Morgunblaðið - 14.06.2005, Page 21

að síður þessi flöskuháls sem hindrar
okkur verulega í starfseminni“.
Til bráðabirgða í þrjátíu ár
Aðspurður um hvar ástandið sé
verst hvað varðar þrengsli og að-
stöðu þá segir Ingólfur ástandið víða
slæmt en sennilega séu rannsóknar-
stofur sjúkrahússins og Blóðbankinn
verst settar.
„Rannsóknarstofurnar eru í hús-
næði við Hringbraut, sem er illa farið.
Þar áttu þær að vera til bráðabirgða
en það eru eflaust ein 25–30 ár liðin
síðan. Þá eru rannsóknarstofurnar
dreifðar, við erum t.d. með lélegt hús-
næði í Ármúla undir hluta þeirra.“
Af fleiri einingum spítalans sem
búa við slæmar aðstæður nefnir
Ingólfur slysa- og bráðadeildina í
Fossvogi. Húsnæðið var tekið í
notkun fyrir u.þ.b. 25 árum og hef-
ur þjónað vel tilgangi sínum. Að-
staðan leyfir hins vegar ekki lengur
það mikla álag sem þar er og sam-
rýmist ekki nútímakröfum. Lengi
hefur staðið til að endurnýja hús-
næðið en ekki hafa fengist til þess
fjármunir.
„Ef allt gengur eftir mun það taka
um átta ár héðan í frá að koma slysa-
deildinni fyrir í nýju húsi,“ segir Ing-
ólfur. „Það er of langur tími til að
bíða með lagfæringar á húsnæðinu.
Það er orðið of lítið, er óhentugt og
mjög þreytt.“
Þá hefur spítalinn óskað eftir því
að fá fjárveitingar til að bæta að-
stöðu barna- og unglingageðdeildar,
BUGL, við Dalbraut með viðbygg-
ingu. Það bíður ákvörðunar heil-
brigðisráðuneytis og Alþingis. Til
lengri tíma litið eru þó áform um að
flytja BUGL inn á lóðina við Hring-
braut þar sem hún verður í nánum
tengslum við Barnaspítalann. Það er
þó aftarlega í forgangsröðinni. Búast
má við að flutningurinn verði ekki
fyrr en eftir 10–15 ár. Húsnæðið við
Dagbraut verður þá selt.
Ingólfur segir að nú sé að bíða og
sjá hvernig hönnuðir sem taka þátt í
samkeppni um skipulag Landspít-
alalóðarinnar sjá heildarskipulagið
fyrir sér. Niðurstaða samkeppninn-
ar liggur fyrir í haust. Þá getur spít-
alinn ákveðið hvernig best verði
staðið að því að flytja starfsemi
rannsóknarstofa og Blóðbanka sam-
an í nýtt húsnæði og tengja þá starf-
semi Lífvísindasetri. Það sama á við
um starfsemi BUGL.
„Framkvæmastjórnin hefur lagt
áherslu á það að húsnæði fyrir rann-
sóknarstofur verði mjög framarlega
í röðinni, verði byggt samhliða
bráða- og slysahlutanum,“ segir Ing-
ólfur. „En fyrr rís húsið ekki. Menn
verða að hafa þolinmæði þangað til.“
Of lítil hús fyrir tölvur
Aðstaða starfsfólks er líka víða
mjög bágborin á LSH. Mikil breyt-
ing hefur orðið á vinnulagi heilbrigð-
isstarfsfólks t.d. hvað varðar vinnu
við tölvur síðustu ár. En vakther-
bergi á sjúkradeildum voru ekki
hönnuð með þetta í huga. Á mörgum
stöðum er erfitt eða jafnvel ómögu-
legt að koma fyrir tölvum og margir
starfsmenn þurfa að vera saman á
litlum skrifstofum. Með aukinni
dreifstýringu á spítalanum eiga
launafulltrúar að fá aðstöðu á deild-
unum, en mjög erfitt er að koma því
við.
Sérstaklega er aðstaðan slæm
hvað þetta varðar við Hringbraut. Á
litlum skrifstofum hafa oft þrír
starfsmenn aðstöðu og aðstaða
starfsfólks inni á deildunum sjálfum
er einnig þröng og óhentug.
