Morgunblaðið - 06.12.2005, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Útlit er fyrir að slátr-un á eldislaxi verðisama og engin hjá
þremur laxeldisstöðvum í
meirihlutaeigu Oddeyrar,
dótturfélags Samherja, ár-
ið 2007 þar sem ekki náðist
að framleiða nema brot af
þeim seiðum sem reiknað
var með í ár. Tapið á seiða-
framleiðslu er yfir 100
milljónir króna á þessu ári,
og fyrirsjáanlegt tekjutap
vegna skertrar slátrunar
einnig verulegt.
Seiðaframleiðsla gekk
betur annars staðar og er
engan bilbug að heyra á sam-
keppnisaðilum Samherja þó geng-
ið sé erfitt, enda heimsmarkaðs-
verð á eldislaxi hátt um þessar
mundir.
Samherji á meirihluta í þremur
laxeldisfyrirtækjum; Silfurstjörn-
unni í Öxarfirði, Sæsilfri í Mjóa-
firði, og Íslandslaxi í Grindavík og
Ölvusi. Aðeins 120 þúsund seiði
voru sett í sjó í ár, en reiknað hafði
verið með að setja út 1,2 milljónir
seiða, segir Jón Kjartan Jónsson,
framkvæmdastjóri laxeldis hjá
Samherja. Hann segir ástæðuna
þá að stöðvarnar hafi fengið sýktan
efnivið frá þriðja aðila sem hafi
valdið þessu gríðarlega tjóni.
Á sama tíma og erfiðleikar í
seiðaframleiðslu koma upp hefur
framleiðsla á hrognum ekki gengið
vel hér á landi, og hefur verið erf-
iðleikum bundið að kaupa hrogn til
seiðaframleiðslu.
Jón Kjartan segir að nú sé talið
að búið sé að komast fyrir erfið-
leika sem steðjað hafa að seiða-
framleiðslu, en framleiðslan verði
engu að síður lítil á næsta ári, á
bilinu 6–700 þúsund seiði, saman-
borið við 1 milljón seiði árið 2004 og
1,5 milljónir árið 2003. Því komist
seiðaframleiðslan varla í eðlilegt
horf fyrr en árið 2007.
Ljóst er að framleiðslutapið
vegna afkomu ársins í ár verði
verulegt, enda afleiðingarnar af
þessu þær að svo til engum laxi
verður slátrað árið 2007, og árin
2006 og 2008 verður skert fram-
leiðsla. Framleiðsluhlé hefur ekki
bein áhrif á samninga um fisksölu,
enda þeir yfirleitt ekki gerðir nema
einhverja mánuði fram í tímann,
segir Jón Kjartan. Þó er ljóst að
óstöðugleiki í rekstrinum hefur
áhrif á stöðu fiskeldisstöðvanna á
mörkuðum erlendis.
Ætla að slátra 2.000
tonnum á næsta ári
Sala Icelandica hf. hefur ekki
lent í sömu vandræðum með seiða-
framleiðslu og eldisstöðvar í eigu
Samherja, og segir Gunnar Steinn
Gunnarsson, framkvæmdastjóri
Sala Icelandica, að seiðafram-
leiðsla hafi gengið eins og reiknað
var með í ár. Stöðin er nýleg, og hóf
slátrun í fyrsta skipti í október sl.
Gunnar segir að fiskurinn sé
stór og vel hafi gengið að slátra, og
því verði haldið áfram eins og hægt
er fram eftir ári 2006. Reiknað er
með því að slátra um 2.000 tonnum
á næsta ári, sem sé vel viðunandi.
Ekki er búið að taka ákvörðun
um hversu mikið verður sett út af
seiðum á næsta ári hjá Sala Ice-
landica, sett voru út um 70 þúsund
seiði í ár, og trúlega svipað magn á
næsta ári, samanborið við 360–380
þúsund árin 2003 og 2004. Gunnar
segir að tekin hafi verið ákvörðun
um að draga heldur úr í ár og trú-
lega næsta ár, og slá heldur í árið
2007.
Staða laxeldis veik
Jón Kjartan segist meta stöðu
laxeldis hér á landi afar veika um
þessar mundir. Sterk staða krón-
unnar hafi þar áhrif, því sjávarút-
vegsfyrirtæki eigi vart fé aflögu til
þess að leggja í áhættusaman og
fjárfrekan rekstur á borð við lax-
eldi. Á móti kemur að heimsmark-
aðsverð á eldislaxi er vel viðunandi,
þótt það hafi lækkað umtalsvert frá
því það náði hámarki í sumar.
