Morgunblaðið - 20.09.2005, Qupperneq 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 20. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
LÍKLEGT þykir að staða Angelu
Merkel veikist innan flokks kristi-
legra demókrata (CDU) og að hún
verði veikur kanslari fari svo að
hún verði fyrsta konan til að gegna
því embætti í Þýskalandi.
Þýskir fjölmiðlar spáðu því í
gær að keppinautar Merkel myndu
notfæra sér veika stöðu hennar og
reyna að koma henni á kné eftir að
kristilegum demókrötum mistókst
að tryggja sér meirihluta á þinginu
með systurflokknum í Bæjaralandi
og frjálsum demókrötum. Fyrir
kosningarnar var lengi útlit fyrir
öruggan sigur kristilegra demó-
krata en þegar upp var staðið var
kjörfylgi þeirra aðeins prósenti
meira en jafnaðarmanna. Er þetta
önnur versta útkoma kristilegra
demókrata í sögu flokksins.
Frammámenn í flokknum eru
þegar farnir að leita að sökudólg-
um og ólíklegt þykir að Merkel
verði hlíft.
„Sigraði og tapaði“
Margir stjórnmálaskýrendur í
Þýskalandi telja líklegt að Merkel
verði næsti kanslari landsins en
þeir eru þó allir þeirrar hyggju að
óvissa ríki um pólitíska framtíð
hennar.
„Merkel verður líklegast kansl-
ari þrátt fyrir allt,“ sagði dag-
blaðið Berliner Zeitung. „Þetta er
þó ekki sigurstundin hennar. Staða
hennar hefur þegar veikst.“
Bild, söluhæsta dagblað Þýska-
lands, sagði að Merkel hefði beðið
„beiskan ósigur“ þar sem hægri-
flokkunum tókst ekki að fá meiri-
hluta á þinginu.
Dagblaðið Financial Times
Deutschland sagði að Merkel hefði
„sigrað og tapað“ en komst að
þeirri niðurstöðu að úrslitin leiddu
til „pólitískra endaloka hennar í
fyrirsjáanlegri framtíð“ vegna þess
að kristilegu flokkarnir fengu
færri atkvæði en í kosningunum
árið 2002 þegar Edmund Stoiber
var kanslaraefni þeirra.
Merkel kvaðst ætla að óska eftir
því að hún yrði endurkjörin leið-
togi þingflokks kristilegra demó-
krata í dag til að styrkja stöðu
hennar fyrir komandi stjórn-
armyndunarviðræður. Beiðnin þyk-
ir skýrt merki um að hún hafi sjálf
áhyggjur af veikri stöðu sinni eftir
kosningarnar.
„Hefði aldrei gerst
undir forystu Wulff“
Margir kristilegir demókratar
vildu fyrir kosningarnar að
Christian Wulff, leiðtogi flokksins í
Neðra-Saxlandi, yrði kanslaraefni
kristilegu flokkanna. Dagblaðið
Handelsblatt velti því fyrir sér
hvort Wulff myndi nú sækja í sig
veðrið og sagði að þegar úrslit
kosninganna lágu fyrir hefði einn
kristilegu demókratanna í höf-
uðstöðvum flokksins tautað að
„þetta hefði aldrei gerst undir for-
ystu Wulff“.
Wulff neitaði í gær að svara
spurningum fjölmiðlamanna um
stöðu Merkel.
Wichard Woyke, stjórnmála-