„Stundum er sama svæðið notað
sem afdrep fyrir aðstandendur,
skrifstofurými fyrir starfsfólk og
kaffiaðstaða fyrir það,“ segir Lilja
Stefánsdóttir, sviðsstjóri hjúkrunar
á skurðlækningasviði, sem fór með
blaðamann Morgunblaðsins í skoð-
unarferð um skurðsvið sjúkrahúss-
ins. „Það er umhugsunarvert fyrir
okkur stjórnendurnar hversu mikil
áhrif þetta hefur á starfsánægju og
kulnun fólks í starfi. Það er álag að
komast aldrei frá þessum mikla erli
sem er á sjúkradeildunum,“ segir
Lilja.
Þá er aðstaða fyrir aðstandendur
sjúklinga ekki upp á marga fiska
nema á nýja Barnaspítalanum þar
sem hún er til fyrirmyndar. Á gjör-
gæsludeildinni í Fossvogi er einnig
ágæt aðstaða fyrir aðstandendur svo
dæmi sé tekið. Í rúmgóðu herbergi
er hægt að hita mat, hvílast eða
horfa á sjónvarpið.
Þá bendir Jóhannes M. Gunnars-
son lækningaforstjóri á að aðstaða
fyrir aðstandendur sjúklinga á fjöl-
býlisstofum sé yfir höfuð „hörmu-
leg“ og alls ekki í anda þess sem nú-
tímamaðurinn krefjist.
Kemur niður á kennslu
Aðstaða fyrir stúdenta er einnig
ófullnægjandi á sjúkrahúsinu. Krist-
ján Erlendsson, framkvæmdastjóri
kennslu-, vísinda- og þróunar á
LSH, segir að klíníski hluti lækna-
námsins, þ.e. nám sem felst í því að
meðhöndla sjúklinga, gangi „þokka-
lega“ við núverandi aðstæður. „En
það verður að segjast eins og er að
það er engin sérhönnuð aðstaða til
þess inni á spítalanum. Læknanem-
arnir fá að vera með, þeir sem eru
ákafastir fá meira út úr því en aðrir.
Því má ekki gleyma að á spítalanum
eru einnig við nám hjúkrunarfræð-
ingar, sjúkraþjálfarar, sálfræðingar,
félagsráðgjafar og fleiri. Það er ekki
auðvelt að koma kennslunni fyrir á
litlum sjúkrastofum þar sem jafnvel
þrír sjúklingar liggja inni í einu.“
Hann segir ekki hægt að neita því
að aðstöðuleysið komi niður á
kennslu og rannsóknum á sjúkra-
húsinu. „Hvað það gerir það mikið er
svolítið erfitt að segja til um. Við er-
um með gott kennslulið og góða
stúdenta. Þannig að læknanemar,
sem koma út úr læknadeildinni hér,
eru vel menntaðir. Hjúkrunarfræðin
hjá okkur er á háskólastigi sem er
ekki víða. Þannig að við stöndum
okkur ágætlega í að mennta þetta
fólk en við ekkert alltof góðar að-
stæður.“
Öll aðstaða fyrir starfsmenn og
stúdenta verður mun betri í nýjum
spítala en þar til hann verður tilbú-
inn er nánast ógerlegt að bæta að-
stöðuna fyrir þessa hópa á LSH svo
einhverju nemi þar sem vandamálið
skapast af þrengslum sem eru við-
varandi, að sögn Ingólfs.
„Við getum reynt að bæta aðstöð-
una í því húsnæði sem við höfum og
við höfum gert það. Við byggðum til
dæmis ofan á álmu í Fossvogi og
fengum þá skrifstofuaðstöðu fyrir
tugi manna. En það eru engin áform
um byggingar við Hringbrautina
fyrr en við sjáum heildarskipulagið
fyrir sjúkrahúslóðina í haust.“
Ingólfur telur enga hættu á því að
dregið verði úr viðhaldi á sjúkrahús-
inu nú þegar nýr spítali er í sjónmáli.
Viðhald sé í raun alltof lítið í dag og
því af litlu að taka í þeim efnum.
Á síðasta ári var fjárveiting til við-
haldsframkvæmda 247 milljónir
króna og því til viðbótar komu ýmis
framlög að upphæð 87 mkr., stærst
þeirra var 70 mkr. framlag heilbrigð-
isráðuneytisins til flutnings fíkni-
meðferðar inn á Hringbrautarlóðina.
Af þessari upphæð var varið ríflega
150 mkr. til viðbyggingar við G-álmu
í Fossvogi en þar var sett upp nýtt
segulómtæki. Þá mun hluti af þeirri
viðbyggingu nýtast slysa- og bráða-
deild þegar hún verður endurbyggð.
