Morgunblaðið - 22.06.2005, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. JÚNÍ 2005 17
ERLENT
Teheran. AFP. | Margar
íranskar konur óttast nú
að harðlínumaðurinn
Mahmoud Ahmadinejad
muni sigra í síðari umferð
forsetakosninganna á
föstudag og í kjölfarið
muni ýmis réttindi
kvenna afnumin. Einkum
eru það ungar mennta-
konur í höfuðborginni Te-
heran sem líst illa á stöðu
mála. „Við höfum alltaf
áhyggjur. Við höfum aldr-
ei verið rólegar. En núna,
þegar Ahmadinejad er
orðinn valkostur, finnst
mér að um sé að ræða
hættuástand,“ sagði kvik-
myndagerðarkonan Man-
iejh Hekamt.
Síðustu árin, í forseta-
tíð Mohammads Khatam-
is, fráfarandi forseta, hef-
ur verið slakað á ýmsum
hömlum varðandi sam-
skipti ungs fólks á al-
mannafæri, reglum um
klæðaburð kvenna og
fleira. Liðsmenn Ahmad-
inejads hafa reynt að sefa
óttann og fullyrða þeir að
réttindi kvenna verði ekki
skert á ný. Og forsetaefn-
ið hefur reynt að leggja
sitt lóð á vogarskálarnar.
„Ég tel að konur hafi
ýmsa góða eiginleika, til dæmis eru
þær ábyrgar og vandvirkar,“ sagði
Ahmadinejad. Hann varaði nýlega
menn við að tileinka sér „karlrembu“
og sagði rangt að gera falskan grein-
armun á kynjunum.
En þessar tilraunir hans hafa ekki
dugað til að sefa óttann. „Ráðist verð-
ur aftur á unga fólkið eins og gerðist
á níunda áratugnum vegna þess að
stuðningsmenn Ahmadinejads kom-
ust til áhrifa um það leyti,“ segir
Saeedeh Eslamieh, blaðamaður á
miðjublaðinu Shargh. „Ungt fólk sem
ver kvöldunum á kaffihúsum mun aft-
ur verða að halda sig heima til að
forðast aðkast.“ Ahmadinejad hefur
kvartað yfir því að á undanförnum ár-
um hafi ríkt taumleysi í menningar-
málum og sagt að skipulagðir hópar
hafi „ýtt undir úrkynjun“. Hann hef-
ur heft eftir mætti starfsemi menn-
ingarmiðstöðvar Teheran, sem var
áður mjög öflug.
Meira frelsi núna en áður
En frjálsræðið í Íran er meira en á
fyrstu árum klerkabyltingarinnar
1979. „Ég tel að við höfum meira
frelsi í einkamálum en áður, við get-
um valið þá liti sem við viljum sjálf og
hann [Ahmadinejad] myndi færa
okkur aftur um tvo áratugi hvað
snertir frelsi í þessum efnum,“ segir
Mahnaz, sem er 29 ára og grafískur
hönnuður.
Margar konur segjast nú ákveðnar
í að kjósa klerkinn Akbar Hashemi
Rafsanjani á föstudag þótt hann væri
áður talinn harðlínumaður. „Ég kaus
ekki í fyrri umferðinni,“ segir Mana,
19 ára danskennari. „En ég ætla
núna að kjósa Rafsanjani vegna þess
að mér líst betur á hann og skoðanir
hans, að minnsta kosti verður ástand-
ið ekki verra en núna.“
Önnur ung kona, sem ekki vildi
gefa upp nafn sitt, var ásamt ungum
vini sínum í skemmtigarði og naut
friðsældarinnar þar. Hún þrýsti hönd
vinar síns og fullyrti að íranskar kon-
ur myndu ekki sætta sig aftur við að
frelsi þeirra yrði skert. „Íranska
þjóðin er búin að fá nóg af kúgun. Ef
Ahmadinejad beitir kúgun verður
sprenging,“ sagði hún.
„Ef Ahmadinejad
beitir kúgun …“
Morgunblaðið/Halla
Íranskar konur verða að ganga með slæðu á al-
mannafæri. Ung kona í Teheran er hér með
nýtískulega, græna slæðu sem hún ber eins aft-
arlega á höfðinu og unnt er.
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti er lentur í erfiðri klípu vegna
þeirrar ákvörðunar sinnar að út-
nefna John Bolton, fyrrverandi að-
stoðarutanríkisráðherra, sem
næsta sendiherra Bandaríkjanna
hjá Sameinuðu þjóðunum. Demó-
kratar í öldungadeild Bandaríkja-
þings hafa nú tvívegis komið í veg
fyrir staðfestingu Boltons í emb-
ættið og því eru góð ráð dýr fyrir
forsetann, vilji hann halda því til
streitu að Bolton verði fulltrúi
Bandaríkjanna hjá SÞ.
