Morgunblaðið - 02.08.2005, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 2. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
BÆJARRÁÐ Garðabæjar sam-
þykkti nýverið að auka verulega
þjónustu við yngstu börnin í bæn-
um, stuðla að fjölgun dagforeldra
og lækkun á kostnaði foreldra
vegna þjónustu dagforeldra með
auknum framlögum með hverju
barni. Þær breytingar sem voru
samþykktar eru framhald á þeirri
stefnu sem áður hefur verið mótuð
um valfrelsi barna og foreldra í
Garðabæ.
Dagforeldrar – raunveruleg-
ur valmöguleiki fyrir ung
börn
Nýjar reglur varðandi greiðslur
með börnum sem eru í vistun hjá
dagforeldrum taka
gildi 1. september nk.
Forsendur nýju
reglnanna eru þær að
gera dvöl barna hjá
dagforeldrum að
raunhæfum valkosti
fyrir ung börn. Vistun
hjá dagforeldri eða
vistun í leikskóla eru
ólíkir kostir en aðeins
með því að jafna
kostnað foreldra get-
ur þjónusta dagfor-
eldra orðið raunveru-
legur kostur við
leikskóla. Því var ákveðið að
ganga út frá því að foreldrar
greiði sömu upphæð fyrir vistun
barns hjá dagforeldri og fyrir vist-
un barns í leikskóla. Foreldrar
geta þannig valið þann kost sem
þeir telja að henti sínu barni best
óháð kostnaði. Á það við um börn
sem náð hafa eins árs aldri. Einn-
ig verður tekinn upp systk-
inaafsláttur á milli ólíkra þjón-
ustuleiða. Foreldrar fá þannig
systkinaafslátt fyrir barn á leik-
skóla eigi barnið systkin sem er í
vistun hjá dagforeldri.
Starf sem dagforeldri í heima-
húsum felur í sér spennandi og
krefjandi verkefni með litlum
börnum. Um 92% þeirra sem svör-
uðu könnun um viðhorf sitt til
dagvistunar barna hjá dagfor-
eldrum í Garðabæ segjast ann-
aðhvort vera ánægð eða mjög
ánægð með vistina. En það vantar
fleiri dagforeldra til starfa í
Garðabæ. Garðabær býður upp á
gott starfsumhverfi fyrir dagfor-
eldra. Greitt er fyrir grunn-
námskeið, dagforeldrum er veittur
frír aðgangur að leikfangasafni og
geta m.a. fengið þar lánaðar fjöl-
burakerrur og matarstóla. Einnig
er dagforeldrum veittur aðgangur
og afnot af gæsluvelli í Garðabæ.
Verið er að þróa samstarf við leik-
skóla í Garðabæ, m.a. með því að
bjóða dagforeldra velkomna á lóð
leikskóla með börnin sín. Dagfor-
eldrum stendur til boða að taka
þátt í þeirri fræðslu sem starfsfólk
leikskóla stendur fyrir á skipu-
lagsdögum og í athugun er sam-
vinna varðandi matarinnkaup.
Greiðslur til
einkarekinna leikskóla
Greiðslur til einkarekinna leik-
skóla eru einnig hækkaðar í sam-
ræmi við aukinn kostnað við
rekstur skóla vegna verð-
lagsþróunar og nýlegra kjara-
samninga. Þar er stóra breytingin
sú að greiðslurnar hefjast frá 12
mánaða aldri í stað 18
mánaða. Ættu for-
eldrar ekki að vera að
greiða hærri gjöld í
einkareknum skólum
en í bæjarskólum með
tilkomu þeirrar
hækkunar.
Leikskólar í
Garðabæ
Börnum sem náð
hafa 18 mánaða aldri í
september ár hvert
stendur til boða vist-
un í leikskólum í
Garðabæ. Börn og foreldrar geta
valið um átta leikskóla. Fimm
þeirra eru reknir af Garðabæ, en
þeir eru Bæjarból, Hæðarból,
Kirkjuból og Sunnuhvoll. Auk
þeirra eru leikskólinn Ásar sem
rekinn er af Hjallastefnunni sam-
kvæmt samningi við Garðabæ,
leikskóladeild í Barnaskóla Hjalla-
stefnunnar fyrir fimm ára börn,
leikskólinn Kjarrið sem er lítill
einkarekinn skóli og að lokum má
geta þess að opnuð verður leik-
skóladeild í Sjálandsskóla fyrir
börn frá 18 mánaða aldri og mun
hún verða rekin af Nýsi og verður
Hjallastefnan þar við lýði.