Ingólfur bendir á að þegar verið er
að tala um viðhald húsnæðis LSH sé
ekki eingöngu átt við utanhúsvið-
hald. Slíkt sé í raun aðeins lítið brot
af því viðhaldi sem húsnæði LSH
þarfnist og var til þess varið um 13
milljónum í fyrra. Stærstur hlutinn
er til kominn vegna aðlögunar á hús-
næði samfara breytingum á starf-
semi, t.d. tæknibreytingum.
Húsnæðið mótar starfsemina
„Þar verður aldrei hægt að láta
staðar numið,“ segir Ingólfur um
viðhald húsnæðisins. „Starfsemin
verður að fá að þróast eðlilega.“
En hefur þróunin verið eðlileg, má
spyrja, þegar húsakostur er þröngur
og aðstaða víða slæm?
„Við höfum viljað að starfsmenn
losuðu sig svolítið úr viðjum húsnæð-
isins við undirbúning að byggingu
nýs spítala því við óttumst að við
séum orðin svolítið samdauna að-
stæðunum hérna,“ svarar Ingólfur.
„Við þurfum að fjarlægjast húsnæð-
ið eins og það er í dag til að sjá fyrir
okkur hvernig þetta ætti að vera.
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 2005 21
Frá því sjúkrahúsin í Reykjavík voru sameinuð í
Landspítala-háskólasjúkrahús (LSH) hafa 37 klín-
ískar deildir verið fluttar milli eða innan húsa og
15 stoðdeildir, t.d. launadeild, eldhús og bóka-
safn.
Frá sameiningu hafa 12.185 fermetrar af nýju
húsnæði verið teknir í notkun og munar þar
mestu um Barnaspítala Hringsins og skrifstofu-
húsnæðið Eiríksstaði. Þá var byggt við G-álmu í
Fossvogi og skjalasafn tekið í notkun í Vest-
urhlíð.
Á móti hefur rúmlega 17 þúsund fermetra hús-
næði verið lokað og munar þar mestu um Vífils-
staði sem spítalinn seldi árið 2003. Þá var hluta
húsnæðis LSH í Kópavogi lokað sem og Arn-
arholti og Gunnarsholti, þar sem áður var þjón-
usta við geðsjúka.
LSH hefur því frá árinu 2000 minnkað við sig
húsnæði um rúmlega 5.000 fermetra.
Í tengslum við flutninga deilda milli og innan
húsa hefur mikið verið gert upp, t.d. sjö skurð-
stofur og 10 stofur er tilheyra myndgreiningu og
geislameðferð.
Þá hafa tólf legudeildir verið gerðar upp en
þær eru samtals 5.220 fermetrar. Sjö göngudeild-
ir sem eru um 2.850 fermetrar að stærð hafa ver-
ið gerðar upp.
Breytingar og bætur
á húsnæði LSH
Heilbrigðisráðherra telur æskilegt
að hagnaður af hugsanlegri sölu
eigna spítalans, t.d. Arnarholts og
Vífilsstaðalóðarinnar, verði not-
aður til uppbyggingar á LSH.
„Reglan er sú að þegar eignir
eru seldar rennur andvirðið í rík-
issjóð. En ég get ekki leynt því að
eins og aðstæður eru á spítalanum
tel ég æskilegt að sala eigna sem
tengjast honum renni til nýrra fjárfestinga á spít-
alanum,“ segir Jón Kristjánsson.
Hann segir stefnt að því að halda þeirri fram-
kvæmdaáætlun sem sett var fram í skýrslu nefndar
um uppbyggingu LSH sem kom út á síðasta ári en þar
kemur fram að bygging sjúkrahússins geti hafist á
árabilinu 2008-2010. Jón segir ekki möguleika á að
flýta framkvæmdunum. Undirbúa þurfi verkefnið af
kostgæfni. Verið sé að byggja upp spítala til næstu
áratuga. „Þetta er mjög flókin framkvæmd sem við
þurfum að vanda til í alla staði.“
Í október verða úrslit í samkeppni um skipulag lóð-
ar Landspítalans við Hringbraut tilkynnt. Sjö hönn-
unarhópar voru valdir til þátttöku. Að sögn heilbrigð-
isráðherra verður væntanlega farið í aðra samkeppni
í kjölfarið um hönnun sjúkrahúsbygginganna og nán-
ari útfærslu á skipulagi lóðarinnar.
Ekki mögulegt að
flýta framkvæmdum