24 stundir - 22.01.2008, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 22. JANÚAR 2008 24stundir
Danfoss stjórnbúnaður fyrir hitakerfi. Fæst í öllum helstu lagnaverslunum landsins
Vörn gegn brunaslysum frá Danfoss
Termix One tengigrind til hitunar á neysluvatni
Stillanlegt hitastig neysluvatns
Stórminnkar slysahættu af völdum heita neysluvatnsins
Jafn þrýstingur á heitu og köldu neysluvatni, lengir líftíma blöndunartækja
Léttari þrif, enginn kísill á flísum og hreinlætistækjum
Vönduð vara, lítill viðhaldskostnaður
Áralöng reynsla stjórnbúnaðar við íslenskar hitaveituaðstæður
Auðveld í uppsetningu
Snyrtileg hlíff ylgir
•
•
•
•
•
•
•
• www.stillumhitann.is
Rafmagn er lífæðin í húsum nú-
tímans en það er aldrei jafn aug-
ljóst og þegar við missum það.
Grunnurinn að því að rafmagn-
ið virki sem skyldi er að vera með
rafmagnstöflu sem uppfyllir öll
skilyrði. Samkvæmt vefsíðu Orku-
veitunnar eru grunnreglurnar eft-
irfarandi. „Hver rafmagns-
heimtaug frá Orkuveitunni verður
að tengjast einni aðaltöflu. Krafa
Orkuveitunnar um búnað í að-
altöflu er aðalvarrofi (í eldri töfl-
um geta aðalvari og aðalrofi verið í
tvennu lagi) og aðstaða fyrir orku-
mæli eða orkumæla sé um fleiri
notendur að ræða. Taflan sjálf og
búnaður í henni þarf að uppfylla
ákvæði reglugerða um raf-
orkuvirki.“ Rafmagnstöflur eru
varhugaverðar ef þær voru settar
upp fyrir árið 1950 en fyrir þann
tíma voru notaðir tjöruvírar sem
skapað geta eldhættu.
Þær töflur sem settar voru upp
eftir árið 1970 ættu í flestum til-
fellum að vera í lagi en þá var búið
að koma í veg fyrir að þær slægu út
við rangt álag. Áður höfðu þær átt
það til að slá út við of lítið eða of
mikið álag. Kostnaðurinn við að
skipta um rafmagnstöflu getur ver-
ið allt að 300 þúsund fyrir litla
íbúð en þá er töflunni skipt út
ásamt vírunum sem frá henni
liggja.
Þeir sem telja að taflan þeirra sé
ekki í lagi geta fengið matsmenn til
að fara yfir rafmagnsmálin á heim-
ilinu og þeir koma svo með tillögur
að breytingum. Neytendastofa
mælir með nokkrum aðilum til
verksins og því er gott að hafa sam-
band við skrifstofuna. Matsmenn-
irnir taka þóknun fyrir ef þeir eru
pantaðir í hús en ef þeir koma af
eigin hvötum og skoða málið til
dæmis vegna aldurs húsnæðis er
það gert á kostnað ríkisins.
iris@24stundir.is
Ný rafmagnstafla kostar hundruð þúsunda
Gamlar töflur
skapa hættu
Árvakur/Árni Sæberg
Ljós Við getum ekki án
rafmagnsins verið.
um sök sé að tefla hjá seljanda, t.d.
að hann vanræki upplýsingaskyldu
sína og til riftunar þarf að vera um
verulegan annmarka að ræða. Selj-
andi má ekki breiða yfir eða þegja
um drauga. Honum ber að upplýsa
kaupanda um draugagang. Ef hann
þegir getur kaupandi öðlast rétt til
riftunar og/eða skaðabóta.
