Morgunblaðið - 21.03.2005, Side 16

16 MÁNUDAGUR 21. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13, SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
Traust þjónusta í 20 ár
LÓÐIR ÓSKAST TIL KAUPS
Á HÖFUÐBORGARSVÆÐINU
Til mín hefur leitað traustur og fjársterkur
byggingaverktaki sem óskar eftir að kaupa
lóðir fyrir íbúðar eða atvinnuhúsnæði. Eignir
sem þarfnast niðurrifs koma einnig til greina.
Staðgreiðsla í boði, Áhugasamir vinsamlega
hafið samband og ég mun fúslega veita nánari
upplýsingar.
Hákon Svavarsson, lögg.
fasteignasali, sími 898 9396.
Árni Stefánsson viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
www.gimli.is - ww.mbl.is/gimli
ÍSLANDSMÁLNING • Sími 517 1500 • Vöruhús / verslun Sætúni 4
ÍSLANDS MÁLNING
STÆRSTA MÁLNINGARVERSLUN LANDSINS
BIORA INNIMÁLNING FRÁ TEKNOS
Ný tegund almattrar veggjamáln-
ingar sem hefur mikla þvottheldni
Þolir yfir 10000 burstastrokur
skv. SFS 3755 staðlinum
Gæðastöðluð vara á góðu verði
Ábyrgð tekin á öllum vörum
GJALDFRJÁLS
leikskóli í Reykjavík
er í samræmi við
stefnu Framsóknar-
flokks, Vinstri
grænna og Samfylk-
ingar um leikskóla-
mál. Allir þessir
flokkar hafa með ein-
um eða öðrum hætti
haft gjaldfrjálsan
leikskóla á stefnuskrá
sinni og því er ekki
óeðlilegt, að Reykja-
víkurlistinn sem er
samnefnari þessara
flokka, hrindi þessu
máli í framkvæmd.
Ekki þarf að fara
mörgum orðum um
nauðsyn þess að
draga úr kostnaði
ungra barnafjöl-
skyldna, sem þurfa að
standa straum af hús-
næðiskostnaði og námslánum, þó að
ekki bætist við mikill kostnaður
vegna leikskólagjalda.
Reykjavíkurlistinn hefur haft for-
ystu meðal sveitarfélaga
á Íslandi í uppbyggingu
leikskóla, en í Reykjavík
hefur orðið alger bylting
í þeim málaflokki eftir
að Reykjavíkurlistinn
komst til valda.
Það skref, sem nú hef-
ur verið ákveðið að
stíga, er ekki síður bylt-
ingarkennt og mun
breyta aðstöðu ungs
fólks í Reykjavík svo um
munar.
Það er athyglisvert
að heyra fyrstu við-
brögð minnihluta sjálf-
stæðismanna í borg-
arstjórn. Í stað þess að
fagna þessari ákvörðun
hafa menn þar á bæ allt
á hornum sér, sem
minnir óneitanlega á
söguna um refinn og
vínberin. Þau eru súr,
sagði refurinn eftir mis-
heppnaðar tilraunir til
að nálgast þau.
Sjálfstæðismenn
ættu ekki að vera súrir
heldur að samfagna með barna-
fjölskyldum í Reykjavík.
„Þau eru súr,“
sagði refurinn
Alfreð Þorsteins-
son skrifar um til-
lögur um gjald-
frjálsan leikskóla
Alfreð Þorsteinsson
’Í stað þess aðfagna þessari
ákvörðun hafa
menn þar á bæ
allt á hornum
sér, sem minnir
óneitanlega á
söguna um ref-
inn og vínberin.‘
Höfundur er formaður borgarráðs.
GREIN með svipaðri fyrirsögn
birtist í Morgunblaðinu fyrir réttum
fimm árum, eða 24. mars árið 2000.
Þá sýndi ég fram á að greiðslur al-
mannatrygginga hækkuðu ekki
samkvæmt laganna bókstaf.
