Morgunblaðið - 20.08.2005, Síða 30

Morgunblaðið - 20.08.2005, Síða 30
30 LAUGARDAGUR 20. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ Hallgrímur B. Geirsson. Styrmir Gunnarsson. Framkvæmdastjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjórar: Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen. Fréttaritstjóri: Björn Vignir Sigurpálsson. HÖFUNDUR þessa pistils hef- ur starfað hjá ÁTVR í tæp 20 ár en á sér mun lengri sögu afskipta af versluninni. Hann átti hlut að samningum fyrstu verðlagning- arreglnanna og fyrstu reglum um innkaup fyrirtækisins og framboð vöru í vínbúðum og hefur jafnan komið að endurskoðun þeirra síð- an. Megineinkenni reglna um verð- lagningu áfengis er að skattur er lagður á magn hreins vínanda í hverjum lítra áfengis. Skatturinn er föst krónutala. Frá þessari reglu eru smáfrávik. Til þess að flækja málið ekki um of er hér látið nægja að greina frá því að áfengisgjald af 8% hvítvínsflösku (75cl) er 218 krónur og áfeng- isgjald af 13,5% rauðvínsflösku er 436 krónur. Gjaldið er innheimt við tollaafgreiðslu og ofan á það leggst verslunarálagning heildsala og smásala auk virðisaukaskatts. Þessar reglur hafa haldist án telj- andi breytinga í rúm 20 ár. Innkaupareglur áfengis voru fyrst birtar í byrjun árs 1994. Í upphafi var megintilgangur regln- anna að tryggja jafnræði í sam- skiptum við birgja. Fljótlega kom í ljós að innan jafnræðisreglu yrði að setja reglur um vöruval í við- leitni til að tryggja viðunandi fjöl- breytni vöru fyrir viðskiptavini ÁTVR. Hafa þar margar leiðir verið reyndar. Hafa verður í huga að ÁTVR kaupir allt vín frá birgj- um. Vínheildsalar starfa sam- kvæmt lögmálum frjálsra við- skipta. Þeir þekkja reglur ÁTVR um verðlagningu og bjóða fram vörur, sem þeir halda að seljist og haga verði sínu með tilliti til væntanlegs smásöluverðs ÁTVR. Fyrir þremur árum var inntak innkaupreglna ÁTVR að tryggja fjölbreytni í vöruvali eftir löndum og landsvæðum. Í reglunum voru tiltínd lönd og landsvæði sem voru þekkt fyrir framleiðslu vína. Þannig var gert ráð fyrir að rauð- skiptavinum minni vínbúð upp fátæklegt vöruval me ugri sérpöntunarþjónustu Heiðrúnu, varð ljóst að úr var þörf. Nýjar reglur tók 1. ágúst sl. og munu í nái framtíð hafa veruleg áhri breytni í vöruvali 100–300 unda vínbúða. Nýjar regl enginn lokaáfangi. Innkau reglur verða að vera í tak þær breyting verða á neysl um viðskiptav ÁTVR og í sá birgja , sem á, að sú vara þeir bjóða, ko dreifingu í ví um. ÁTVR nýtu vildar hjá alm og birgjum e má mörg um sem fallið haf anfarnar viku hef farið víða lönd m.a. til m vínlanda heim sem Frakklan Spánar og Ítalíu og hverg dreifingarkerfi vöru til fá ar landsbyggðar, sem er j öflugt og á Íslandi. Í áran hefur margur vínframleið og vínheildsalinn heimsót og undrast það vöruúrval finna má í Heiðrúnu og K unni. Er þá helst til Svíþj eða Finnlands vitnað, haf irnir þangað komið. Ólíku saman að jafna t.d. eru Sv 9 milljónir en Íslendingar þúsund. Mér hefur verið sagt að inum sé boðið upp á 3 mil tegunda af vínum. Sé þett sanni, verður vart við því að allir fái það sem eftir e í vínbúðunum. Gæði víns mjög huglæg jafnvel svo sem talið er gott í einu la er talið næsta ódrekkand Ég tel þá víngagnrýnendu hrokagikki sem telja neys lendinga á kassavínum be vín fengist frá rúmlega 30 mis- munandi svæðum. Kassavínum var haldið utan þessarar upptaln- ingar. Þetta