Skoðun kaupanda
Grandvar kaupandi á að skima
og spyrja eftir draugum ef tilefni er
til. Ef kaupandi sá eða mátti sjá
draug verður hann að láta í sér
heyra. Hann getur ekki síðar borið
fyrir sig draug sem hann sá eða
mátti sjá við skoðun. Komi fram
grunsemdir verður hann að kynna
sér málið betur. Annars situr hann
uppi með drauginn. Ef kaupandi
hefur haft draugafróðan mann
með sér þá yrðu augu, eyru og
vitneskja sérfræðingsins lögð til
grundvallar við mat á því hvað
kaupandi mátti sjá. Ef sérfræðing-
urinn klikkar getur kaupandinn
setið í draugasúpunni.
Kaupandi fasteignar verður að
sanna að eign sé gölluð og gildir
það um draugagang eins og aðra
galla. Hann ber sönnunarbyrðina
um tilvist draugsa og að atvik séu
með þeim hætti að hann eigi kröfu
á hendur seljanda. Það er mjög á
brattann að sækja fyrir kaupanda
að sanna tilvist drauga og að
draugagangur sé galli.
Matsmenn
Í gallamálum eru gjarnan dóm-
kvaddir sérfræðingar til að meta
galla og áætla kostnað við úrbætur.
Skaðabótakrafa kaupanda í drauga-
máli gæti verið t.d. kostnaður við
Seljandi má ekki breiða yfir eða þegja um drauga
Það er athugunarefni
hvort reimleiki í húsum
geti talist galli, sem veiti
kaupanda rétt til riftunar,
skaðabóta, afsláttar eða
úrbóta. Hver er réttur
þess sem kaupir draug-
inn í sekknum? Eru til
draugabanar sem
draugahreinsa hús?
Draugar Ekki er vitað
hvort draugangur er í þess-
um umtöluðu húsum.
Sigurður Helgi
Guðjónsson hrl.
formaður Húseig-
endafélagsins.
HÚSHORNIÐ
Er draugagangur galli?
Helst mun kveða að draugagangi
í gömlum húsum sem hafa verið
vettvangur voveiflegra atburða.
Fasteignakaupalög geyma
ákvæði um réttindi og skyldur að-
ila og úrræði vegna vanefnda. Þar
er fjallað um galla og hvernig
ákvarða skuli hvort eign er gölluð
eða ekki. Þar er um almennar regl-
ur að ræða en ekki er fjallað sér-
staklega um einstakar gallateg-
undir, hvorki drauga né aðra.
Skaðabætur og riftun
Það eru skilyrði skaðabóta að
um sök sé að tefla hjá seljanda, t.d.
þegar hann vanrækir upplýs-
ingaskyldu sína og reynir að leyna
draugum. Það er skilyrði riftunar
að um verulegan annmarka sé að
ræða. Óverulegur draugagangur
myndi ekki heimila kaupanda rift-
un. Í fasteignakaupalögunum segir
að notuð fasteign teljist ekki gölluð
nema ágalli á henni rýri verðmæti
hennar svo nokkru nemi. Þessi
regla var sett til að stemma stigu
við kröfum kaupenda vegna óveru-
legra gæðafrávika og smágalla.
Spyrja má hvort kaupandi geti þá
ekki borið fyrir sig smávægilegan
draugagang. Verða kaupendur að
láta sig hafa draugagang upp að
vissu marki? Hvenær rýrir draugur
verðmæti húss svo nokkru nemi?
Leyndir gallar
Kaupandi má almennt treysta
því að draugar fylgi ekki með í
kaupunum. Hann á ekki að þurfa
að hýsa og búa með draugum með
þeim ama sem þeim fylgir yfirleitt.
Draugagangur er þeirrar náttúru
að hann leynist og dylst, sumum
alltaf, öðrum oftast og enn öðrum
stundum og stundum ekki. Ekki
getur að finna galla sem ber það
nafn betur að heita leyndur galli.
Mismunandi draugar
Fólk er misviðkvæmt fyrir reim-
leikum. Sumir eru ofurviðkvæmir
og heyra og sjá drauga í hverju
horni meðan aðrir skella skollaeyr-
um. Sumir eru næmari en aðrir.
