áttu að vera heima og passa börn sín
sjálfar. En móðir Gísla var kennari í
Kópavogsskóla og vildi halda starfi
sínu áfram þó að þriðja barnið bættist
í hópinn. Þá kom Þórey Björnsdóttir
til sögunnar. Hún vann hjá Heimilis-
hjálpinni í Kópavogi og kom fjöl-
skyldunni til aðstoðar þegar Gísli
fæddist. Þetta var hugsað sem tíma-
bundin aðstoð en svo fór að að Þórey
varð fóstran hans Gísla næstu þrjú
árin. Hún gekk honum í móðurstað
frá því snemma morguns og þar til
Helga kom heim úr vinnunni um há-
degisbilið. Síðan hafa þau Gísli og
Þórey átt samleið á stórum stundum í
lífi beggja. Raunar gerðum við okkur
foreldrarnir ekki fyllilega grein fyrir
því hversu dýrmætur hann var henni
fyrr en í stúdentsveislunni hans en þá
sagði hún að fóstrið hans Gísla á
Hrauntungunni hefði verið langbesta
vinnan hennar. Á hverjum morgni
hlakkaði hún til þess að fá hann í
hendur og alveg sérstaklega á mánu-
dögum af því að barnið hafði breyst
svo mikið yfir helgina, nokkuð sem
foreldrar og systkini, sem voru með
barninu alla daga, tóku ekki eftir. Og
eftir á að hyggja – hvað er betra en að
fóstra börn, fylgjast með þeim frá
degi til dags og elska þau skilyrðis-
laust?
Það var fjölmennt í Hrauntung-
unni þegar Gísli var lítill. Allir voru að
byggja, í okkar tilfelli var það raðhús
eða keðjuhús. Húsfreyjurnar voru
nær allar heimavinnandi og höfðu því
sveigjanlegan vinnutíma. Fyrr en
varir vorum við búnar að stofna
skokkhóp, krökkunum til mikillar
ánægju. Þeir hlupu Sandgryfjuhring-
inn svokallaða með okkur, allt upp í
tuttugu krakkar í senn og fannst
þetta afskaplega gaman. „Kellingar
að hlaupa,“ gall að vísu við stundum,
aðallega frá aðvífandi krökkum. Þar
sem Gísli var yngstur og minnstur
var hann allajafna síðastur. En það
skipti ekki máli, það var svo gaman að
hlaupa og tuttugu árum síðar fór
hann að iðka langhlaup. Hann hljóp
maraþonhlaup nokkrum sinnum og
Laugaveginn en hafði minnkað
hlaupin undanfarið en stundaði rækt-
ina þess betur.
Eins og þegar hefur komið fram
fæddist Gísli Friðrik inn í fjölmennt
nágrannasamfélag eins og þau voru
enn í Kópavogi á hans ungu dögum.
Þar óx litli strákurinn og dafnaði og
varð hvers manns hugljúfi. Fljótt
komu fram þau persónueinkenni sem
settu sterkan svip á hann til hinstu
stundar; ljúflyndi og nærgætni en um
leið innra öryggi sem olli því að hann
fór eigin leiðir og þá gjarnan ótroðnar
slóðir. Engum þýddi að reyna að telja
honum hughvarf ætlaði hann sér eitt-
hvað. Það var vegna þess að fyrirætl-
anir hans voru aldrei skyndiákvarð-
anir heldur þaulhugsaðar. Aðeins
einu sinni varð hann þó að láta í minni
pokann. Það var þegar hann hætti í
leikskólanum fimm ára gamall og átti
að byrja í alvöruskóla. Honum hafði
líkað misvel í leikskólanum og þegar
kom í ljós að nú ætti hann að halda
áfram í skóla sagði hann þvert nei.
Móðir hans hafði kennt honum að lesa
mjög ungum enda búin þá að láta fyr-
ir róða kenningar um að ekki ætti að
kenna börnum að lesa fyrr en sex eða
sjö ára gömlum. Og Gísli litli varð vel
læs löngu fyrir skólaskyldualdur.
Síðan má segja að fróðleiksfýsnin
hafi orðið hans fylgikona og þegar
kallið kom var hann einmitt að lesa
bókina sem bróðir hans hafði gefið
honum í afmælisgjöf tíu dögum áður:
„From Armageddon to the Fall of
Rome. How the Ancient Warlords
Changed the World.“ En fróðleikur-
inn einn og sér nægði honum ekki,
hann vildi komast að kjarna hvers
máls og spurningarnar voru margar
sem ungur hugur glímdi við. Hvers
vegna, hvers vegna? Hvers vegna er
heimurinn ekki betri en hann er?
Hvers vegna enda allar hugsjónir í
ógöngum og snúast jafnvel upp í and-
stæðu sína? Sem barn tileinkaði hann
sér vinstri hugmyndir móður sinnar
og í einhverjum kosningunum bank-
aði hann upp á hjá nágrönnunum og
spurði hvort þeir ætluðu virkilega að
kjósa „kaupránsflokkana“! En auð-
vitað komst hann að því, eins og móð-
ir hans, að gæfuna sæktu hvorki ein-
staklingar né þjóðfélög til
sósíalismans. Og þar með var sá
draumur búinn.
