Fréttablaðið - 23.08.2003, Blaðsíða 12

Helgina 16. til 17. ágúst var það
menningarnótt í Reykjavík sem yf-
irskyggði allt annað. Reyndar
stendur „nóttin“ núorðið aðeins til
klukkan ellefu um kvöld og vin-
sælasta „menningaratriðið“ er flug-
eldasýning við höfnina. Ferða-
mannastraumur til landsins jókst
mjög þessa helgi því fréttamenn frá
heimsfjölmiðlum flykktust hingað
til að til að reyna að ná myndum af
því hvernig Íslendingar fara að því
að drepa hvali í vísindaskyni því
mikil eftirspurn er jafnan eftir
skemmtilegum myndum af blóðsút-
hellingum í heimsfréttunum.
Mánudaginn 18. ágúst tókst að
stúta fyrsta hvalnum og „gekk aflíf-
un dýrsins með hinum nýja
sprengiskutli hratt og vel fyrir sig“
að sögn Hafró og einnig „ fór fram
umfangsmikil sýnataka vegna
rannsókna á viðkomu hrefnu, erfða-
fræði, sníkjudýra- og meinafræði,
ásamt rannsóknum á magni líf-
rænna og ólífrænna mengunarefna
í ýmsum vefjum hrefnunnar“ svo
að nú þarf enginn að efast lengur
um að kvikindið hafi látið líf sitt í
þágu vísindanna – nema allar þjóðir
heims fyrir utan Íslendinga og Jap-
ani.
Þriðjudaginn 19. ágúst sannaði
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra virðingu sína fyrir réttlætinu
með því að gera systkinabarn Dav-
íðs Oddssonar að hæstaréttardóm-
ara. Með þessu vill dómsmálaráð-
herrann taka af skarið um að allir
eigi að vera jafnir fyrir lögunum og
enginn skuli þurfa að líða fyrir
skyldleika sinn eða tengsl við ráða-
menn þjóðarinnar.
Miðvikudaginn 20. ágúst spurð-
ist út að ítalska verktakafyrirtæk-
inu Impregilo sem er að reisa
handa okkur Kárahnúkavirkjun
hafi tekist að ráða til sín kínverska
rafvirkja sem ekki þiggja nema 12
þúsund krónur á mánuði í laun.
Þetta vekur að sjálfsögðu upp
spurningar um hvort kaupgjald á
Íslandi hafi ekki farið gersamlega
úr böndunum þegar þrælahald var
aflagt. Þennan sama dag unnu Ís-
lendingar frækilegan sigur á Fær-
eyingum í knattspyrnu, 2:1, og hafa
náð þeim frábæra árangri að ná
fleiri stigum en Þjóðverjar og Skot-
ar og eiga önnur lið ekki möguleika
á að ná okkur nema með því að
leika jafnmarga leiki og við.
Fimmtudaginn 21. ágúst tókst
Bandaríkjamönnum að handsama
svonefndan Eiturvopna-Alí í Írak.
En Alí þessi komst til mikilla áhrifa
í Írak þrátt fyrir skyldleika sinn við
Saddam Hússein. Leit stendur nú
yfir að 3.000 löxum sem struku úr
eldiskví í Norðfirði með það í
hyggju að kynbæta hinn villta laxa-
stofn landsins. Sömuleiðis stendur
yfir leit að þeim starfsmanni Stöðv-
ar 2 sem kjaftaði frá því að reynt
hefði verið að þagga niður frétt um
að stórlaxar hefðu boðið fjármála-
ráðherra í laxveiðitúr.
Föstudaginn 22. ágúst keyptu
hagsýnar húsmæður og heimilis-
feður sænautasteik í helgarmatinn
fyrir 1.098 krónur kílóið... ■
Dómsmálaráðherra gekk þvertgegn niðurstöðu Hæstaréttar
um skipun dómara við réttinn.
Með því er brotið blað. Aldrei áður
hefur umsögn réttarins verið
hunsuð. Í umsögn Hæstaréttar er
skýrt að sá sem fyrir valinu varð
stendur öðrum úr hópi umsækj-
enda langt að baki hvort sem litið
er til þekkingar, reynslu eða
menntunar. Ráðherra kallar þá
niðurstöðu „vangaveltur“ sem séu
„ágætar og gagnlegar“. „Hins veg-
ar sé það ráðherra sem ráði því
hver sé skipaður dómari.“
Hæstiréttur á ekki að ráða end-
urnýjun í hópi dómara alfarið. At-
beini ráðherra og þjóðþinga er til
að útiloka að rétturinn verði lokað-
ur klúbbur einsleitra einstaklinga.