virkaði ágætlega. Í desember sl. var til vín frá öllum svæðum utan tveimur. Hvítvín frá Oregon og Potrúgal vantaði í safnið. Gallinn var þó sá að mati vínáhugamanna, að nú réði með- almennskan um of. Innkaupa- reglurnar voru hagstæðari seldu magni en arði af hinu selda þar sem magn en ekki arðsemi réð veru vörunnar í kjarna – aðal- söluflokki ÁTVR. Enn var innkaupa- reglunum breytt. Að- alviðmið nýrra reglna varð framlegð vörunnar þ.e. hve miklum arði varan skilaði til ÁTVR. Var þess vænst að staða dýrra gæðavína styrktist við þetta þar sem hver dýr flaska skilaði meiri framlegð en ódýr flaska og færri seldar flöskur þyrfti til framhaldsveru í hillum ÁTVR en áður hafði verið. Hér var haldin leið sem flestir telja eðlilega og sanngjarna í við- skiptum. Venjulegur kaupmaður hampar þeirri vöru sem mest gefur af sér. Þrátt fyrir þessa réttlætingu kerfisins dugði það skammt. Á hinum endanum var neytandinn sem greiðir atkvæði með pen- ingum sínum og biður þannig um vöru eða hafnar henni. Ókost- irnir voru þeir að mati áhuga- manna um vín að val meirihluta neytenda reyndist ljós bjór og kassavín og þær tegundir lögðu undir sig efstu sæti á framlegð- arskránni sem aldrei fyrr. Við það varð vöruval vínbúða, er selja 100–300 tegundir, einsleit- ara en nokkru sinni fyrr, þótt úr- val kassavína og bjórs yrði meira en áður hafði verið. Þrátt fyrir viðleitni til að bæta við- Um vín og gæðavín Eftir Höskuld Jónsson Höskuldur Jónsson áliti verkfræðings sem skoðaði húsið var það dæmt ónýtt. Kaup- félagsmenn töldu þó rétt að nýta húsið eitthvað áfram og var það klætt að utan til að hylja skemmdirnar. Árið 2002 keypti Borgarbyggð eignir KB á svæðinu með það í huga að skipuleggja íbúðarbyggð eins og fram kemur í að- alskipulagi fyrir Borgarnes. Árið 2003 var vinnuhópur að störfum ásamt arkitekt og drög að skipulagi kynnt á opnum fundum með íbúum. Arkitekt og tækni- fræðingur skoðuðu mjólkursamlagshúsið og mátu ástand þess. Í kjölfar þess mats lagði vinnuhópurinn til að húsið yrði látið víkja fyrir nýrri íbúðarbyggð. Þegar skipulagið var auglýst haustið 2004 kom upp áhugi nokkurra ein- staklinga á að varðveita húsið og voru gerðar athugasemdir við deiliskipulagið. Óskað var álits húsafrið- unarnefndar. Húsið var skoðað af fulltrúum nefndarinnar í janúar 2005. Það álit sem Borgarbyggð fékk að því loknu var ekki hægt að túlka þannig að nefndin teldi að varðveita bæri húsið. Athugasemdum við deiliskipu- lag var svarað og skipulagið sam- þykkt af hálfu Skipulagsstofn- unar. Áhugasamir einstaklingar boð- uðu til fundar í apríl 2005 uðu undirskriftum þar sem var á bæjarstjórn Borgarb að varðveita húsið. Jafnframt óskuðu þau á húsafriðunarnefndar sem frá sér nýtt álit alls ólíkt h fyrra. Í nýju áliti húsafrið unarnefndar þótti húsið h rænt og menningarsögule Það hafði sem sagt öðlast einkenni á tímabilinu frá j til júní 2005. Nefndin lýst reiðubúna, í nýju áliti, að frekari aðgerða til varðvei hússins, gerðist þess þörf Hinn 2. júní 2005 komu bæjarráðs Borgarbyggðar talsmenn þess að varðveit húsið og lögðu þau fram u skriftalista sem og minnis verndun hússins og nýtt á friðunarnefndar, ræddu m uppbyggingu og not hússi minnisblaði sem þau lögðu var óskað eftir því að bæj irvöld endurskoðuðu þá ák sína að rífa húsið þar til fu væri að annaðhvort finna endur að húsinu eða fjárm þess að standa straum af kostnaði sem fælist í að g