Gunnar er þvert á móti bjartsýnn,
og segir áætlanir fyrirtækisins
hafa gengið nokkuð vel eftir, bæði í
laxeldinu og þorskeldi.
Framleiðsla íslenskra laxeldis-
stöðva hefur aukist mikið á und-
anförnum árum, og á framleiðslu-
tölum á vef Landsambands
fiskeldisstöðva kemur fram að árið
2004 var metár, en þá var 6.620
tonnum af óslægðum eldislaxi
slátrað hér á landi. Árið áður var
3.700 tonnum slátrað, og árið 2002
um 1.500 tonnum. Áætluð fram-
leiðsla árið 2005 er þar sögð 5.800
tonn, sem verður trúlega nærri
lagi. Má svo búast við verulegum
samdrætti í framleiðslu á næstunni
vegna vandræða hjá Samherja.
Megnið á markað í Evrópu
Eldislax sem framleiddur er hér
á landi er nær allur seldur úr landi
ferskur, yfirleitt heill en í sumum
tilvikum flakaður. Eldisstöðvar
Samherja selja um 90% afurða til
Evrópu en innan við 10% til Banda-
ríkjana. Það er þó ekki algild skipt-
ing, og selur Salar Islandica um
helming á Bandaríkjamarkað og
afganginn á Evrópumarkað.
Óhagstætt gengi hefur því mikil
áhrif á greinina, eins og aðrar út-
flutningsgreinar, og étur í raun
upp megnið af hagnaðinum.
Fréttaskýring | Framleiðsla á laxaseiðum
gengið illa í eldisstöðvum Samherja
Ekkert fram-
leitt árið 2007
Farga þurfti miklu magni seiða Sam-
herja áður en komist var fyrir vandann
Slátrun á eldislaxi hefur gengið vel í ár.
Nýtt met í framleiðslu á
eldislaxi sett í fyrra

Laxeldi í sjókvíum á sér langa
sögu hér á landi, en eldi hófst ár-
ið 1972 í Hvalfirði. Fyrstu löx-
unum var slátrað á Fáskrúðsfirði
árið 1977. Tilraunir héldu áfram,
og í byrjun níunda áratugarins
var framleiðslan komin í um 90
tonn. Framleiðslan jókst, og var
komin í um 2.700 tonn árið 1990,
og á bilinu 2–3.000 tonn frá
1996–2001. Met var sett í fyrra,
þegar framleidd voru 6.620 tonn.
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
OLÍUMÁLVERK Ásgríms Jóns-
sonar, Morgunn á Þingvöllum,
var slegið á 3,8 milljónir króna á
listmunauppboði Gallerís Foldar
sem haldið var sl. sunnudag í
Súlnasal Radisson SAS Hótel
Sögu. Málverkið hafði verið met-
ið á 3–3,5 milljónir króna, en með
uppboðsgjöldum fór það á sam-
tals 4.560.000 krónur, sem er,
samkvæmt upplýsingum frá Gall-
erí Fold, hæsta verð sem fengist
hefur fyrir verk á listaverkaupp-
boði á Íslandi.
Að sögn Tryggva Friðriks-
sonar, sem rekur Gallerí Fold,
var hart slegist um málverk Ás-
gríms. Verkið þykir óvenju stórt,
en það er 114 x 194 cm að stærð
og var á Íslensku sýningunni í
Ósló árið 1951. Að sögn Tryggva
var samtals boðið upp 131 verk
af ýmsum toga, bæði listaverk,
teppi og skúlptúrar. Þetta var
fimmta uppboð gallerísins og var
að vanda húsfyllir, að sögn
Tryggva, og býsna harkalega
slegist um fjölda verka.
