Morgunblaðið - 29.01.2005, Qupperneq 16

16 LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
VITAÐ er um minnst 1.000 börn sem
misstu báða foreldra sína í hamför-
unum við Indlandshaf 26. desember.
Margfalt fleiri misstu annað for-
eldrið, meðal þeirra er Kumar. Hann
stendur berfættur í aurnum við
bráðabirgðahæli fyrir munaðarleys-
ingja í héraðinu Tamil Nadu í sunn-
anverðu Indlandi. Húsnæðið er í eigu
kirkju í grenndinni. Kumar er senni-
lega fimm eða sex ára, ekki er til neitt
fæðingarvottorð. Slíkur munaður er
óþekktur í þorpum bláfátækra fiski-
manna á ströndinni.
Móðir Kumars fórst í flóðbylgjunni
en faðirinn komst af. Hann fór með
Kumar á hælið en hefur ekki sést síð-
an. Það er margt sem Kumar veit
ekki, til dæmis hvað hann sé búinn að
vera þarna lengi og hvert faðirinn
hafi farið. „Hann kemur ekki að
heimsækja mig,“ segir Kumar lágt.
„Hann lofaði að koma og ná í mig.“
Ef til vill kemur faðirinn ekki. Um
sex þúsund manns fórust í Tamil
Nadu og fjöldi barna, hve mörg er
ekki vitað með vissu, hafa verið skilin
eftir á munaðarleysingjahælum. Feð-
urnir hafa oft gefist upp, þeir eru
búnir að missa eiginkonuna, bátinn
sinn og geta ekki lengur séð sjálfum
sér farborða.
Einnig hafa frændur og frænkur
komið með litla, munaðarlausa ætt-
ingja sína, þau segjast vera of fátæk
til að geta mettað enn eitt barnið.
„Fjölskyldurnar þurfa sumar að sjá
fyrir átta börnum. Það væri of mikið
fyrir þær að taka við þessum börnum
líka,“ segir P. Rajeswari, einn af
gæslumönnunum á hælinu. Einkum
er erfitt að vera munaðarlaus stelpa.
Þær koma síður að gagni en strák-
arnir og auk þess verður að sjá þeim
fyrir myndarlegum heimanmundi
þegar þær komast á giftingaraldur.
Og hjónaband er nánast það eina sem
framtíðin getur boðið þeim.
Alls eru nú 99 börn í þrengslunum
á hælinu, þau minnstu eru ungbörn
en þau elstu 13 ára. Nær helmingur
þeirra hefur misst báða foreldra.
Minnstu börnin una sér betur en hin,
þau litlu hamast fyrir utan húsið, þau
æpa og pota hvert í annað, hlæja og
elta hvert annað. En þau elstu gera
sér grein fyrir því sem gerðist og
hvernig aðstæður eru.
Sum eru enn eins og lömuð. Uppi á
svefnloftinu hefur níu ára stelpa,
Naveena, dregið sig í hlé og grætur
hljóðlega.Við tröppurnar liggur 13
ára gömul stelpa, hún hefur hringað
sig í kuðung og segir ekki orð, er al-
gerlega sinnulaus.
Ríkið reynir að freista
Ef enginn gerir tilkall til barnanna
verður þeim fengin vist til frambúðar
á hæli sem ríkið rekur og þau skilin
að eftir aldri og kynferði. Ríkið reyn-
ir að freista fólks til að taka börnin að
sér með því að úthluta hverju barni
100.000 rúpíum sem svarar til um 80
þúsund króna. Peningana má inn-
heimta þegar barnið verður 18 ára.
Fyrir fátæka sjómenn er þetta mikið
fé og getur dugað til að ættingjarnir
slíti ekki tengsl við barnið.
En jafnvel þótt ekki ríði neinar
hamfarir yfir er nokkuð um að ein-
stæðir foreldrar láti börnin sín í
hendur ættingjum eða ríkinu. Þeir
vita að þar verður þeim a.m.k. séð
fyrir nauðþurftum. Þá eru þau heldur
ekki líkleg til að verða fórnarlömb
mannræningja sem vitað er að hafa
notað tækifærið sums staðar á flóða-
svæðunum, jafnvel í samvinnu við
spillta lögreglumenn. Börnum er
stundum rænt til að ættleiða þau en
önnur seld í kynlífsþrælkun.
„Hann lofaði að koma og ná í mig“
AP
Naveena, sem er níu ára, er meðal barnanna 99 á munaðarleysingjahælinu
í Tamil Nadu-héraði á flóðasvæðinu í suð-austanverðu Indlandi.