fræðingur við Münster-háskóla,
sagði að kristilegir demókratar
kynnu að þurfa að fórna Merkel ef
þeir vildu mynda samsteypustjórn
með þýskum jafnaðarmönnum.
„Jafnaðarmenn þyrftu að ger-
breyta afstöðu sinni til að geta set-
ið í stjórn undir forystu Merkel,“
bætti Woyke við og sagði flest
benda til þess að Merkel viki fyrir
Wulff.
Skiptar skoðanir um
viðbrögð Schröders
Gerhard Schröder kanslari fagn-
aði úrslitum kosninganna ákaft
meðal stuðningsmanna sinna í
fyrrakvöld og engu var líkara en
flokkur hans hefði sigrað með yf-
irburðum. Hann tók þátt í sjón-
varpsumræðum og sagði að hann
myndi aldrei ljá máls á því að jafn-
aðarmenn sætu í stjórn undir for-
ystu Merkel. „Mér finnst að við
höfum fengið samþykki fyrir
traustri stjórn næstu fjögur árin
undir forystu minni,“ sagði
Schröder.
Þýsku blöðin voru ekki á einu
máli um hvort þetta væri pólitískt
kænskubragð af hálfu Schröders,
sem vildi fá kristilega demókrata
til að koma Merkel frá, eða hvort
hann tryði því í raun og veru að
hann myndi gegna kanslaraemb-
ættinu þriðja kjörtímabilið í röð.
Tímabili Schröders lokið?
Bild sagði að Schröder verð-
skuldaði virðingu fyrir að hafa
næstum unnið upp forskot kristi-
legra demókrata á lokasprettinum
eftir að þeim hafði verið spáð auð-
veldum sigri.
Berliner Zeitung sagði hins veg-
ar að Schröder og formaður Jafn-
aðarmannaflokksins, Franz Münte-
fering, þyrftu að sætta sig við að
þeim hefði ekki tekist að fá umboð
kjósenda til að koma á efnahags-
legum umbótum með því að knýja
fram þingrof og kosningar.
„Þeir vakna bráðlega af sjálfsdá-
leiðslunni og neyðast til að við-
urkenna staðreyndirnar: frá og
með gærdeginum varð Schröder
fráfarandi kanslari,“ sagði í for-
ystugrein Berliner Zeitung.
„Tímabili Schröders er lokið.
Hann hefur verið afhjúpaður sem
loddari,“ sagði Frankfurter Allge-
meine Zeitung um viðbrögð kansl-
arans við úrslitunum.
Franz Walter, stjórnmálafræð-
ingur við Göttingen-háskóla, sagði
hins vegar að of snemmt væri að
afskrifa Schröder vegna þess að
nú skipti ekki mestu máli hver
hefði stærsta þingflokkinn á bak
við sig, heldur hver gæti myndað
traustustu samsteypustjórnina.
„Nú er brautin greið fyrir hinn
slægvitra stjórnmálamann,“ sagði
Walter. „Sá sem hefur sterkustu
taugarnar á næstu dögum, bestu
brellurnar og nógu sterk tök á eig-
in flokki hrósar sigri í þessum
leik.“
Staða Angelu Merkel veik
Reuters
Angela Merkel stígur niður af
ræðupalli eftir blaðamannafund í
Berlín í gærmorgun.
Franz Müntefering, formaður þýskra jafnaðarmanna (t.h.), afhendir Ger-
hard Schröder kanslara blóm í höfuðstöðvum flokksins í Berlín í gær.
)
,   
-./01