Leikskólar eru
fyrsta skólastig barna
Daglegt starf þeirra er miðað
við þroska og getu hvers ein-
staklings. Dagskipulag er misjafnt
eftir leikskólum og fer það meðal
annars eftir aldri barnanna og
samsetningu hópsins. Unnið er á
ýmsan hátt í skipulögðum og
frjálsum leikjum, með lestri bóka,
frásögnum og samtölum, mynd-
sköpun, tónlist, hreyfingum, leik-
rænni tjáningu, söng og vett-
vangsferðum. Í leikskólum er lögð
áhersla á skapandi starf og leik
barnsins. Leikskólafræðin leggja
áherslu á leik barna sem náms- og
þroskaleið og í leikskóla á að veita
börnum viðfangsefni og aðstöðu
sem hæfir þroska þeirra, áhuga og
getu.
Leikskólar í Garðabæ hafa allir
samið skólanámskrá þar sem gerð
er grein fyrir uppeldis- og náms-
áætlunum skólans. Þar kemur
einnig fram sérstaða skólans, en
skólarnir búa við mismunandi að-
stæður í félagslegu og land-
fræðilegu tilliti. Þróunarstarf hef-
ur verið unnið í Garðabæ milli
leik- og grunnskólastiga og eru
börn í leikskóla vel undir það búin
að hefja nám í grunnskóla þegar
þar að kemur. Fyrir dyrum stend-
ur þróunarvinna hvað varðar
yngstu börn leikskólans og hvern-
ig leikskólinn getur sem best
mætt þörfum þeirra. Þar skiptir
stöðugleiki í starfsmannahópnum
miklu máli, en umönnun og
tengslamyndun eru afar mik-
ilvægir þættir í lífi ungra barna. Í
leikskólum í Garðabæ starfar
metnaðarfullur hópur fólks með
margvíslegan bakgrunn. Hlutfall
fagfólks hefur verið um 40% og
margir starfsmenn með langan
starfsaldur. Það er stefna Garða-
bæjar að hækka þetta hlutfall. Vel
er tekið á móti nýliðum í starfs-
mannahópa leikskóla í Garðabæ.
Fyrstu árin mikilvæg
Fjölmargar rannsóknir sýna að
aðbúnaður, örvun og umhyggja
sem börn njóta fyrstu árin skiptir
verulega miklu máli með tilliti til
félagslegrar, líkamlegrar og and-
legrar heilsu síðar á lífsleiðinni.
Þessi staðreynd er sem betur fer
að ná eyrum æ fleiri. Í þessu sam-
hengi er í Garðabæ lögð áhersla á
að koma sem best til móts við
hvern einstakling meðal annars
með því að gefa foreldrum raun-
verulegt val um dvöl barna sinna.
Nýr áfangi í valfrelsi fyrir
börn og foreldra í Garðabæ
Gunnar Einarsson fjallar um
valfrelsi foreldra í Garðabæ ’Vistun hjá dagforeldrieða vistun í leikskóla
eru ólíkir kostir en að-
eins með því að jafna
kostnað foreldra getur
þjónusta dagforeldra
orðið raunverulegur
kostur við leikskóla.‘
Gunnar Einarsson
Höfundur er bæjarstjóri
í Garðabæ, faðir og afi.
SÓLEY, hvað hefurðu farið oft
til útlanda? Þetta er spurning sem
yngsta systir mín spurði mig einu
sinni og er hún ekki sú eina sem
hefur gert það. Á mínum yngri ár-
um stundaði ég keppnisíþróttir og
fékk þess vegna að
fara út fyrir land-
steinana nokkuð
reglulega. Helsta
áhyggjuefnið þegar
ég hætti í íþróttum
var hvernig ég ætti
að fara að því að
komast til útlanda þar
sem mér hefur alltaf
liðið vel í þessum
ferðum mínum er-
lendis. Nú gætu ein-
hverjir spurt hvert
vandamálið sé, hvort
það sé nokkurt mál
að stökkva upp í flug-
vél og halda af stað.
