Morgunblaðið - 11.12.2004, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 11. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Finndu muninn!
Hefurðu bragðað einhverjar af þeim girnilegu nýjungum sem
Osta- og smjörsalan kynnti til leiks á árinu? Á myndinni hér til
vinstri má sjá hluta af þeim. Á hægri myndinni höfum við svo
breytt 8 atriðum. Fleiri nýjungar hafa bæst við og sumum
höfum við skipt út.
Nýjungarnar eru ýmist nýjar vörur, nýjar bragðtegundir í vinsælum
vörulínum, nýjar umbúðir, ný framsetning á vinsælum vörum eða
blanda af einhverjum þessara þátta.
Merktu við atriðin átta sem hafa breyst á hægri
myndinni, klipptu myndina og seðilinn út og nefndu
okkur eina nýjung frá Osta- og smjörsölunni. Fylltu
síðan út nafn, heimilisfang og símanúmer og sendu
á eftirfarandi póstfang:
Finndu muninn, Osta- og smjörsalan, Bitruhálsi 2,
110 Reykjavík
Tíu heppnir þátttakendur sem finna öll átta atriðin og geta nefnt
eina nýjung fá glæsilegar gjafakörfur með öllum nýjungunum
sem Osta- og smjörsalan hefur kynnt í ár. Góða skemmtun!
Skilafrestur er til 31. desember 2004.
Nöfn vinningshafa verða birt á vefslóðinni www.ostur.is
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
STÓRA spurningin varðandi kosn-
ingarnar sem eiga að fara fram í Írak
30. janúar nk. tengist þátttöku
súnníta. Öruggt má telja að meirihluti
fulltrúa á þingi muni koma úr röðum
sjíta – enda eru um 60% Íraka sjítar –
en margir óttast að súnnítar, sem eru
um 35% landsmanna, muni í ríkum
mæli sitja heima og að afar fáir súnn-
ítar verði því kjörnir til þingsetu.
Þetta gæfi súnnítum tilefni til að líta
nýtt þing og nýja stjórn, sem kjörin
verður af þinginu, hornauga; sem aft-
ur gæfi skæruliðum, sem flestir koma
úr röðum súnníta, byr undir báða
vængi í baráttu þeirra gegn banda-
ríska hernámsliðinu.
Það virðast ekki líkur á því að orðið
verði við kröfum nokkurra áhrifamik-
illa súnníta, þ. á m. Adnans Pachachis,
eins af þekktari stjórnmálamönnum
Íraks, um að kosningunum verði
frestað þar til öryggisástandið í land-
inu – og verst er öryggisástandið ein-
mitt í súnníta-þríhyrningnum svokall-
aða, svæðinu vestan við Bagdad –
verður betra. Benda menn á í því
sambandi að engin sérstök ástæða sé
til að ætla að öryggisástand verði t.d.
orðið eitthvað betra í apríl 2005.
En raunar hafa sumir leiðtogar ar-
abískra súnníta (hér ber að muna að
hluti Kúrda í Írak er einnig súnní-
múslímar) gengið lengra, hvatt trú-
bræður sína til að hunsa kosningarn-
ar. Ekki sé hægt að halda lögmætar
kosningar á meðan erlent hernámslið
sé í landinu og bráðabirgðastjórn við
völd sem skipuð var að frumkvæði
Bandaríkjamanna (þeirri spurningu
er látið ósvarað hvernig nokkur
stjórn eigi að hljóta lögmæti nema
með kosningum).
Grundvallarvandinn er sá að mik-
ilvægt er að hið nýja þing – sem fær
það verkefni að skrifa nýja stjórnar-
skrá fyrir Írak en síðan yrðu aðrar
kosningar haldnar á grundvelli henn-
ar seint á næsta ári – verði álitið lög-
mæt stofnun, réttkjörinn hópur full-
trúa allrar írösku þjóðarinnar.
Súnnítar – sem öllu réðu í tíð Sadd-
ams Husseins – verða því að vera inn-
anborðs, ella er hætta á að klofningur
írösku þjóðarinnar verði gerður erf-
iðari, varanlegri. Borgarastríð er ekki
útilokað.
Við gerð nýrrar stjórnarskrár
kæmu aukinheldur til álita ýmis mál
sem snerta beint hagsmuni súnníta.
Verða trúarlög sjíta tekin upp sem
landslög? Verða lögð drög að því að
meirihlutavald gildi framvegis á
íraska þinginu eða yrði t.d. búin til
eins konar efri deild, þar sem súnn-
ítar fengju hlutfallslega meiri áhrif?
Ef svarið við spurningum sem
þessum yrði súnnítum í óhag þá skap-
aði það þannig aðstæður, að hætta
væri á að átök og ofbeldi undanfar-
inna mánaða yrðu varanlegt ástand,
eins og Juan Cole, prófessor í sögu
Mið-Austurlanda við Michigan-há-
skóla, bendir á 28. nóvember sl. á
bloggsíðu sinni.