2 

3


4!   ,
-.501

3 
34

!    




2 , 
6
 $
!

2
2




3 
4
+

 

/,
        
  

  
7 78
-
41
*& JD K
   7 8
-
41
A#" 61E
A#6(# @"&
JH QEHQK
  9 8
-
41
"#R
<!5
9 :8
-
41
7*#/11$
 98
-;
41
5+#
" 61
;7
!
 !"!#$!%$&'! 
Eftir Boga Þór Arason
bogi@mbl.is
’Sá sem hefur sterk-ustu taugarnar á næstu
dögum, bestu brellurnar
og nógu sterk tök á eig-
in flokki hrósar sigri.‘
FRAMMÁMENN í atvinnulífinu í Þýskalandi
létu í ljósi miklar áhyggjur af pólitísku pattstöð-
unni eftir þingkosningarnar í fyrradag. Þeir vör-
uðu við því að yrði ekki mynduð traust ríkis-
stjórn, sem gæti komið á nauðsynlegum
umbótum, væru litlar líkur á skjótum efnahags-
bata í Þýskalandi, stærsta hagkerfi Evrópu.
Fjárfestar og forystumenn samtaka þýskra
vinnuveitenda sögðust hafa orðið fyrir miklum
vonbrigðum með úrslit kosninganna. Þeir sögðu
að þar sem enginn flokkanna hefði fengið skýrt
umboð til að koma á efnahagsumbótum benti flest
til þess að Þýskaland yrði áfram fast í hægum
hagvexti og miklu atvinnuleysi í náinni framtíð.
„Það verður erfiðara að stjórna Þýskalandi,“
sagði Jürgen Thumann, formaður BDI, samtaka
iðnfyrirtækja í Þýskalandi. Hann kvaðst einkum
óttast að stærstu flokkarnir, kristilegir demó-
kratar og jafnaðarmenn, mynduðu samsteypu-
stjórn en kæmu sér ekki saman um efnahags-
umbætur.
Nokkrir frammámenn í viðskiptalífinu tóku í
sama streng en aðrir sögðust ekki telja að sam-
steypustjórn stærstu flokkanna myndi óhjá-
kvæmilega leiða til stöðnunar.
Vinstrisinnaðir stjórnmálamenn í Evrópu
sögðu að sókn Gerhards Schröders kanslara og
fylgistap kristilegra demókrata á lokasprettinum
endurspeglaði mikinn stuðning meðal kjósenda
við velferðarkerfið sem byggt hefur verið upp í
Þýskalandi og fleiri Evrópulöndum. Kjósendurnir
hefðu meðal annars óttast skattabreytingar sem
bættu hag efnamanna en kæmu niður á þeim sem
minna mega sín.
„Lamast á versta tíma“
Nokkrir fréttaskýrendur sögðust hafa áhyggj-
ur af því að pólitíska pattstaðan leiddi ekki aðeins
til stöðnunar í Þýskalandi, heldur einnig í Evr-
ópusambandinu.
„Þýskaland lamast á versta tíma fyrir Evrópu-
sambandið,“ sagði Dominique Moisi, franskur
sérfræðingur í alþjóðamálum. Hann bætti við að
leiðtogar Frakklands og Ítalíu stæðu einnig höll-
um fæti um þessar mundir þegar Evrópusam-
bandið stæði frammi fyrir ýmsum erfiðum úr-
lausnarefnum, svo sem miklu atvinnuleysi og
efnahagslegri stöðnun.
Talsmaður Tony Blairs, forsætisráðherra Bret-
lands, vildi ekki ræða úrslit kosninganna í Þýska-
landi, en nokkrir stjórnmálaskýrendur sögðu að
þau hlytu að vera mikil vonbrigði fyrir hann.
Bretar fara fyrir Evrópusambandinu þetta miss-
erið og talið er að Blair hafi litið á Merkel sem lík-
legan bandamann í baráttunni fyrir efnahags-
legum umbótum innan Evrópusambandsins.
„Ég tel að Tony Blair hafi vonast eftir sannfær-
andi sigri Merkel af þremur ástæðum,“ sagði
Mark Leonard, sérfræðingur við hugveituna
Centre for European Reform í London. „Fyrst og
fremst af persónulegum ástæðum vegna þess að
samband hans við Gerhard Schröder hefur aldrei
verið verra en nú. Í öðru lagi af pólitískum ástæð-