Þannig stóðu sakir þegar Gísli lést.
Frjór hugur hans var síleitandi og
framkvæmdasemin söm við sig. Hann
ætlaði að fara út í heim og gera mynd-
bönd um lönd og þjóðir sem honum
þóttu girnileg til fróðleiks. Kúba var
efst á blaði og þangað ætlaði hann við
fyrsta tækifæri. Einnig langaði hann
að fara til Rússlands og fleiri landa
þar sem sósíalisminn hafði verið við
lýði.
En skjótt hefur sól brugðið sumri.
Fagur og góður maður hefur verið
hrifinn brott úr önn dagsins og þessi
maður er sonur okkar. Við stöndum í
sporum Egils Skalla-Grímssonar og
skiljum til fullnustu kvöl hans og ang-
ist. Hann orti sig út úr sorginni en það
getum við ekki, aðeins kvatt soninn
okkar elskaða og bróðurinn góða og
beðið guð að geyma hann.
Helga Sigurjónsdóttir, Þórir
Gíslason, Brynjólfur og Herdís.
Ég lifi í Jesú nafni,
í Jesú nafni eg dey,
þó heilsa og líf mér hafni,
hræðist ég dauðann ei.
Dauði, ég óttast eigi
afl þitt né valdið gilt,
í Kristí krafti eg segi.
Kom þú sæll, þá þú vilt.
(Hallgrímur Pétursson.)
Þín
systir.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(Valdimar Briem.)
Þinn
bróðir.
Kæri Gísli.
Systir þín hringir grátandi og segir
að þú sért dáinn. Viðkvæðið var Gísli
hver. Þú fyrirgefur mér, en þú komst
alls ekki upp í hugann við svona frétt-
ir.
Ég man fyrst eftir þér á Hraun-
tungunni sem brosandi léttum ung-
lingi sem hlakkaðir til að eldast og
þroskast. Okkur kom vel saman strax
frá fyrsta degi og með tímanum þró-
uðust þessi kynni í góðan vinskap sem
aldrei bar skugga á.
Gutti og Eva hafa dáð þig frá fyrsta
degi og passaðir þú oft fyrir okkur.
Alltaf tilhlökkun hjá þeim að fá þig í
heimsókn . Það sýnir líka traustið
GÍSLI FRIÐRIK
ÞÓRISSON
✝ Sólborg Júlíus-dóttir fæddist á
Grandavegi 39 í
Reykjavík, 27. desem-
ber 1929. Hún lést á
hjúkrunarheimilinu
Grund í Reykjavík,
25. nóvember síðast-
liðinn.
Sólborg var dóttir
hjónanna Júlíusar
Nielssonar trésmiðs f.
30. júlí 1888, d. 25.
febrúar 1951 og Guð-
rúnar V. Jensdóttur
húsmóður f. 10. júní
1894, d. 27. septem-
ber 1965.
Sólborg átti eina systur, Svövu,
f. 21. desember 1927, d. 13. júní
1966. Eiginmaður hennar var Ósk-
ar A. Sigurðsson f. 16. júní 1917, d.
11. apríl 1981. Þau
eignuðust 6 syni.
Árið 1951 giftist
Sólborg eftirlifandi
eiginmanni sínum,
Jens Guðna Guð-
mundssyni sjómanni,
f. á Þingeyri við
Dýrafjörð 9. ágúst
1920.
Sólborg bjó allan
sinn búskap á Hörpu-
götu 4 í Reykjavík,
uns hún fluttist
ásamt eiginmanni
sínum á Grund árið
2003. Auk húsmóður-
starfa vann hún alla tíð úti, bæði
við fiskvinnslu og verksmiðjustörf.
Útför Sólborgar fer fram frá
Neskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.
Kæra Bogga, þá er komið að
kveðjustundinni. Nú þegar ég hugsa
til baka brjótast fram ótal minningar
af ýmsum atburðum frá liðnum tím-
um. Ég ætla ekki að fara nánar út í þá
hér, en þeir geymast, dýrmætir í
minningunni.
Ég ólst upp hjá Guðrúnu ömmu á
Hörpugötunni, en þar bjugguð þið
Jenni líka og frá því að ég fyrst man
eftir mér hafið þið verið fastur partur
af tilverunni. Ég var 17 ára þegar
amma dó og upp frá því bjó ég hjá
ykkur þar til ég eignaðist sjálfur fjöl-
skyldu. Eftir að ég kvæntist konu
minni og synir mínir fæddust urðuð
þið einnig fastur partur af þeirra til-
veru.
Bræður mínir fimm bjuggu á Sel-
tjarnarnesinu ásamt foreldrum okk-
ar, en mamma dó frá hópnum ári á
eftir ömmu og tókuð þið þá tvo yngstu
bræðurna að ykkur, ásamt því að lið-
sinna hinum. Það má því segja að þið
hafið haft mikil áhrif á líf okkar
flestra, nokkrir okkar hafa t.d. hafið
sinn búskap í kjallaranum á Hörpu-
götunni. Það var ekki mulið undir
ykkur Jenna eins og sagt er. Þið
þurftuð alltaf að hafa fyrir hlutunum
og neita ykkur um margt, sérstaklega
hér áður fyrr. Aldrei heyrði ég ykkur
kvarta þó að vinnudagurinn væri oft
langur og erfiður. Þið voruð mjög
samhent hjón, gerðuð allt saman, t.d.
ferðast sem þið höfðuð mest yndi af,
dansa, o.fl.