Mörg börn við Indlandshaf eru
munaðarlaus eftir hamfarirnar
Nagappatinam, Washington. AP, AFP.
’Fjölskyldurnar þurfasumar að sjá fyrir átta
börnum. Það væri
of mikið fyrir þær að
taka við þessum
börnum líka.‘
NÆSTI forsætisráðherra Íraks
mun eflaust koma úr röðum sjíta og
fyrrverandi útlaga. Að öðru leyti er
margt ólíkt með helstu forsætisráð-
herraefnunum – Iyad Allawi, sem
gegnir nú embættinu til bráða-
birgða, og keppinautum hans.
Allawi fékk það orð á sig að vera
undirlægja Bandaríkjastjórnar en
honum hefur að nokkru leyti tekist
að hrista það af sér. Líklegt þykir
þó að næsti forsætisráðherra komi
úr röðum frambjóðenda Sameining-
arbandalags Íraks. Hefur það oft
verið nefnt „listi Sistanis“ vegna
þess að það hefur fengið blessun Al-
is al-Sistanis erkiklerks, æðsta
trúarleiðtoga sjíta.
„Sterkur leiðtogi“
Eftir að Bandaríkjastjórn fól All-
awi að fara fyrir írösku bráðabirgða-
stjórninni hefur hann getið sér orð
fyrir að vera harður í horn að taka í
baráttunni við hryðjuverkamenn.
„Ég er súnníti en ætla að kjósa
Allawi,“ sagði Hussein, 36 ára kenn-
ari í Bagdad. „Við þurfum á manni
eins og Allawi að halda til að hafa
taumhald á öllum samfélagshópun-
um í Írak, einhverjum sterkum leið-
toga eins og Saddam.“
Þegar Allawi studdi sókn banda-
rískra hersveita gegn uppreisnar-
mönnum í borginni Fallujah úthróp-
uðu margir súnní-arabar hann sem
föðurlandssvikara. Í augum annarra
ýtti þetta á hinn bóginn undir það
orðspor að Allawi væri leiðtogi sem
hefði bein í nefinu og gæti komið á
friði í landinu.
Allawi er 59 ára, fyrrverandi
læknir og sérfræðingur í taugasjúk-
dómum. Hann var í Baath-flokknum
frá 1961 til 1971 þegar hann flúði til
Líbanons og þaðan til Bretlands. Í
útlegðinni skipulagði hann m.a. mis-
heppnaða valdaránstilraun í Írak ár-
ið 1996.
Nýleg viðhorfskönnun bendir til
þess að 61% Íraka telji að Allawi
hafi staðið sig vel sem forsætisráð-
herra. Ef marka má könnunina
leggja Írakar mikið upp úr því að
forsætisráðherraefnin sýni að þau
séu „sterkir leiðtogar“ og telja það
mikilvægara en hugmyndafræði
þeirra.
Samskipti Allawis og Bandaríkja-
stjórnar hafa verið snurðulaus og
hermt er að henni sé í mun að hann
haldi embættinu.
Varaforseti og fjármálaráð-
herra helstu keppinautarnir
Í þetta skipti er það þó ekki
Bandaríkjastjórn sem velur for-
sætisráðherra eins og þegar bráða-
birgðastjórnin var mynduð í fyrra.
Það verður hlutverk forseta og
tveggja varaforseta sem þingið á að
kjósa. Þingið þarf síðan að sam-
þykkja þann sem þeir tilnefna í
embætti forsætisráðherra með
minnst tveimur þriðju atkvæða.
Talið er að nokkrir frambjóðend-
ur „lista Sistanis“ eigi mesta mögu-
leika á að hreppa embættið, auk All-
awis. Búist er við að listinn fái
tæpan helming atkvæðanna og þar
með þingsætanna.
Vestrænir stjórnarerindrekar
segja að Ibrahim Jaafari, varafor-
seti bráðabirgðastjórnarinnar, og
Adel Abdel Mahdi séu oftast nefndir
sem forsætisráðherraefni framboðs-
listans.
Vinsæll varaforseti
Jaafari er 54 ára trúrækinn sjíti
og talsmaður Dawa-flokksins, elsta
flokks sjíta í Írak. Hann var á meðal
fyrstu útlagaleiðtoganna sem sneru
aftur til Íraks eftir innrásina 2003
og varð fyrsti formaður íraska fram-
kvæmdaráðsins sem Bandaríkja-
stjórn skipaði og lagði síðar niður
þegar íraska bráðabirgðastjórnin
tók við völdunum. Skoðanakönnun
sem gerð var í fyrra bendir til þess
að Jaafari njóti mikillar lýðhylli og
sé þriðji áhrifamesti maðurinn í