Einhverja bragarbót
gerðu stjórnvöld á í
kjölfarið enda höfðu
samtök öryrkja og elli-
lífeyrisþega haft hátt
um þessi mál.
Sama virðist mér
aftur vera uppi á ten-
ingnum nú.
Komið hefur fram á
mjög skýran hátt í
málflutningi Lands-
sambands eldri borg-
ara að staðtölur al-
mannatrygginga og
útreikningar kjara-
rannsóknarnefndar
leiði í ljós að upphæðir grunnlíf-
eyris almannatrygginga og tekju-
tryggingar sem eru aðaltrygg-
ingabætur almannatrygginga hafi á
undanförnum tíu árum lækkað
verulega sem hlutfall af launum. Er
þá sama hvort miðað er við lág-
markslaun, meðallaun verkafólks
eða launavísitölu Hagstofu.
Kröfur Landssambands
eldri borgara
Benedikt Davíðsson formaður
Landssambands eldri borgara segir
í skriflegu svari við erindi sem ég
sendi honum að það væri grundvall-
arkrafa af hálfu samtaka eldri borg-
ara að þessir framangreindir tveir
flokkar tryggingagreiðslna verði
hækkaðir verulega þannig að þeir
nái a.m.k. sama hlutfalli af með-
aldagvinnulaunum verkamanna í
fyrsta áfanga breytinga, eins og
þeir höfðu verið árið 1991. „Til þess
að það megi nást,“ segir Benedikt,
„þarf grunnlífeyrinn að hækka úr
21.993 kr. í 26.699 kr. á mánuði og
tekjutryggingin með eingreiðslum
úr 44.909 kr. á mánuði í 52.195 kr. á
mánuði. Samkvæmt þessu þarf
hækkun þessara tryggingabóta að
nema 11.990 kr. á mánuði til þess
að halda hlutfalli frá
árinu 1991. Hefðu lög-
in sem numin voru úr
gildi 1995 sem tengdu
breytingu bótanna við
lágmarkslaun hins-
vegar gilt er mun-
urinn enn meiri því þá
þyrfti grunnlífeyrir og
tekjutrygging að
hækka um rúmlega
19.000 kr. á mánuði. Á
sama tíma hefur skatt-
byrði lægri tekna auk-
ist verulega vegna
raunlækkunar skatt-
leysismarka. Þannig
greiðir sá sem hefur 100.000 kr. á
mánuði í tekjur árið 2005 9.400 kr. í
tekjuskatta á mánuði en greiddi
ekkert af sömu rauntekjum árið
1988 þegar staðgreiðslukerfið var
tekið upp því þær tekjur voru þá
undir skattleysismörkum. Aukning
skattbyrði er þá 9.400 kr. hjá hon-
um.“
Lögin brotin
Landssamband eldri borgara hef-
ur hamrað á því að í fyrsta áfanga
leiðréttinga á tryggingagreiðslum
til samræmis við launaþróun í land-
inu verði ofangreindar lagfæringar
gerðar á grunnlífeyri og tekju-
tryggingu, einnig að skerðing-
arhlutföll þessara greiðslna vegna
annarra tekna verði lækkað veru-
lega frá því sem nú er svo fólki sé
ekki haldið eilíflega rígföstu í sömu
fátæktargildrunni.
En víkjum nú að lögbroti rík-
isstjórnarinnar. Þegar ríkisstjórnin
rauf sambandið á milli lágmarks-
launa og bótagreiðslna um miðjan
tíunda áratuginn var því ákaft mót-
mælt af hálfu samtaka elli- og ör-
orkulífeyrisþega og samtaka launa-
fólks. Þótt ekki væri fallist á að
koma þessum tengslum á að nýju
fékkst það í gegn árið 1997 að lög-
fest var ákvæði sem er að finna í 65.
grein almannatryggingalaga þar
sem segir að bætur almannatrygg-
inga skuli breytast árlega í sam-
ræmi við fjárlög hverju sinni og svo
vitnað sé orðrétt í greinina þá
„… skal taka mið af launaþróun, þó
þannig að þær hækki aldrei minna
en verðlag samkvæmt vísitölu
neysluverðs“.