upp. Það var orðið við þeirri Bæjaryfirvöld lýstu sig in að bíða með það fram í að rífa húsið ef áhugasam vildu ef til vill kaupa húsi gera það upp. Þannig er staðan í dag. Forgangsröðun Á meðan grunnskólabör Borgarbyggð er ekið til sk æði misjöfnum malarvegu Á UNDANFÖRNUM mán- uðum hefur ítrekað birst í Morg- unblaðinu sú skoðun ritstjóra blaðsins að varðveita eigi og end- urbyggja gamla mjólkursamlags- húsið við Skúlagötu í Borgarnesi. Ganga þeir svo langt í ritstjórap- istli föstudaginn 12. ágúst sl. að ástæða er að koma hér með nokkrar leið- réttingar og ábend- ingar. Það er trúlega einsdæmi að fjölmiðill nýti ritstjórnarpistla sína með slíkum hætti eins og Morg- unblaðið hefur gert varðandi þetta um- rædda hús. Í Morg- unblaðinu hinn 12. ágúst sl. tekur stein- inn úr en þá eru sveitarstjórnarmenn í Borgarbyggð sakaðir um metnaðarleysi og það að vinna ekki þau verk sem þeir hafa verði kjörnir til. Jafnframt er talað um að nið- urrifsmenn megi ekki hafa sigur í þessu máli. Við skulum aðeins rifja upp söguna. Gamla mjólkursamlagshúsið var byggt í kringum 1935. Guðjón Samúelsson þáverandi húsameist- ara ríkisins var einn af hönnuðum hússins. Árið 1980 var mjólkurvinnslan flutt úr húsinu og í nýtt hús við Engjaás. Eigandi hússins, Kaup- félag Borgfirðinga, lét gera könn- un á ástandi þess og samkvæmt Gömul hús í Borgar Eftir Helgu Halldórsdóttur Helga Halldórsdóttir HÆKKA OG LÆKKA SVO AFTUR? Samtök stúdenta hafa mótmæltharðlega breytingu á gjaldskrá Leikskóla Reykjavíkur, sem felur í sér að hætt verður að veita fjölskyld- um, þar sem annað foreldrið er í námi, afslátt af leikskólagjöldum. Rökin fyrir þessari breytingu eru þau að hagur stúdenta hafi vænkazt með því að tenging námsláns við tekjur maka námsmanns hafi verið afnumin. Stefán Jón Hafstein, for- maður menntaráðs Reykjavíkur, hef- ur bent á að námsmenn, sem búi við þröngan fjárhag, fái námslán fyrir þessum kostnaði eins og annarri framfærslu. Aðrir, sem eigi maka með góðar tekjur, þurfi ekki á slíku að halda. Þetta eru út af fyrir sig rök í mál- inu og gætu átt við ef Reykjavík- urborg ætlaði að halda áfram gjald- töku fyrir leikskólavist. En Reykjavíkurlistinn hefur þvert á móti lofað borgarbúum því að leik- skólagjöld verði lækkuð og fljótlega komið á gjaldfrjálsum leikskóla. Hækkun leikskólagjalda, jafnvel aðeins hjá afmörkuðum hópi, sem kemur beint í kjölfar yfirlýsinga um gjaldfrjálsan leikskóla, dregur veru- lega úr trúverðugleika þeirra áforma. Meinar Reykjavíkurlistinn eitthvað með málflutningi sínum um gjaldfrjálsan leikskóla ef hann finnur sér tilefni til að hækka leikskóla- gjöld? Alfreð Þorsteinsson, borgar- fulltrúi Framsóknarflokksins, virðist hafa komið auga á þennan tvískinn- ung og hefur lagt fram tillögu í borg- arráði um að fallið verði frá hækkun leikskólagjaldanna, sem átti að taka gildi 1. september. „Að mínu mati hafa forsendur breyst með útspilinu um gjaldfrjáls- an leikskóla. Þannig að mér finnst nánast út í hött að vera að fara að standa í einhverjum hækkunum þeg- ar við erum að stefna að lækkunum á næstunni,“ segir Alfreð í Morgun- blaðinu í gær. Stefán Jón Hafstein, sem til þessa hefur varið hækkunina, hefur skyndilega skipt um skoðun og segir í blaðinu í gær: „En ef menn vilja núna vinda ofan af þessu í ljósi þess að við erum auðvitað að vinna heild- stæðar breytingar um gjaldfrjálsa leikskóla þá er ég sem formaður af- skaplega ánægður.