Fyrir flestum er það
sem betur fer ekki
svo mikið mál, en
þegar maður situr í
hjólastól getur málið
vandast allnokkuð.
Reyndar er ég, sem
betur fer, alin upp við
þá trú að ég geti allt
sem ég vil. Það auð-
veldar manni lífið
mikið.
Árið 1997 var kom-
ið á fót Hjálparliðasjóði Sjálfs-
bjargar með aðstoð Rauða kross
Íslands og átti þessi sjóður að að-
stoða fatlaða til að komast í ferða-
lög hvort heldur er innanlands eða
utan með styrkveitingum og að
halda utan um skrá yfir sjálf-
boðaliða sem eru tilbúnir að að-
stoða á ferðalögum. Ég þekki þó-
nokkra sem hafa notað sér þennan
sjóð og líkað vel. Sjálf hafði ég ekki
tök á að notfæra mér hann. Og svo
í fyrra þegar ég var tilbúin að fara
til útlanda var sjóðurinn tómur –
týpískt. Ég lét það ekki á mig fá og
fór út – ein. Reyndar fór ég til
borgar sem ég hef oft komið til áð-
ur og var nokkuð viss um að geta
bjargað mér þar og með góðri
skipulagningu tókst það. Í 3 daga
lék ég lausum hala í Köben, en ég
fann að það var margt sem ég vildi
gera en gat ekki eða treysti mér
ekki til að láta á reyna af því að ég
hafði engan mér til aðstoðar. Núna
á ég mér þann draum að sjóðurinn
geti tekið til starfa aftur, þá ætla
ég að fara út aftur og gera það
sem ég gat ekki í þessari ferð. Það
eru margir sem ekki geta gert það
sem ég gerði vegna fötlunar sinnar.
Þetta er fólk sem þarf að treysta á
að fjölskyldan eða einhver annar
góðhjartaður hjálpi því ef það lang-
ar að ferðast. Auðvitað er alltaf
best að geta treyst á sjálfan sig og
frábært að hafa svona úrræði eins
og Hjálparliðasjóðinn að leita til.
Sumarið 2003 barst mér til eyrna
að það ætlaði maður að róa á ára-
báti hringinn í kringum Ísland, ég
hélt fyrst að fólk væri
að grínast. En þetta
var fúlasta alvara,
Kjartan Jakob Hauks-
son lét úr höfn í
Reykjavík í ágúst það
ár. Eins og alþjóð veit
fékk hann ekki sem
bestan byr í þessari at-
lögu og endaði uppi í
fjöru í Rekavík. Og nú
er vinur Sjálfsbjargar
lagður af stað aftur og
ætlar að láta draum
sinn um að róa í kring-
um landið rætast. Þeg-
ar þetta er skrifað er
hann lagður af stað í
erfiðasta kaflann með
suðurströndinni. Þetta
er erfiðasti kaflinn
vegna þess að hann
hefur ekki marga staði
um að velja að koma í
land til hvíldar eða að
dytta að bátnum.
Einnig þarf hann að
róa nokkuð langt frá
ströndinni vegna sjáv-
arfalla.
Ég get ekki sagt
ykkur hvað ég dáist að fólki sem
lætur drauma sína rætast, tala nú
ekki um þegar draumarnir eru
svona stórir eins og draumurinn
hans Kjartans og fyrir hönd Sjálfs-
bjargarfélaga er ég honum af-
skaplega þakklát fyrir að vekja á
svona áhrifaríkan hátt athygli á
möguleikum fatlaðra til að ferðast.
Þeir sem vilja fylgjast með ferðinni
geta farið inn á heimasíðu Sjálfs-
bjargar: sjalfsbjorg.is og farið þar
inn á frelsi. Þar eru myndir, dag-
bók og aðrar upplýsingar. Þar er
einnig hægt að leggja söfnuninni
fyrir hjálparliðasjóðinn lið. Söfn-
unin hefur einnig söfnunarsíma
sem hægt er að hringja í, 908-2003
og þá skuldfærast 1.000 kr. með
næsta símreikningi.
Að lokum vil ég biðja alla að
fylgjast vel með hvenær von er á
honum í Reykjavíkurhöfn aftur og
fjölmenna til að taka á móti honum,
það er það minnsta sem við getum
gert.