Lítum á framkvæmd þessara
laga og horfum til undangenginna
missera. Hver skyldi verðlagsþróun
hafa verið? Spyrjum ennfremur um
launaþróunina og að lokum um
hækkun bóta almannatrygginga.
Nú er okkur einn vandi á höndum
og hann er sá að notaðar eru mis-
munandi reikningsaðferðir við út-
reikninga af þessu tagi. Þess vegna
ætla ég að bregða á það ráð að
setja upp í töflu útreikninga sem
byggjast á mismunandi forsendum.
Sjá töflu.
Eins og sjá má í töflunni hefur
ríkisstjórnin ekki einu sinni farið að
lögum gagnvart þessum aðilum á
nýliðnu ári, hvað þá að nokkur til-
raun hafi verið gerð til að bæta kjör
þeirra og gefa þeim réttmætan hlut
í margrómuðu góðæri.
Hvaða vísitala sem notuð er og
hvernig sem útreikningum er hátt-
að kemur aldrei önnur niðurstaða
en sú að hækkun bóta fyrir lífeyr-
isþegann er ætíð lægri en hækkun
launavísitölu og stundum undir
hækkun verðlags fyrir sama tíma-
bil.
Ríkisstjórnin getur ekki bæði
sleppt og haldið gagnvart lífeyr-
isþegum. Fyrst var rofið sambandið
á milli lægstu kauptaxta og al-
mannatrygginga þegar ljóst var að
stefndi í verulegar hækkanir á
lægstu launum. Eftir að skorið var
á þetta samband skuldbundu
stjórnvöld sig með lögum að taka
skuli mið af almennri verðlags- og
launaþróun í landinu þegar hækk-
anir á greiðslum almannatrygginga
voru annars vegar. Undan þessu
lágmarksskilyrði getur ríkisstjórnin
ekki vikið sér. Þess vegna hljótum
við að reisa þá lágmarkskröfu að
farið verði að lögum gagnvart ör-
yrkjum og lífeyrisþegum.
Enn framið lögbrot á
öryrkjum og lífeyrisþegum
Ögmundur Jónasson fjallar um
kjör öryrkja og lífeyrisþega ’Ríkisstjórnin geturekki bæði sleppt og
haldið gagnvart lífeyr-
isþegum.‘
Ögmundur
Jónasson
Höfundur er alþingismaður
og form. BSRB.
Ársmeðaltal
2003–2004 *
Hækkun frá
jan. ’04–jan. ’05
Hækkun frá
des. ’03–des. ’04 *
Hækkun ellilífeyris og tekjutryggingar með eingreiðslum 3,0 % 3,5 % 3,0 %
Vísitala neysluverðs 3,2 % 4,0 % 3,9 %
Vísitala launa 4,7 % 6,6 % 6,0 %
EF SPURT væri hvert myndi vera
mikilvægasta verkefni þjóðar, sem
vill kalla sig menningarþjóð, hlyti
svarið að verða: Að varðveita og
ávaxta menningararf
sinn, sögu og tungu.
Íslenzk þjóð hefir í
þeim efnum verk að
vinna, þar sem hún er
talin erfingi að einum
dýrmætasta bók-
menntaarfi sem um
getur.
Svo undarlega
bregður við, að stór-
þjóðum virðist sýnna
um tungumál sitt en
ýmsum þeim, sem vilja
telja sig burðarása
menntunar og menn-
ingar á landi voru Ís-
landi. Menn skyldu að
ósynju halda, að stór-
þjóðum, eins og
Frökkum, Ítölum og
Spánverjum, væri síð-
ur hætta á brenglun
tungu sinnar vegna
ásóknar erlendis frá
en oss Íslendingum á
voru örsmáa mál-
svæði. Samt sem áður
leggja þessar þjóðir
mikla áherzlu á
verndun tungu sinnar
með því m.a. að bægja
ensku frá fjölmiðlum
sínum. Erlendu tali í
útvarpi og sjónvarpi
þessara þjóða er snarað á tungu við-
komandi og kvikmyndir talsettar. Að
vísu hafa margir málsmetandi menn
vaknað til vitundar um þann háska,
sem að íslenzkunni steðjar erlendis
frá, einkum og sér í lagi frá enskunni,
sem líklegt er. Andófi hefir verið
beitt, en alltof veikburða. And-
spyrnan þyrfti að vera miklu öflugri
ef að nægjanlegu gagni ætti að koma.