Sumir kippa sér ekki upp við
drauga og finnst notalegt og heim-
ilislegt að hafa þá á sveimi meðan
aðrir tryllast við smá draugabrölt.
Sumt fólk hefur þannig yndi af
sambýli við drauga meðan aðrir
vilja alls ekkert með þá hafa. Svo er
ekki sama hver draugurinn er. Það
er sitthvað rammíslenskur Móri og
Skotta eða útlenskur ærsladraugur
sem kann sig ekki í íslenskum hús-
um.
Það eru skilyrði skaðabóta að
að svæla drauga út. Draugamál
myndu sjálfsagt yfirleitt fremur
snúast um riftun en bætur. Ef að
líkum lætur myndu það helst vera
miðlar og prestar sem dómkvaddir
yrðu. Aðrir með góð sambönd við
drauga og framliðna og heim
þeirra kæmu einnig til greina.
Draugabanar
Draugabanar eru ekki lögvernd-
uð starfsgrein en ýmsir, prestar,
miðlar og fleiri hafa tekið slíkt að
sér. Fyrir nokkrum árum bauð
maður Húseigendafélaginu að
draugahreinsa hús félagsmanna.
Sagði hann að mörg hús væru bók-
staflega stútfull af draugum sem yf-
irleitt væru svipir dauðra of-
drykkjumanna sem hafi ekki
auðnast að klára sopann sinn. Það
gerast víst ekki verri örlögin en að
deyja frá ódrukknu víni, frá heilum
og hálfum glösum og flöskum.
Menn ganga aftur af minna tilefni.
Engin dómsmál
Yfirleitt hafa kaupendur ekki ár-
angur sem erfiði í málum vegna
draugagangs. Þetta stafar ekki af
viljaleysi og draugaskorti heldur
því hversu sönnunarstaðan er erfið.
Það er þrautin þyngri að sanna til-
vist drauga og draugagang. Þótt
draugar skjóti upp kollinum alltaf
annað veifið hafa slík mál ekki
komið til kasta dómstóla hér á
landi.
Einu verður ekki framhjá litið,
og það er að margir telja að draug-
ar séu hvergi til nema í hugskoti
þeirra sem þá þykjast sjá. Aðrir
hafa fyrir satt að draugar séu á
hverju strái en þeir séu allir lifandi.
Illræmdir draugar
Þeir húsdraugar sem illræmd-
astir eru og torveldast er að kveða
niður eru þeir fóstbræður RAKI og
LEKI. Þeir eru mjög viðsjárverðir
og valda oft skaða og teljast oft til
húsgalla. Þeir hafa leikið margt
húsið og margan húseigandann
grátt og spilað stóra rullu í mörg-
um dómsmálum.
Árvakur/Kristinn
Börnum finnst gaman að hjálpa til
og um að gera að nýta krafta stálp-
aðra barna við breytingar á heim-
ilinu. Fáðu barnið til að sjá um létt
verk eins og að halda á einhverju
og rétta þér eða sortera skrúfur og
nagla. Eða leyfðu sköpunarþörf
þess að njóta sín með því að mála
einn vegg að vild í herberginu sínu.
Hægt er að eiga skemmtilegar og
fræðandi stundir með barninu á
þennan hátt.
Börnin geta
hjálpað til
Það er athyglisvert að dýrustu göt-
ur Bretlands bera sjaldnast slíkt
heiti. Það er að segja í staðinn fyrir
götuheiti sem enda á gata eru dýru
göturnar líklegri til að enda á tröð,
lundur, stræti, dalur eða leið.
Langdýrustu göturnar heita þó yf-
irleitt án undantekninga nöfnum
sem enda á garðar eða, sem er enn
vinsælla, torg, líkt og Kensington
Square, sem er einmitt dýrasta gat-
an í London.
Dalir, traðir og
torg dýrust