Írak á eftir Sistani erkiklerki og
Moqtada al-Sadr, róttækum sjía-
klerki.
Ljær máls á sambandsríki
Abdel Mahdi er 62 ára hagfræð-
ingur sem flúði frá Írak eftir að hafa
verið dæmdur til dauða fyrir andóf
gegn Saddam Hussein. Hann var
um tíma maóisti en er nú helsti bar-
áttumaður frjáls markaðsbúskapar í
Írak.
Mahdi vill nú efla einkaframtakið,
draga úr umsvifum ríkisins og losa
landið við arfleifð Baath-flokksins
sem allra fyrst í eitt skipti fyrir öll.
Allawi vill hins vegar fara hægar í
sakirnar í þessum efnum og er til að
mynda hlynntur því að fyrrverandi
félagar í Baath-flokknum verði inn-
limaðir í öryggissveitir landsins.
Mahdi vill enn fremur draga úr
pólitísku miðstýringunni í Írak og
hefur léð máls á því að stofnað verði
sambandsríki þar sem héruð sjíta í
Suður-Írak fái svipuð sjálfstjórnar-
réttindi og Kúrdar í norðanverðu
landinu. „Þetta hefur gengið vel
nyrðra og hvers vegna ætti það ekki
að ganga vel syðra? Ef þetta er það
sem fólkið vill munum við hvetja til
þess.“
Margir bandarískir embættis-
menn telja Mahdi hófsaman í trú-
arefnum en aðrir gruna hann um að
leika tveim skjöldum. Þeir benda á
að hann er ekki aðeins frambjóðandi
lista, sem nýtur stuðnings Sistanis
og fleiri klerka, heldur er hann einn-
ig í Æðsta ráði íslömsku bylting-
arinnar í Írak. Þeir segja að sá
flokkur sé svo kreddufastur í trú-
málum að hann rúmi ekki hófsama
sjíta eða súnníta.
Chalabi spáð
mikilvægu embætti
Fleiri frambjóðendur á „lista Sist-
anis“ hafa verið nefndir sem for-
sætisráðherraefni, þeirra á meðal
Ahmed Chalabi. Hann var áður eft-
irlæti Bandaríkjastjórnar og hefur
sótt í sig veðrið að undanförnu eftir
að hafa verið bendlaður við ýmis
hneykslismál. Búist er við að hann
fái mikilvægt ráðherraembætti í
næstu stjórn.
Þá hafa nokkrir veðjað á Hussein
al-Shahrastani, kjarnorkuvísinda-
mann sem sat í Abu Ghraib-fangels-
inu illmræmda í tíu ár fyrir að neita
að taka þátt í kjarnorkuáætlun
Saddams Husseins.
Efstur á „lista Sistanis“ er klerk-
urinn Abdel Aziz Hakim. Ólíklegt
þykir að hann verði næsti forsætis-
ráðherra þar sem skoðanakannanir
benda til þess að margir Írakar séu
andvígir því að klerkur fari fyrir
stjórninni.
Öll forsætisráðherraefnin hafa
sagt að ekki komi til greina að koma
á klerkaveldi í Írak þótt nokkrir
frambjóðendur listans hafi verið
sakaðir um að vera of tengdir
klerkastjórninni í Íran.
Bandamenn Sistan-
is vilja fella Allawi
Reuters
ÍRÖSK kona greiðir atkvæði í sendiráði Íraks í Kaíró. Atkvæðagreiðsla ut-
an kjörfundar í írösku kosningunum hófst í gær og henni lýkur í dag. Tæp-
ur fjórðungur Íraka, sem búa erlendis, skráði sig til að geta kosið. Írak-
arnir geta greitt atkvæði í sendiráðum og ræðismannsskrifstofum Íraks í
fjórtán löndum. Margir þeirra þurfa að ferðast langa leið til að kjósa.

 

 & '   
 
   $% & 
(&' )*
 % "     +  " 

,, & ! 
  7  %"'.P
)) Q %7
)
-
,.-)
!%"'
)/ 1%%"'

)--
64'"7
) )"'

./-
"'5
7 "
)- -:%"'

-/)-
3: %"'
)
M".
- &"
,)/
-7F4
)/)
%"'
/ <2%"'


   
    
 
Fréttaskýring | Talið er að baráttan um embætti
forsætisráðherra Íraks eftir kosningarnar á morg-
un muni einkum standa milli Iyads Allawis, for-
sætisráðherra bráðabirgðastjórnarinnar, og nokk-
urra bandamanna Alis al-Sistanis erkiklerks.
Bagdad. AFP.
’Við þurfum á mannieins og Allawi að halda
til að hafa taumhald á
öllum samfélagshóp-
unum í Írak, einhverj-
um sterkum leiðtoga
eins og Saddam.‘
Atkvæðagreiðsla
utan kjörstaðar hafin