Meðal annarra verka sem seld
voru fyrir mestar upphæðir má
nefna að olíumálverkið Frá Þing-
völlum eftir Jóhannes S. Kjarval
fór á rúmar 3,2 milljónir kr. með
gjöldum og Gálgahraun, einnig
eftir Kjarval, fór á rúmar 2,1
milljón kr. með gjöldum, en að
sögn Tryggva var einmitt fjöldi
mynda eftir listamanninn á upp-
boðinu. Tvær myndir eftir Karól-
ínu Lárusdóttur, Partí á Þingvöll-
um og Göngumenn, fóru á tæpar
700 þúsund kr. hvor sem var
nokkuð yfir matsverði og Upp-
stilling á eplum eftir Jón Stef-
ánsson fór á rúmar 1,4 milljónir
króna. Af öðrum verkum sem
boðin voru upp má nefna verk
eftir Gunnlaug Blöndal, Kristján
Davíðsson, Eirík Smith og Sig-
urjón Ólafsson.
Markaðurinn greinilega
að taka við sér aftur
Aðspurður segir Tryggvi það
fyrst og fremst vera einkaaðilar
eða stofnanir sem kaupi listaverk
á uppboðum.
Spurður hvort hann meti það
sem svo að markaðurinn sé að
taka við sér aftur eftir þá lægð
sem skapaðist í kjölfar stóra mál-
verkunarfölsunarmálsins svarar
hann því játandi.
„Á næsta ári verða liðin níu ár
síðan þetta mál kom upp. Það er
klárlega svo að fólk hefur ákveð-
ið að slá striki yfir þessa uppá-
komu, enda þýðir ekkert að vera
endalaust í fýlu út af þessu,“ seg-
ir Tryggvi og tekur fram að hann
verði var við að ný kynslóð sé að
skila sér inn á uppboð. Segir
hann einnig að greinilega megi
merkja að í uppsveiflunni und-
anfarið sé fólk með mun meira fé
milli handanna.
Spurður hvort algengt sé að
kaupendur falist eftir eig-
endasögu listaverkanna svarar
Tryggvi því játandi. Næsta list-
munauppboð gallerísins verður í
mars á næsta ári.
Rúmar 4,5 milljónir króna
greiddar fyrir Ásgrímsverk
Morgunn á Þingvöllum eftir Ásgrím Jónsson var slegið á 3,8 milljónir
króna á uppboði hjá Galleríi Fold um helgina.
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
ÍBÚASAMTÖK Laugardals hafa
sent eftirfarandi áskorun til þing-
manna Reykjavíkur:
„Vegna frétta um að til standi
að samþykkja frumvarp til ráðstöf-
unar á andvirði Landssímans, þar
sem skilyrt er í athugasemdum að
við lagningu Sundabrautar verði
farin svokölluð innri leið, skora
Íbúasamtök Laugardals á þing-
menn Reykvíkinga og alþingis-
menn alla að hafna frumvarpinu
svo óbreyttu.
Samkvæmt umhverfismati og
ennfremur samkvæmt úrskurði
umhverfisráðherra skal gera ráð
fyrir víðtæku samráði við hags-
munaðila beggja vegna Elliðavogs.
Þannig telja Íbúasamtökin laga-
frumvarpið í óbreyttri mynd
brjóta gegn umhverfismatinu sem
og úrskurði ráðherra.
Íbúasamtökin telja framkvæmd-
ina sjálfa í þeirri mynd sem kynnt
hefur verið beinlínis skapa heil-
brigðisvandamál fyrir íbúa við-
komandi hverfa og sem slíka vinna
gegn 1. grein frumvarpsins er
kveður á um að markmið laganna
sé að mæla fyrir um ráðstöfun
söluandvirðisins til að styrkja inn-
viði íslensks þjóðfélags meðal ann-
ars til framkvæmda sem nýtast
munu á sviði samgöngu- og heil-
brigðismála. Um er að ræða eitt-
hvert stærsta hagsmunamál tug-
þúsunda borgarbúa beggja vegna
Elliðavogs og mun framkvæmdin
hafa gríðarleg áhrif á umhverfi
þeirra og lífsgæði öll. Umhverfis-
áhrif framkvæmdarinnar tefla
heilbrigði og öryggi íbúa viðkom-
andi hverfa í tvísýnu. Í bókun
borgarstjórnar, sem samþykkt var
samhljóða, var samráði lofað við
íbúa nærlægra hverfa.
Samráð um fyrirfram gefna
lausn eru engin samráð og slík
skilyrði munu hvorki leiða til far-
sællar né friðsamlegrar niðurstöðu
í svo ríku hagsmunamáli.“
Áskorun Íbúasamtaka Laugardals til þingmanna Reykjavíkur
Samráð um fyrirfram gefna
lausn eru engin samráð