Ég fer í fríið
Sóley Björk Axelsdóttir minnir
á átak Kjartans Jakobs Hauks-
sonar sem rær hringinn í kring-
um landið til styrkar Hjálp-
arliðasjóði Sjálfsbjargar
Sóley Björk
Axelsdóttir
’...er ég honum afskaplega
þakklát fyrir að
vekja á svona
áhrifaríkan hátt
athygli á mögu-
leikum fatlaðra
til að ferðast.‘
Höfundur er félagi í Sjálfsbjörg
og Halaleikhópnum.
UMRÆÐA um mótmæli er nú
brýnni en oftast áður. Hryðju-
verkamenn hafa enn látið til skar-
ar skríða og að því er látið liggja
að annað hvort séu þeir í árás á
siðmenningu hins
kristna heims eða að
þeir séu að þrýsta á
um aðgerðir nema
hvort tveggja sé
sem líklegast er.
Við Kárahnjúka
hafa friðsöm mót-
mæli snúist upp í
skemmdarverk og
ógnir. Vörubílstjórar
sem ekki njóta
stuðnings neinna
formlegra samtaka
sammælast um að
hindra umferð um
verslunarmannahelgina og bera
því við að ekki sé annar kostur. Á
þá sé ekki hlustað og heyri menn
ekki nú þá megi guð hjálpa þeim!
Það er sannarlega ástæða til að
staldra við og hugsa svolítið sinn
gang. Það er sjálfsagður réttur
manna að láta skoðanir sínar í
ljós, og það má margt kalla
smekksatriði hvað aðferðir varðar.
En þegar aðgerðir spilla eigum
manna, stefna öryggi manna í
hættu eða beinast að
saklausum aðilum þá
snýst málið ekki lengur
um smekk. Þá er mót-
mælandinn orðinn
brotamaður við sam-
félag sitt og grundvall-
argildi þess.
Það er dapurlegt og í
reynd hættulegt lýð-
ræðinu þegar menn
telja sig tilneydda til
að beita ofbeldi til þess
að koma skoðunum sín-
um á framfæri. Það er
heldur engin afsökun
til fyrir ágengar aðgerðir hafi
menn látið undir höfuð leggjast að
berjast fyrir skoðunum sínum á
lýðræðisvettvangnum. Lýðræðið
skuldbindur okkur til að sætta
okkur við niðurstöður sem fengar
eru eftir leikreglum þess eins og
við höfum skilgreint þær á vett-
vangi.
Við getum vel talað um skoð-
anakannanir og almennar at-
kvæðagreiðslur og aðferðafræði
lýðræðisins en við verðum að
þróa, vernda og styðja það með
öllum ráðum, einkum þó með þátt-
töku okkar og því að sætta okkur
við niðurstöðurnar.
Það var haft eftir Mahatma
Ghandi að brýnt væri að meðul
okkar vanhelguðu ekki tilganginn.
Það hefur margsinnis hent að
öfgamenn hafi spillt góðum mál-
stað og það er sorglegt og hætt er
við að það sé að gerast í öllum
þeim tilfellum sem hér hefur verið
vikið að. Jesús Kristur sagði að
þeir sem beittu sverði mundu fyrir
sverði falla og að með þeim mæli
sem við mældum öðrum yrði okk-
ur einnig mælt fyrr eða seinna.
Þetta hefur sannast og gleðilegt
að IRA skuli svona mörgum
mannslífum síðar hafa komist að
raun um að best sé að leggja
áherslu á hinar lýðræðislegu að-
ferðir.
Þær hafa líka dugað okkur Ís-
lendingum vel og eru í raun frá
öndverðu upphaf og grundvöllur
þeirrar aðferðar sem hefur tryggt
okkur sífellt batnandi kjör. Vert
er að minnast Jóns Sigurðssonar
forseta í því sambandi.
Notum lýðræðisvettvanginn, öfl-
um okkur sannfæringar og sýnum
skoðunum hvers annars virðingu.
Grípum aldrei til ofbeldis.
Mótmæli og lýðræði
Jakob Hjálmarsson fjallar um
mótmæli ’En þegar aðgerðirspilla eigum manna,
stefna öryggi manna í
hættu eða beinast að
saklausum aðilum þá
snýst málið ekki lengur
um smekk.‘
Jakob Hjálmarsson
Höfundur er prestur.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is ● netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni