Morgunblaðið - 04.11.2005, Blaðsíða 44

44 FÖSTUDAGUR 4. NÓVEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
26. OKTÓBER síðast liðinn skilaði há-
skólaráð Viðskiptaháskólans á Bifröst
af sér jafnréttisáætlun fyrir skólann og
deildir hans. Margt jákvætt er að finna
í þessari nýju jafnréttisáætlun sem
stuðlar að því að jafna möguleika
kvenna og karla við að stunda nám á
Bifröst. Í áætluninni er meðal annars
kveðið á um að reglur skólans og túlk-
un þeirra skuli fela í sér svigrúm í
námi og próftöku vegna meðgöngu og
barnsfæðinga. Tel ég þetta hugdjarft
af skólanum og sýna jákvætt viðhorf í
þessum efnum. Þó finnst sumum hins
vegar halla á jafnréttið eftir gerð þess-
arar jafnréttisáætlunar. Eins og segir í
jafnréttisáætluninn, um aðstöðu og
tækifæri til náms, í fyrstu málsgrein
„Við inntöku nýrra nemenda skal þess
gætt að jafnvægi sé á milli kynja í ein-
stökum deildum. Miðað skal við að lág-
markshlutfall hvors kyns innan ein-
stakra deilda sé 40%...“ Þessi áætlun
er augljóslega gerð með það að mark-
miði að auka eða viðhalda hlutdeild
annars hvors kynsins á ákveðnum tím-
um. Annað kynið mun því frekar fá
inngöngu ef það er í minnihluta, þrátt
fyrir það að þar sé ekki endilega hæf-
ari umsækjandi á ferð. Velta má fyrir
sér réttlæti þeirra aðgerða og hvaða
afleiðingar þessar aðgerðir gætu haft í
för með sér. Ef þessi aðferðarfræði er
hins vegar talin virka, á hún þá ekki að
virka víðar en á Bifröst og ættum við
þá ekki að beita þessari aðferðarfræði
við stjórnun allra okkar menntastofn-
ana? Tökum fyrir afgerandi dæmi um
fag þar sem hlutfall karla og kvenna er
mjög ójafnt, eins og í hjúkrunarfræði
við Háskóla Íslands. Hvað gerist ef
þessi jafréttisáætlun yrði tekin upp
þar? Ef við notum þessa jafnréttis-
áætlun í hjúkrunarfræði við Háskóla
Íslands, er nokkuð ljóst að til að rétta
af hlut karla við námið þyrfti að lækka
kröfur um inngöngu töluvert. Þó ein-
ungis yrði krafist grunnskólaprófs er
mjög ólíklegt að viðunandi hlutfall
myndi nást. Einnig er nokkuð ljóst að
heilbrigðiskerfið, menntakerfið, kven-
kyns umsækjendur og útskrifaðir
nemendur myndu ekki sættast á að
lækka kröfur í þetta annars metn-
aðarfulla nám.
Ef við segjum að þessi aðferðar-
fræði virki á einum stað en ekki öðr-
um, virkar þá þessi aðferðarfræði yfir
höfuð? Hvað er síðan það sem gerist ef
við notum þessa aðferðarfræði í einum
skóla en ekki í öðrum? Það sem gerist
er það að við aukum eða viðhöldum
hlutdeild þess kyns sem er í minni-
hluta í ákveðnu fagi á kostnað hins
kynsins. Með því að beyta þessari að-
ferðarfræði í einum skóla getur það því
haft mun áhrifaríkari afleiðingar í för
með sér heldur en ætla má af jafrétt-
isáætlun innan ákveðins skóla. Verið
er að hafa bein áhrif á fjölda útskrif-
aðra einstaklinga í ákveðinni grein af
ákveðnu kyni úr háskólanámi á Ís-
landi. Má því spyrja sig hvort þessi
einstaka menntastofnun sé hreinlega
að fara út fyrir valdsvið sitt?
Öllum er það síðan ljóst að áhuga-
svið karla og kvenna eru misjöfn og
fær jafnréttisáætlun engu um það
breytt hverjir sækja um nám í viðkom-
andi skólum. Íslendingar eru að auki
sammála um það að öllum eigi að bjóð-
ast jöfn tækifæri til náms. Með þess-
um aðferðum erum við hins vegar að
setja mörk á hvað við eigum að út-
skrifa margar konur í ákveðnu fagi og
hvað marga karla. Um leið og við stíg-
um skref í þá átt erum við farin að
skerða möguleika einstaklinga til að
velja menntun við hæfi og sem snýr að
þeirra áhugasviði. Við verðum að halda
möguleikum karla og kvenna jöfnum í
þjóðfélaginu og því tel ég þetta vara-
sama túlkun á jafnrétti.
ÞÓRÐUR F. SIGURÐSSON,
Hátúni, 861 Hvolsvelli (dreifbýli).
Jafnréttisáætlun á Bifröst
– Varasöm túlkun á jafnrétti
Frá Þórði Frey Sigurðssyni, nema
í viðskiptadeild Viðskiptaháskólans
á Bifröst.
FYRIR stuttu kom fram í fjölmiðlum
að forsetinn okkar ætti náinn ættingja
sem ætti í vanda vegna fíkniefna-
neyslu. Hvers vegna skyldi það vera
meira fréttaefni en að einhver annar
einstklingur eigi í þessum vanda? Það
virðist oft gleymast í umræðunni um
þessi mál að umræddur vandi er meira
og minna heimatilbúinn. Þingmenn
þessa lands hafa alla möguleika á að
taka á þessum vanda með þeim hætti
að dugi til að uppræta hann að mestu.
Hins vegar vantar þá viljann og senni-
lega skortir þá líka dug og þor. Forseti
vor var í þeirri aðstöðu áður en hann
tók við því embætti sem hann gegnir í
dag að leggja sitt af mörkum til að
uppræta fíkniefnavandann en hann
gerði ekkert til þess. Vandi þessi verð-
ur ekki upprættur með fallegum
myndum í fjölmiðlum af áhuga-
mannahópum um vandamálið og til-
gangslausu hjali. Nýlega bárust fregn-
ir af áströlskum manni sem
handtekinn hafði verið í Singapore fyr-
ir smygl á 300 grömmum af eitur-
lyfjum. Umræddur maður hlaut
dauðadóm fyrir og þrátt fyrir íhlutun
ástralskra yfirvalda var dómi þessum
ekki breytt. Fyrir sambærilegan glæp
á Íslandi eru menn í mesta lagi dæmd-
ir til vistar á betrunarheimili í þrjá
mánuði, og þó oftar en ekki er dóm-
urinn skilorðsbundinn. Það liggur
þyngri refsing við skattsvikum en
fíkniefnasmygli. Þeir sem eru á móti
hörðum refsingum bera fyrir sig
mannúðarsjónarmið. Sá glæpalýður
sem stundar smygl og dreifingu eitur-
lyfja lætur sig mannúð litlu varða og á
ekkert slíkt skilið frá samfélaginu.
Dauðarefsing fyrir slíkt hyski er
reyndar fullmannúðleg. Kannski er
það sem þarf til að vekja þingmenn
landsins upp af hinum væra blundi að
einhver þeim náinn verði fyrir barðinu
á þessum hryllingi. Í núverandi
ástandi er lögregla þessa lands að
dúlla sér við að sekta neytendur fyrir
vörslu fíkniefna á meðan smyglararnir
halda sínu striki nánast óáreittir.
ÖRN GUNNLAUGSSON,
Galtalind 4, 201 Kópavogur.
Fíkniefna-
vandi?
Frá Erni Gunnlaugssyni fram-
kvæmdastjóra og háskólanema:
FRÚARKIRKJAN í Dresden er risin
á ný, og var endurvígð nýlega að við-
stöddu miklu fjölmenni. Hún er tákn-
ræn fyrir hinar ólýsanlegu hörmungar
og grimmd sem óbreyttir þýzkir borg-
arar urðu að þola í einum skelfilegustu
loftárásum síðari heimsstyrjaldar.
Þegar loftárásir Breta og Banda-
ríkjamanna hófust vorið 1945 var
Þýzkaland í reynd gjörsigrað. Því hafa
margir spurt hvaða tilgangi þessar
grimmilegu loftárásir á Dresden hafi
þjónað, sem ollu dauða fleiri en fórust í
kjarnorkusprengjuárás Bandaríkja-
manna á Hiroshima. Borgin var yf-
irfull af flóttafólki þegar ósköpin
dundu yfir, og var hún lögð í rúst á ör-
fáum dögum. Engu var hlíft, hvorki
saklausum borgurum né dýrmætum
menningardjásnum eins og Frúar-
kirkjunni í Dresden. Öllu var rústað
sem hægt var að rústa.
Endurrisin Frúarkirkjan í Dresden
er því fagnaðarefni og er í raun óður til
ástar þýzkrar þjóðar á stórbrotinni
menningarsögu sinni. – Á slíkri stundu
ber okkur Íslendingum að samfagna
okkar þýzku vinaþjóð.
GUÐMUNDUR JÓNAS
KRISTJÁNSSON,
Funafold 36, Reykjavík.
Frúarkirkjan
í Dresden endurrisin
Frá Guðmundi Jónasi Kristjánssyni:
ÞEGAR fjallað er um eyðingu mal-
biks og rykmyndum er það oftast
tengt notkun nagladekkja. Þarna
eru þó að verki margir þættir s.s.
mikill lofthiti, vatn, frost, salt, stærð
og munstur dekkja, þyngd bíla og
hraði. Allir þessir þættir ásamt nögl-
unum hafa samverkandi áhrif á eyð-
ingu malbiks og rykmyndun.
Menn kenna nöglum um tjöru á
bílum og dekkjum. Ég minnist þess
að þegar fyrstu göturnar voru mal-
bikaðar í Reykjavík, löngu áður en
nagladekk voru til, skrifaði leigubíl-
stjóri í Reykjavík í dagblaðið Vísi og
kvartaði undan því að malbikið eyði-
legði lakkið á bílunum og tjaran
spillti dekkjunum. Ástæðan fyrir því
að tjara sest utan á dekk er sú að
þau hitna og bræða malbikið, jafn-
framt því sem þau sletta leðjunni á
lakk bílanna. Þetta er mjög áberandi
í miklum hita á sumrin. Naglar hafa
lítið með þetta ferli að gera. Aukinn
hraði spilar stórt hlutverk í eyðingu
malbiks. Þegar menn skrifa um
rannsóknir á vetrardekkjum er oft
vitnað í niðurstöður Svía. Þeir eru
nú litlir sérfræðingar í íslensku veð-
urfari. Þegar Búrfellsvirkjun var
byggð stjórnuðu Svíar þar og um
haustið vildum við bílstjórarnir fá
nagladekk undir bílana en þeir
sögðu að á Íslandi þyrfti aðeins snjó-
dekk því hér væri kuldi allan vet-
urinn. Þegar svo veturinn kom urðu
þeir undrandi á því hversu snögg
veðrabrigði voru á Íslandi og mikil
svellalög á vegum og settu nagla-
dekk undir bílana.
Menn vilja eingöngu kenna nagla-
dekkjum um rykmyndun. Þó nagla-
dekk eigi vissulega þátt í henni er
langt því frá að þau eigi stærstan
þátt í rykmynduninni, þau eru notuð
aðeins hálft árið og á þeim tíma árs
sem rykmyndun er hvað minnst
vegna veðurfars. Mesta rykmynd-
unin er af stórum dísilbílum, þeir
safna á sig mestu ryki og þyrla því
hæst upp, eru með dísilvélar sem
valda sótmengun er svífur auðveld-
lega í andrúmsloftinu. Þeir eru líka
þungir og með mörg stór dekk sem
hitna mikið og bræða malbik. Þenn-
an vanda er erfitt að leysa. Mjúk
dekk eyðast mjög hratt og af þeim
kemur mikið gúmmíryk. Athygl-
isvert er að notkun nagladekkja hef-
ur minnkað verulega en eyðing mal-
biks og rykmyndun aukist. Það sem
ætti fyrst og fremst að gera væri að
banna akstur jeppa innanbæjar því
þeir menga mikið, eru með dísilvél
og eyða malbiki mun meira en fólks-
bíll, og þeir eru að, allt árið. Það er
svolítið broslegt að sjá þá sem eru
að gagnrýna nagladekkin, aka á
sumrin, innanbæjar á stórum dís-
iljeppum. Nagladekk eru enn fjöl-
hæfustu vetrardekkin og meðan svo
er verður erfitt að banna þau nema
á kostnað mannslífa. Við búum á Ís-
landi við mjög sérstætt veðurfar.
Það er vandinn.
GUÐVARÐUR JÓNSSON,
Hamrabergi 5.
Menga nagladekkin mest
Frá Guðvarði Jónssyni:
ÞAÐ hefur borið nokkuð á því í
skrifum í fjölmiðlum, að þeirri
skoðun sé hampað með ýmsu
móti, að nútímamaðurinn sé vitr-
ari, menntaðri, víðsýnni og nán-
ast að öllu leyti betri útgáfa af
Homo Sapiens en áður hefur
þekkst. Það virðist sem ýmsum
hætti til að líta
smáum augum á til-
vist fyrri kynslóða
sem gengið hafa á
þessari jörð og telji
að þar hafi allt verið
á einhverju lægra
stigi.
Það er kannski
skiljanlegt, að
margur vilji hefja
sinn jarðartíma til
vegs og virðingar,
en ég tel engum til
gildis að gera það
með þeim hætti að
vanvirða þá sem á
undan okkur hafa
gengið. Við þekkjum
ekki þær aðstæður
sem fyrri tíma menn
urðu að glíma við,
nema af afspurn, í
gegnum misgóðar
sögubækur. En þeir
tóku áreiðanlega
ekki verri próf við
sín tilvistarborð en
menn eru að taka í
dag. Ég tel satt að
segja mjög vafasamt
að vitsmunaþroski manna sé
meiri í dag en hann var t.d. á 18.
öld. Að minnsta kosti er það
sannfæring mín að vitsmuna-
þroski samfara andlegu siðheil-
brigði sé ekki í neinni vinnings-
stöðu í dag gagnvart ýmsum
öðrum tímaskeiðum í sögu
mannsandans. Hið forna spak-
mæli „Heilbrigð sál í hraustum
líkama“ á varla við í dag þegar
líkamanum er hossað án afláts á
kostnað sálarinnar og hinnar and-
legu velferðar. Nútíminn býður
upp á kappnóg af ræktunar-
stöðvum fyrir efnislíkamann, en
andlega ræktunin er stórum
minni og að miklu leyti á villigöt-
um að minni hyggju. Það finnast
mörg dæmin um það í dag að
kvalda sál sé að finna í sýnilega
stæltum líkama. En slík staða
getur ekki gengið lengi, því það
dugir ekki að þjálfa líkamann
stöðugt ef sálarleg heilsuvernd
fylgir ekki með.
Glöggskyggn maður sagði mér
fyrir skömmu, að um 20% kvenna
á Íslandi gengju fyrir lyfjum og
allt að 13% karla væru í sömu
stöðu. Það hefur verið fullyrt við
mig af aðila sem þekkir vel til
mála, að fjöldi fólks í Reykjavík
fari varla út fyrir eigin dyr vegna
þunglyndis og vanlíðunar. Ekki
bendir það til þess að nútíma-
mannlíf sé á einhverju háþróuðu
atgervisstigi! Staðreyndin er
miklu frekar sú, að maðurinn í
dag sé gangandi vandamál, tif-
andi tímasprengja!
Ytri aðstæður hans hafa að vísu
breyst gífurlega með nýrri tækni
og efnalegum framförum, en and-
lega hliðin hefur ekki þroskast
sem því nemur, enda hefur hún
gengið til baka frá því sem var.
Útkoman er sálarlegt svartnætti
þúsunda manna, jafnvel mitt í
svokallaðri efnalegri velsæld!
Atferli manna al-
mennt í heiminum nú
á tímum og þá ekki
síður valdsmanna,
virðist mér sem sagt
ekki gildisbært sem
einhver ávísun á end-
urbætta útgáfu af
Homo Sapiens. Stór-
veldi nútímans hegða
sér t.d. ekkert öðruvísi
en fyrri tíma stórveldi.
Þau telja sig þurfa ný-
lendur, þurfa aðgang
að löndum sem þau
geta tekið til sín og
nært sig á. Blóðsugu-
þörfin virðist alltaf til
staðar. En arðránið
þarf hinsvegar að dul-
búa betur í dag vegna
stóraukins upplýs-
ingastreymis og ótt-
ans við að lýðræði eig-
in lands og heimsins
snúist gegn viðkom-
andi. Í dag er því ný-
lendukúgun og arðrán
rekið undir ýmsum
nöfnum, sem sum hver
eru hrein andstæða
þess sem þau í raun standa fyrir.
Þannig getur jafnvel þróun-
arhjálp stundum verið dulbúið
arðrán. Það er til í dæminu að
rænt sé undir því yfirskini að
verið sé að hjálpa! Gullið streym-
ir enn frá Afríku til auðhringa
með svarta sögu og ekki er
ástandið miklu skárra víða í Asíu
og Suður-Ameríku.
Ég tel því að við þurfum einna
mest á því að halda í ölduróti
samtímans, að líta til fyrri tíma
og læra af þeim. Taka til okkar
þær hugsanir sem göfgastar hafa
sýnt sig í liðnum tíma og einkum
þurfum við að fara að taka krist-
indóminn alvarlega á ný, því hann
er í raun máttarstoð alls þess
sem við viljum áreiðanlega helst
af öllu halda í. Niðurbrot krist-
indóms á Vesturlöndum er dauða-
dómur yfir öllum lífsgildum sem
hafa byggt þessi lönd mest og
best upp í liðnum tíma.
Þrátt fyrir hnattvæðingu nú-
tímans og skefjalausa mann-
dýrkun hins æsta augnabliks,
liggur það nefnilega ljóst fyrir að
manninum verður aldrei stætt á
því að rísa gegn Skapara sínum
og gera í blindum hroka uppreisn
gegn eigin sálarheill.
Slíkt framferði á sér ein-
stefnuleið sem getur aðeins legið
til glötunar.
Dýrkun augna-
bliksins
Rúnar Kristjánsson skrifar
um sálarheill almennings
og lífsgildi
Rúnar Kristjánsson
’Ég tel því aðvið þurfum
einna mest á því
að halda í öldu-
róti samtímans,
að líta til fyrri
tíma og læra af
þeim.‘
Höfundur er ljóðskáld.
smáauglýsingar mbl.is
smáauglýsingar
mbl.is
Fréttasíminn
904 1100