Þó þú hafir átt við erfið veikindi að
stríða undanfarið heyrði ég þig aldrei
kvarta, alltaf var allt í lagi og þig van-
hagaði ekki um neitt ef þú varst
spurð. Nú er þessu lokið og þó að
söknuður okkar allra sé sár, þá á
Jenni þó eftir að sakna þín mest.
Ég vil að lokum þakka þér fyrir
mína hönd, konu minnar og sona, svo
og bræðra minna og fjölskyldna
þeirra, fyrir allt. Við óskum þér inni-
lega velfarnaðar á því ferðalagi sem
þú nú hefur lagt í og vonum að góður
Guð geymi þig.
Júlíus Óskarsson.
Ég finn það gegnum svefninn,
að einhver læðist inn
með eldhúslampann sinn,
og veit að það er konan,
sem kyndir ofninn minn,
sem út með ösku fer
og eld að spónum ber
og yljar upp hjá mér,
læðist út úr stofunni
og lokar á eftir sér.
Þessar ljóðlínur Davíðs Stefáns-
sonar komu fyrst upp í huga mér þeg-
ar mér varð hugsað til mannkosta
Sólborgar Júlíusdóttur, eða Boggu,
eins og hún var jafnan kölluð af okkur
sem þótti vænt um hana. Í þessari
litlu vísu birtist okkur hógværa konan
sem aldrei barst á; konan sem lét sér
annt um aðra; konan sem yljaði með
nærveru sinni og einstökum mann-
kostum; konan sem aldrei kvartaði.
Þannig var Bogga, móðursystir eig-
inmanns míns, sem ég er stolt af að
hafa alla tíð kallað tengdamóður
mína. Hún kom inn í líf mitt þegar ég
kynntist Jóhanni, einum af sex sonum
einkasystur hennar, Svövu, en hún
lést langt um aldur fram. Þá voru
yngstu drengirnir á unglingsaldri og
gekk Bogga þeim í móðurstað.
Síðar, þegar systursynir hennar
gengu í hjónaband og eignuðust börn,
varð hún sjálfkrafa bæði tengdamóðir
og amma. Þeim hjónum, Boggu og
Jenna, varð ekki barna auðið en þess í
stað fengu börn systursona hennar að
njóta umhyggju þeirra eins og um
eigin barnabörn væri að ræða. Það
var mikil gæfa fyrir syni mína að fá að
njóta samvista við ömmu Boggu, eins
og þeir kölluðu hana jafnan. Þeir
dvöldu löngum stundum á Hörpugöt-
unni og kynntust þar gamaldags en
um leið hlýlegu og umvefjandi heim-
ilishaldi þar sem þeir lærðu meðal
annars að borða þjóðlegan mat, sem
alla tíð var í heiðri hafður þar á bæ. Þá
prjónaði Bogga ófáa sokka og vett-
linga, peysur og húfur á drengina
okkar.
Bogga var þeim eiginleikum gædd
að skipta aldrei skapi. Aldrei heyrði
ég hana kvarta, jafnvel þótt ástæða
hafi verið til. „Ég hef það ágætt,“ var
svar hennar jafnan þegar hún var
spurð um heilsuna – þrátt fyrir að við
vissum betur.
Nöfn þeirra Boggu og Jenna voru
órjúfanleg heild og oftast var talað
um þau bæði – enda voru þau óað-
skiljanlegir vinir og félagar. Frá
fyrstu tíð höfðu þau gaman af dansi
og stunduðu þá íþrótt af miklu kappi –
allt fram undir það sem þau fluttu af
Hörpugötunni og heilsu Boggu fór að
hraka. Mörgum er minnisstætt þegar
þau tóku sporið í sjötugsafmæli
Boggu árið 2000 – létt á fæti og fjað-
urmögnuð í hreyfingum, eins og ung-
lingar. Margir minnast þeirra einnig
úr félagsstarfi eldri borgara, þar sem
þau mættu um árabil og dönsuðu, sér
og öðrum til ánægju. Þá ferðuðust
þau árlega til sólarlanda hin síðari ár
og höfðu mikla ánægju af.
Nú er ljósið á eldhúslampanum á
Hörpugötu 4 slokknað en konan sem
kynti ofninn yljar okkur samt ennþá í
gegnum ómetanlegar minningar. Af
sömu hógværð og einkenndi allt
hennar líf, kvaddi hún okkur á hljóð-
látan og virðulegan hátt. Við Jóhann,
synir okkar, Svavar og Jökull og
barnabörnin, munum minnast ömmu
Boggu um ókomna tíð. Guð blessi
minningu Sólborgar Júlíusdóttur.
Ragnheiður Davíðsdóttir.
SÓLBORG
JÚLÍUSDÓTTIR