Landið verður eitt kjördæmi
Víst er að sjítar í Írak hafa fullan
hug á því að tryggja áhrif sín eftir
kosningar, telja líklega tíma til kom-
inn að þeir fái að ráða. Þetta sést m.a.
af fréttum um að tvær stærstu hreyf-
ingar sjíta hafi sameinast um einn
framboðslista í kosningunum; þ.e. Ísl-
amska byltingarráðið og Dawa-flokk-
urinn en Abdul Aziz al-Hakim, leið-
togi þess fyrrnefnda, er einmitt í efsta
sæti á lista þeim sem kosningabanda-
lagið, Bandalag sameinaðra Íraka,
hefur kynnt. Íraska þjóðarráðið,
flokkur Ahmeds Chalabis, á einnig
aðild að þessu bandalagi (aðild að
bandalaginu eiga alls 23 flokkar) og
síðan nýtur það stuðnings hins áhrifa-
mikla sjítaklerks, Alis al-Sistanis.
Al-Sistani hafði einmitt lagt mikla
áherslu á að kosningabandalag þetta
yrði gert, hann hefur líka sagt það
skyldu manna að mæta á kjörstað á
kosningadaginn. Ekki er því hægt að
halda því fram að kosningar þessar
hafi verið boðaðar í algerri óþökk
írösku þjóðarinnar, hvað sem líður af-
stöðu manna til upphaflegrar innrás-
ar Bandaríkjamanna í Írak og veru
herliðs þeirra í landinu í dag.
Tveir helstu leiðtogar Kúrda, Jalal
Talabani og Massoud Barzani, hafa
einnig ákveðið að bjóða sameiginlega
fram og hafa auk þess fengið aðra,
minni flokka Kúrda til liðs við sig.
Bendir þetta til að menn telji best að
tryggja stöðu tiltekinna hópa (sjítar,
Kúrdar í N-Írak og svo súnnítar, taki
þeir þátt) í samfélaginu með sameig-
inlegu átaki. Þetta mat er ekki út í
hött, allt Írak verður nefnilega eitt
kjördæmi í kosningunum.
Skipta súnnítar um skoðun?
Alls hafa nú 190 flokkar boðað þátt-
töku í kosningunum en nokkrir munu
sjálfsagt stilla saman strengi sína líkt
og stóra kosningabandalagið, sem hér
hefur verið rætt um. Stuðningsmenn
Ghazi al-Yawers, forseta Íraks frá því
í júní, eru m.a. að undirbúa framboð
og sömuleiðis hyggst Iyad Allawi, for-
sætisráðherra írösku bráðabirgða-
stjórnarinnar, bjóða fram.
Hugsanlegt er að áðurnefnt kosn-
ingabandalag sjíta (taka ber fram að
raunar eru nokkrir súnnítar og Kúrd-
ar á framboðslistanum) verði til þess
að hafa áhrif á afstöðu leiðtoga
súnníta, þeir gætu álitið það gæfu-
legra að taka þátt. Einhverjar vís-
bendingar eru um þetta nú þegar,
einn helstu flokka súnníta, Íraski Ísl-
amsflokkurinn, hefur lagt fram fram-
boðslista, jafnvel þó að leiðtogar
flokksins hafi farið fram á að kosning-
unum verði frestað. Segja fulltrúar
flokksins að þeir vilji áskilja sér rétt-
inn til að bjóða fram, fari svo að beiðn-
um þeirra um frestun verði hafnað.
Enginn velkist í vafa um að róttæk-
ir uppreisnarmenn – sem andsnúnir
eru veru Bandaríkjahers í Írak og
hverjum þeim kosningum sem haldn-
ar eru af írösku bráðabirgðastjórn-
inni – reyni að hafa áhrif á venjulega
kjósendur, ógna þeim og koma í veg
fyrir að þeir mæti á kjörstað.
Ýmislegt gæti því enn farið úr-
skeiðis og því miður er líklegt að blóð-
ið fái að renna í stríðum straumum
allt fram á kjördag og jafnvel lengur.
Óvissa um afstöðu al-Sadrs
Og annar óvissuþáttur tengist per-
sónu hins róttæka sjíta-klerks Moqt-
ada al-Sadr. Al-Sadr á ekki aðild að
stóra kosningabandalaginu, hann
hafnaði þátttöku og er sagður vilja
bíða og sjá hvernig hvernig málum
lyktar. Er hann sagður hafa metið
stöðuna þannig að ekkert sé því til
fyrirstöðu að bjóða einfaldlega fram í
kosningunum að ári. Hann gæti einn-
ig metið stöðuna þannig er fram líða
stundir að meira væri upp úr því að
hafa að snúast gegn þeirri stjórn, sem
skipuð verður eftir kosningar.
Al-Sadr, sem á dyggan hóp stuðn-
ingsmanna, gæti því enn átt eftir að
leika stóra rullu í stjórnmálum Íraks,
þó að hann kjósi að taka ekki beinan
þátt í kosningunum nú.
Taka súnnítar þátt í
kosningunum í Írak?
Stærstu flokkar sjíta
í Írak hafa myndað
kosningabandalag
vegna kosninganna sem
eiga að fara fram 30.
janúar nk. Davíð Logi
Sigurðsson veltir
stöðunni fyrir sér.
AP
Írakar ganga fram hjá veggmynd af sjíta-klerknum Ali al-Sistani í Bagdad. Sistani beitti sér fyrir kosninga-
bandalagi helstu flokka sjíta og hann hefur hvatt Íraka til að neyta atkvæðisréttar síns í kosningunum.
david@mbl.is
 Meira á mbl.is/itarefni
’[…] sjítar í Írak hafafullan hug á því að
tryggja áhrif sín eftir
kosningar, telja líklega
tíma til kominn að þeir
fái að ráða. ‘