Morgunblaðið - 01.03.2005, Síða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 1. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Gættu orða þinna, kona, það er laust pláss á hólnum.
Verð á ýsu hefur fariðlækkandi á fiskmörkuð-um nokkuð jafnt og þétt
síðan um áramót, en margir telja
að þess sjáist ekki nægjanlega
mikil merki í fiskverði til neyt-
enda. Einhverjar fiskbúðir hafa
þó tekið þá ákvörðun að lækka
verðið þegar innkaupaverð er svo
lágt sem raun ber vitni, og láta
þar með neytendur njóta góða
verðsins.
Segja má að það séu margir
samverkandi þættir sem valda
því að verð á ýsu hefur farið
lækkandi á markaðinum, að sögn
Arnar Smárasonar, útibússtjóra
Fiskmarkaðs Íslands í Reykja-
vík. Hann segir að vissulega hafi
verið bræla á miðunum, að segja
má linnulítið síðan í nóvember,
sem minnki framboðið af fiski. Á
móti kemur að eftirspurnin er lít-
il sökum þess að gengi krón-
unnar er sterkt gagnvart dollar,
auk þess sem aðilar sem hafa
verið að vinna ýsu hafa sumir
hverjir snúið sér tímabundið að
loðnufrystingu.
Örn segir erfitt að segja til um
hvort verðið eigi eftir að halda
áfram að lækka á næstunni, en
segir það sína tilfinningu að svo
verði ekki. Því ræður þó framboð
og eftirspurn. Fisksalar eru litli
aðilinn á markaðnum og hefur
eftirspurn frá þeim lítil áhrif á
verðmyndun, enda kaupa þeir vel
innan við 10% af því sem selt er
á markaði.
Það er aðallega verð á ýsu sem
hefur lækkað á markaðinum,
þorskur hefur hreyfst örlítið nið-
ur á við undanfarnar vikur, en
smálúða og aðrar algengar teg-
undir í fiskborðunum standa
nokkurn veginn í stað.
Morgunblaðið gerði óformlega
verðkönnun hjá nokkrum fisksöl-
um í gær. Mikill verðmunur var
á roð- og beinlausum ýsuflökum
þar sem verð var kannað, lægst
reyndist verðið 590 kr./kg í Fisk-
búðinni Árbjörgu, en hæst í
Fiskbúðinni Vör, 1.050 kr./kg. Til
samanburðar var verð á slægðri
blandaðri ýsu á fiskmarkaði í síð-
ustu viku um 70 kr./kg, en þá á
eftir að bæta við flutningsgjöld-
um, allt að 15 kr., gólfgjaldi, 2
kr., og öðrum gjöldum, svo verð
til fisksala þá vikuna var ef til
vill nær 90 kr./kg. Þá á eftir að
hreinsa bein og roð, en ljóst er
að mikill munur er á 90 króna
innkaupsverði og 1.050 króna út-
söluverði.
Þeir fisksalar sem rætt var við
voru sammála því að þorskur
væri sífellt að verða algengari á
borðum Íslendinga, þrátt fyrir að
flestir hafi alist upp við að borða
ýsu en selja þorskinn úr landi.
Elmar Þorkelsson Diego, fisksali
í Fiskbúðinni Vegamótum, segir
að sala á þorski hafi aukist um
20–25% á síðustu fimm árum.
Hann segir þorskinn henta betur
til steikingar en ýsuna, og að
mörgu leyti sé hann betri fiskur.
Verð á þorskflökum með roði
var mun jafnara á milli verslana,
lægsta verðið af þeim sem haft
var samband við var í Fiskbúð-
inni Árbjörgu, 790 kr./kg, en
mest kostuðu flökin 890 kr./kg í
Fiskbúðinni Vegamót og Fisk-
búðinni Vör. Til samanburðar
var verðið á slægðum blönduðum
þorski í stærð sem fisksalar
kaupa gjarnan um 111 kr./kg í
vikunni. Það vekur nokkra at-
hygli að í sumum af fiskbúðunum
var verðið á þorskflökunum
lægra en verð á ýsunni, þrátt
fyrir að skoðað væri verð á roð-
flettum fiski, þrátt fyrir nokkru
hærra innkaupsverð á þorski.
Sumir fisksalarnir gáfu þær
skýringar að menn reyndu að
ákveða eitthvað meðalverð á fiski
yfir árið og halda sig við það, í
stað þess að hækka sífellt og
lækka eftir því hvernig verðið er
á mörkuðum. Aðrir sögðust vilja
lækka jafnóðum þegar verð á
markaði lækkar. Eiríkur Auðunn
Auðunsson í Fiskbúðinni Ár-
björgu segir að búðin hafi ákveð-
ið af hafa þessa stefnu, og segir
að reynslan hingað til hafi verið
sú að aukin sala þegar verð er
lægra skili búðinni svipaðri nið-
urstöðu eins og að hafa verðið
hátt og selja minna.
Fisksalarnir voru einnig
spurðir um verðið á smálúðu og
skötusel, og var verðið í flestum
fiskbúðum mjög svipuð. Smálúð-
an var hæst á 1.390 kr./kg í Fisk-
búðinni Árbjörgu en annars stað-
ar var hún víða á 1.290 kr./kg.
Skötuselurinn kostaði 1.890 kr./
kg í velflestum verslunum sem
haft var samband við. Í þessum
tveimur fisktegundum skar þó
verslunin Sægreifinn sig úr, þar
kostaði skötuselurinn 1.400 kr./
kg og smálúðan á 850 kr./kg.
Fréttaskýring | Soðningin lækkar í verði
í sumum fiskbúðum þegar vel veiðist
Verð lækkar
á markaðinum
Fisksalar lengi að lækka verð til neyt-
enda þegar verð lækkar á markaði?
Mikil aukning í sölu á
tilbúnum fiskréttum