En nú höggva þeir sem hlífa skyldu.
Frá stöðinni Sýn var sjónvarpað
lýsingum á enskum íþrótta-
viðburðum, tímunum saman á ensku.
Þetta var kært og dómur upp kveð-
inn að þetta væri ólöglegt. Óðar í bili
mótmæltu forystumenn úr röðum
ungra sjálfstæðismanna og krefjast
þess að enska tungan ymji áfram. Og
viðbrögðin létu ekki á sér standa: All-
ur þingflokkur Sjálfstæðisflokksins,
að undanteknum ráðherrunum og
forseta þingsins, fluttu strax frum-
varp til laga um afnám þeirra laga-
ákvæða, sem hindruðu flutning
ensku síbyljunnar!
Um þetta athæfi þarf ekki að hafa
mörg orð, en við það látið sitja af
undirrituðum að fullyrða, að sjaldan
eða aldrei hafi þing-
flokkur á hinu háa Al-
þingi lagzt lægra en hér
ber raun vitni um.
Annars eru ýmis for-
dæmi fyrir því að ráða-
menn, sem nú sitja í fyr-
irrúmi, hafi sett ný lög
þegar þeim geðjaðist
ekki að uppkveðnum
dómum. Ætti mönnum
að vera í fersku minni
Valdimarsdómur, Vatn-
eyrardómur og Ör-
yrkjabandalagsdómur.
Núverandi forsætisráð-
herra lét sig ekki muna
um að lýsa því yfir að
breyta þyrfti sjálfri
stjórnarskránni þegar
honum líkaði ekki upp-
kveðinn dómur.
Engum þarf að koma á
óvart að forystuna í til-
löguflutningi þessum
hefir vanur maður í röð-
um SUS-ara. Það eru
fleiri af því húsi mættir
til þings tilbúnir að vaða
grundina í hné fyrir hug-
sjónir sínar. Þegar er
komin til framkvæmda
tillaga SUS-ara frá fundi
á Hellu um árið, þar sem
samþykkt var að „nem-
endur taki aukinn þátt í kostnaði við
menntun sína, t.d. með verulegri
hækkun skólagjalda við Háskóla Ís-
lands“. Á þeim sama fundi var einnig
samþykkt að „sjúklingar greiði fyrir
fæði að fullu og lyf upp að vissu
marki þegar þeir leggjast inn á
sjúkrahús“.
Á fundi á Akureyri 25. maí árið
2000 samþykktu SUS-arar að af-
nema bæri allar takmarkanir á fram-
sali aflahlutdeilda. Þar og þá gerðu
þeir einnig að tillögu sinni að afla-
hlutdeild yrði sjálfstæð eign.
Þessar tillögur til handa sjúkling-
um og sægreifum eru ekki enn komn-
ar til framkvæmda.
Koma tímar og koma ráð.
Óþjóð á þingi?
Sverrir Hermannsson fjallar
um varðveizlu menningar-
arfleifðar þjóðarinnar
Sverrir Hermannsson
’Annars eruýmis fordæmi
fyrir því að
ráðamenn, sem
nú sitja í fyr-
irrúmi, hafi sett
ný lög þegar
þeim geðjaðist
ekki að upp-
kveðnum dóm-
um.‘
Höfundur er fv. formaður
Frjálslynda flokksins.
VOR 2005
Sölustaðir: sjá www.bergis.is