Demókratar hafa haldið uppi
málþófi, (e. filibuster) í öldunga-
deildinni gegn útnefningu Boltons.
Repúblikanar hugðust binda enda
á málþófið með sérstakri atkvæða-
greiðslu í fyrrakvöld, en höfðu
ekki tilskilin atkvæði til þess, að-
eins 54 greiddu atkvæði með því
að binda enda á málþófið og að út-
nefning Boltons yrði send til af-
greiðslu. 38 voru á móti.
Reglur öldungadeildarinnar
kveða á um að atkvæði 60 þing-
manna af 100 þurfi til að binda
enda á málþóf og voru repúblik-
anar raunar fjær því nú að ná til-
skildum atkvæðafjölda heldur en í
fyrra skiptið, sem málið var borið
upp.
Samþykktur ef útnefningin
fengist borin undir atkvæði
Aukinn meirihluta þarf ekki til
þegar kemur að útnefningunni
sjálfri og í raun er ljóst að Bolton
yrði samþykktur í stöðuna, ef út-
nefning hans fengist einhvern tím-
ann borin upp til atkvæða, þar sem
repúblikanar hafa rúman meiri-
hluta í öldungadeildinni, eiga þar
55 þingmenn af 100.
Bush á nú þrjá kosti í stöðunni,
að því er fram kom í bandarískum
fjölmiðlum í gær. Hann gæti í
fyrsta lagi dregið útnefningu Bolt-
ons til baka og útnefnt annan
mann í hans stað.
Forsetinn gæti í öðru lagi komið
til móts við kröfur demókrata, sem
neituðu að ljá máls á því að út-
nefning Boltons yrði borin upp til
atkvæða nema Hvíta húsið gerði
opinber gögn um embættisfærslu
Boltons í utanríkismálaráðuneyt-
inu, en hann var þar aðstoðar-
utanríkisráðherra og umdeildur
sem slíkur.
Í þriðja lagi gæti Bush leitt hjá
sér afstöðu Bandaríkjaþings, ein-
faldlega sett Bolton í embættið
þegar öldungadeildin er farin í
sumarleyfi í júlíbyrjun. Myndi slík
embættisskipan gilda þar til þing
kemur saman að nýju eftir kosn-
ingar haustið 2006, þ.e. í janúar
2007.
Scott McClellan, talsmaður
Hvíta hússins, lýsti því þó yfir í
gær að forsetinn vonaðist enn til
þess að tilnefning Boltons færi til
afgreiðslu í öldungadeildinni.
Yrði veikur fulltrúi hjá SÞ
Enginn áðurnefndra kosta er
góður fyrir Bush, hættan sögð sú
að hann virki veikur leiðtogi sem
ekki er fær um að ná sínu fram á
þingi. Er bent á í þessu sambandi
að ánægja með störf forsetans hef-
ur farið minnkandi, samkvæmt
skoðanakönnunum, og að forsetar
eiga jafnan erfitt um vik að ná
stefnumálum sínum fram er líða
fer á seinna kjörtímabil þeirra.
Þá er sagt um þriðja kostinn, að
Bolton yrði óhjákvæmilega veikur
fulltrúi Bandaríkjanna hjá SÞ ef
hann hefði ekki áður hlotið umboð
Bandaríkjaþings til að starfa þar.
Bush hefur sagt um Bolton –
sem hefur í gegnum tíðina látið
ýmis ummæli falla um SÞ sem
ekki þykja benda til að hann hafi
hagsmuni samtakanna mjög í
fyrirrúmi – að hann sé réttur mað-
ur í sendiherraembættið, það þurfi
mann eins og hann á vettvang til
að stuðla að þeim umbótum sem
þurfi að verða á starfi SÞ. And-
stæðingar Boltons segja hann hins
vegar hafa komið illa fram við
undirmenn sína í utanríkisráðu-
neytinu og hann er sakaður um að
reyna gjarnan að laga upplýsingar
að hugmyndafræðilegum línum.
Eru demókratar sagðir trúa því
að gögnin, sem Hvíta húsið neitar
að gera opinber um embættis-
færslu Boltons, leiði einmitt sitt-
hvað í þá veru í ljós.
Demókratar komu öðru sinni í veg fyrir staðfestingu Johns Boltons sem sendiherra hjá SÞ
Bush gæti sett Bolton í
embættið tímabundið
Reuters
John Bolton
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is