Tilbúnir fiskréttir virðast
falla landanum vel í geð, og sýn-
ir mikil aukning á sölu á slíkum
réttum breytt neyslumynstur,
segir Bjarni Knútsson í Fiskbúð-
inni Vör. Þar á bæ segir hann að
sala á fiskréttum sé um 50% af
allri sölu í versluninni. Verð á
slíkum réttum er nokkuð mis-
jafnt enda ólíkir réttir, en ódýr-
asta ýsuréttinn var að finna í
Fiskbúðinni Árbjörgu á 590 kr./
kg, en algengt verð var rétt um
1.000 kr./kg.
brjann@mbl.is


  

 




  

 




  

 

















 

 

 

    
  

   !  "
#$%& 
UM 26.700 einstaklingar hafa rétt á
því að skuldbreyta lánum sínum hjá
Lánasjóði íslenskra námsmanna
(LÍN) í samræmi við lög, sem tóku
gildi um áramótin, þess efnis að ár-
legt endurgreiðsluhlutfall námslána
lækki úr 4,75% af tekjuskattsstofni
lánþega í 3,75% af tekjuskatts- og
fjármagnstekjuskattsstofni. Þessir
einstaklingar skulda svokölluð R-lán,
sem hafa verið veitt frá árinu 1992.
„Heildarfjárhæð lánanna sem þeir
geta skuldbreytt er um 45 milljarðar
króna,“ segir í tilkynningu frá LÍN
og menntamálaráðuneytinu.
Þorgerður K. Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra og forsvars-
menn Lánasjóðsins héldu blaða-
mannafund í gær, þar sem minnt var
á að fresturinn til að skuldbreyta lán-
unum rennur út hinn 1. nóvember
nk.
Hægt að senda inn
rafrænar umsóknir
„Við erum að reyna að ná til þessa
hóps, svo hann verði upplýstur um
það, að hann geti skuldbreytt fyrir
ákveðinn tíma,“ sagði ráðherra.
Gunnar Birgisson, stjórnarfor-
maður LÍN, sagði að breytingarnar
á greiðslubyrðinni fælu í sér veru-
lega kjarabót. „Þetta er veruleg
kjarabót og léttir greiðslubyrðina
fyrir ungt fólk sem er að hefja lífs-
baráttuna,“ sagði hann.
Stjórn LÍN hefur samþykkt að
gefa lánþegunum kost á að velja milli
þess að fá lánunum breytt frá og með
þessu ári eða næsta ári. „Þeim sem
eru þegar byrjaðir að borga af náms-
lánum sínum gefst þannig kostur á
að breyta skilmálum tekjutengdu
greiðslunnar 1. september nk., enda
skili þeir umsókn fyrir 30. júní og
fullgildu skuldabréfi fyrir 14. júlí.
Aðrir, þar á meðal allir þeir sem eru
enn í námi, geta skilað umsókn til 1.
nóvember og skuldabréfi til 31. des-
ember 2005,“ segir í tilkynningu frá
LÍN og menntamálaráðuneytinu.
Á fundinum í gær kom fram að
LÍN hefði undirbúið móttöku raf-
rænna umsókna um skuldbreytingu
lána í samstarfi við banka og spari-
sjóði. Hægt er að fá nánari upplýs-
ingar á vef LÍN, lin.is.
Morgunblaðið/Þorkell
Steingrímur Arason, framkvæmdastjóri LÍN, Þorgerður K. Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra og Gunnar Birgisson, stjórnarformaður LÍN.
Um 27 þúsund hafa rétt
á að skuldbreyta lánum
Lánasjóður íslenskra námsmanna kynnir breytingar
MISTÖK urðu við útskrift og pökk-
un greiðsluseðla VISA reikninga í
síðastliðinni viku. Mistökin eru rakin
til breytinga í tækni og verklagi við
pökkun seðlanna. Þau ollu því að
greiðsluseðlar til ólíkra viðtakenda
með sama heimilisfang, t.d. í sama
stigagangi fjölbýlishúss, gátu allir
lent hjá einum viðtakanda.
Mistökin áttu einungis við um
greiðsluseðla, en á þeim birtist heild-
artala fyrir úttektir tímabilsins en
ekki sundurliðun á notkun greiðslu-
kortsins.
Í tilkynningu frá VISA Ísland seg-
ir að fyrirtækið taki á sig alla ábyrgð
á því að svona fór og harmi mistökin.
Biður það alla hlutaðeigandi innilega
afsökunar. VISA Ísland mun senda
þeim korthöfum sem málið varðar
nánari leiðbeiningar. Samkvæmt
upplýsingum frá kynningardeild
VISA Ísland láta flestir viðskiptavin-
ir skuldfæra greiðslur vegna kort-
anotkunar sinnar. Mun færri fá um-
rædda greiðsluseðla, en fjöldi þeirra
mun þó talinn í þúsundum. Þeir sem
fá fleiri greiðsluseðla en þeim ber
geta ýmist komið þeim til réttra við-
takenda, sem eru nágrannar, fargað
þeim eða skilað þeim í næsta banka
samkvæmt upplýsingum frá VISA
Ísland.
Mistök við útsendingu
VISA-greiðsluseðla