um vegna þess að breska forsætisráðuneytið vill
fá öfluga bandamenn í baráttunni fyrir umbótum í
Evrópusambandinu – og pólitíska staðan í þeim
efnum hefði gerbreyst ef Merkel hefði fengið
skýrt umboð kjósenda. Og í þriðja lagi vildi ráðu-
neytið trausta stjórn í Þýskalandi.“
Óttast efnahagsleg áhrif pattstöðunnar
SKÆÐUR heilabólgufaraldur hef-
ur kostað næstum 1.000 manns, að-
allega börn, lífið á Indlandi og í
Nepal. Í einu saman Uttar Pradesh-
ríki á Indlandi var tala látinna kom-
in í 767 í gær og hafði hækkað um
27 yfir nóttina. Til sjúkrahússins í
Gorakhpur streymir fólk hvaðan-
æva af landsbyggðinni með veik
börn og mörg meðvitundarlaus.
Þegar svo er komið er yfirleitt ekk-
ert til ráða. Er álagið mikið á allt of
fáa lækna á þessum slóðum en þeir
benda á, að auðvelt væri að koma í
veg fyrir faraldur af þessu tagi. Til
er bóluefni við heilabólgunni, sem
moskítóflugur bera í menn úr svín-
um, en hins vegar skortir fé eða
öllu heldur pólitískan vilja til að
ráðast í verkið.
Biðja um afsökun
í Íraksstríði
HÓPUR biskupa innan ensku bisk-
upakirkjunnar hefur lagt til, að hún
beiti sér fyrir fundi með múslímsk-
um klerkum og biðjist þar afsök-
unar á innrásinni í Írak. Einn
þeirra, Richard Harris, sagði ekki
líklegt, að breska stjórnin myndi
biðjast afsökunar á Íraksstríðinu og
því ætti kirkjan að taka af skarið
um það. Biskuparnir taka raunar
fram, að úr því, sem komið er, geti
Bretar ekki kallað heim herinn áð-
ur en írösk stjórnvöld eru fær um
að taka málin í eigin hendur en til
að vera áfram verði vestræn ríki að
játa ábyrgð sína á ástandinu. Benda
þeir á, að vestræn ríki hafi stutt
Saddam Hussein, fyrrverandi for-
seta Íraks, árum saman og selt hon-
um vopn en síðan valdið íröskum al-
menningi ómældum þjáningum
með viðskiptabanni. Segja þeir, að
svo virðist sem innrásin hafi ekki
síður verið gerð vegna hagsmuna
Bandaríkjanna en velferðar Íraka
sjálfra.
Báðir flugmenn
voru hjartveikir
FLUGSTJÓRI og aðstoðarflug-
stjóri kýpversku farþegaþotunnar,
sem hrapaði í Grikklandi með 121
mann um borð, voru báðir hjart-
veikir. Gríski læknirinn Philippos
Koutsaftis, sem annaðist rannsókn-
ina, skýrði frá því í gær en hann
vildi ekkert um það segja hvort lík-
amlegt ástand þeirra hefði ráðið
einhverju um viðbrögðin. Rann-
sóknin sýnir, að kransæðar í að-
stoðarflugstjóranum Pambos
Haralambous, sem var 51 árs, voru
stíflaðar „að 90%“ en í fimmtugum
flugstjóranum, Hans Jürgen
Merten, að 45%. Flest bendir til, að
flugvélin hafi hrapað eftir að
áhöfnin missti meðvitund sökum
bilunar í þrýstibúnaði.
Kjörsókn um
50% í Afganistan
LÍKLEGT þykir, að kjörsókn í
þingkosningunum í Afganistan í
fyrradag hafi verið rúmlega 50%,
öllu minni en í forsetakosningunum
í október í fyrra en þá var hún um
70%. Afganskir embættismenn og
talsmenn alþjóðlegra stofnana hafa
fagnað kosningunum sem merkum
áfanga en skýra fremur dræma
kjörsókn með ótta margra við árás-
ir talibana. Þá olli það líka gremju,
að víða voru alræmdir stríðsherrar
í framboði. Ekki er búist við nein-
um tölum úr kosningunum fyrr en
snemma í næsta mánuði.
Um 1.000 látnir
úr heilabólgu
Afganskar konur á kjörstað.
Reuters