“ Formaðurinn hefur því skyndilega komið auga á ný rök í málinu, sem hann sagði fyrir nokkrum dögum að væru engin til. Nýju rökin eru nokk- urra mánaða gömul yfirlýsing hans sjálfs og annarra borgarfulltrúa R-listans um gjaldfrjálsan leikskóla. Skynsamlegast er því væntanlega að láta kyrrt liggja og hækka ekki gjaldskrá leikskólanna. Þetta mál er hins vegar aðeins eitt af mörgum, þar sem Reykjavíkurlistinn og flokk- arnir sem að honum standa, virðast ekki alveg vita hvert þeir eru að fara. AFDRIFARÍK MISTÖK Afdrifarík mistök áttu sér staðþegar lögreglan í Londonskaut Brasilíumanninn Jean Charles de Menezes til bana 22. júlí í lestarstöð í borginni. Þá var talið að hann gæti haft í hyggju að fremja hryðjuverk og lögregla hefði ekki átt önnur úrræði en að skjóta hann vegna þess að ella hefði hann fengið tækifæri til að láta til skarar skríða. Ljóst er að lögreglu er mikill vandi á höndum í viðureigninni við hryðjuverkamenn, ekki síst þegar hún á í höggi við menn, sem eru reiðubúnir til að fórna lífi sínu, og getur því þurft að grípa til aðgerða, sem undir venjulegum kringum- stæðum þættu óréttlætanlegar. Nú er hins vegar að koma á daginn að breska lögreglan hafi einfaldlega staðið illa og ófagmannlega að verki þegar Menezes var skotinn til bana og til að bíta höfuðið af skömminni reynt að hylma yfir mistök sín. Í upphafi var látið að því liggja að Menezes hefði verið óvenjuvel klæddur miðað við veður, reynt að forðast lögreglu, meðal annars með því að stökkva yfir hlið á braut- arstöðinni, og hegðað sér grunsam- lega. Nú er komið í ljós að hann var klæddur í þunnan gallajakka. Hann notaði miða þegar hann fór í gegn- um hliðið, gaf sér tíma til að ná sér í ókeypis dagblað og gekk rólega nið- ur rúllustiga. Hann virðist síðan hafa tekið á rás til að ná lest, sem var að koma inn á stöðina. Lögreglan byrjaði að veita Menezes eftirför þegar hann kom út úr húsi þar sem talið var að hryðju- verkamenn væru innan dyra. Nú er komið fram að ekki voru borin al- mennilega kennsl á hann þegar hann kom út úr húsinu. Lögreglu- maðurinn, sem vaktaði húsið, hafði brugðið sér afsíðis og náði ekki að kveikja á eftirlitsmyndavél í tæka tíð. Þá virðist lögregluþjónn hafa verið búinn að ná taki á höndum hans þegar hann var skotinn. Hér er greinilega um að ræða röð mistaka, sem leiddu til þessa hryggilega atburðar, og greinilegt að það þarf að bæta verulega vinnu- brögð lögreglunnar. Margar spurn- ingar vakna. Hvernig stóð á því að röngum manni var veitt eftirför? Hvernig stóð á því að honum var leyft að ferðast í strætisvagni og síðan inn í lestarstöð þar sem margt var um manninn fyrst grunur lék á að hann væri með sprengju innan klæða? Yfirhylmingin er ekki síður áhyggjuefni. Tæpur mánuður líður áður en staðreyndir málsins koma fram og í þokkabót þurfti leka til. Ljóst er að lögregla getur þurft að grípa til sérstakra aðgerða þegar stöðva þarf sjálfsmorðsárásir, en þá er ekki síst mikilvægt að hún vandi til verka og leggi spilin á borðið ef mistök eru gerð. Þetta á við í öllum vestrænum ríkjum. Baráttan gegn hryðjuverk- um getur útheimt óvenjuleg vinnu- brögð af hálfu lögreglu, en þeim mun mikilvægara er að yfirvöld séu reiðubúin að útskýra fyrir borgur- unum nauðsyn slíkra aðgerða og gera hreint fyrir sínum dyrum ef vafi leikur á réttmæti þeirra.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.