Hæstiréttur Íslands virðir þetta
með því að tilgreina fleiri en einn
sem heppilegan kost. Brýnast þyk-
ir að styrkja dómstólinn á sviði
réttarfars. Nýlegir áfellisdómar
Mannréttindadómstóls Evrópu eru
næg rök í því efni.
Engum hefur þó áður dottið í
hug að ráðherra taki sér alvald
um skipan Hæstaréttar. Hingað
til hefur hann valið milli bestu
kosta á grundvelli umsagnar
Hæstaréttar. Dómsmálaráðherra
snýr hins vegar öllu á haus. Hann
afneitar þeirri skyldu að velja
hæfasta dómarann. Nauðvörn
ráðherrans er að Hæstiréttur
hafi ekki talið skjólstæðing sinn
það langt að baki öðrum umsækj-
endum að hann væri vanhæfur!
Þetta er orðhengilsháttur.
Dómsmálaráðherra er fullljóst
að lágmarkskröfur til hæfni
hæstaréttardómara eru skil-
greindar í lögum. Hæstiréttur gat
ekki hækkað rána í því efni þótt
hann feginn vildi. Ef Alþingi hefði
ekki slakað á hæfniskröfum til
Hæstaréttar með lagabreytingu
fyrir skemmstu hefði hinn nýi
dómari hins vegar ekki komið til
greina.
Þegar leikreglur lýðræðisins
eru svínbeygðar er umbóta þörf.
Hæstiréttur þarf að tala skýrar í
umsögnum sínum til að verjast
ásælni stjórnlyndra manna. Um-
sækjendum má raða í hæfnisröð
eins og tíðkast í háskólasamfélag-
inu hvað sem lágmarkskröfum
líður. Ráðherra á að þurfa að gera
Alþingi grein fyrir tillögu sinni
um skipan dómara. Stuðning
þingsins á að þurfa til að skipa
dómara í andstöðu við Hæstarétt.
Fréttatilkynning og skipunarbréf
eiga ekki að duga til ómálefna-
legrar skipunar í æðsta dómstól
landsins. ■
12 23. ágúst 2003 LAUGARDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Nú væri auðvitað rakið aðskrifa um skipan hins nýja
dómara í Hæstarétt og þann mikla
sigur í mannréttindabaráttu 2.
flokks – nei, afsakið – 2. einkunn-
ar lögfræðinga sem þar var unn-
inn. En háði og spéi af því tagi
verð ég þó að sleppa að sinni. Því
alvörumál kom upp á yfirborðið í
vikunni.
Þarf „sérfræðing“ til að
segja okkur hvað á að gera?
Sú frétt að á Vestfjörðum hefði
barn tilkynnt níðingsskap og of-
beldi af hendi fullorðins „heimil-
isvinar“ en þar til
gerð barnaverndar-
yfirvöld hefðu kos-
ið að gera ekkert í
málinu – sú frétt
var eiginlega ömur-
legri en svo að tár-
um taki.
Tilhugsunin er
beinlínis skelfileg.
Við eigum öll að
vita núorðið hvaða
helvíti barn gengur
í gegnum sem verð-
ur fyrir níðings-
skap. Það tjóir ekki
að afsaka sig með
fávisku og þekking-
arleysi – við eigum
að vita að enginn
glæpur er alvar-
legri en níðings-
skapur gegn börn-
um. Því þeir sem þann viðbjóð
fremja eru ekkert annað en sálar-
morðingjar.
Við eigum líka öll að vita hve
hræðilega erfitt það er fyrir barn
að láta vita af slíkum níðingsskap.
Og það á ekki að þurfa að segja
okkur hvaða viðbragða er þörf
þegar lítið barn mannar sig loks
upp til þess að skýra frá þeim
hryllingi sem það hefur upplifað.
Við eigum ekki að þurfa „sér-
fræðinga“ til þess að segja okkur
það. Það er þess vegna í hæsta
máta ómerkileg afsökun ef á að
hvítþvo hin svokölluðu „barna-
verndaryfirvöld“ í plássi stúlk-
unnar á Vestfjörðum með því að
þau hafi ekki haft neinn „sérfræð-
ing“ í vinnu. Það þarf engan „sér-
fræðing“ til að segja öllu venju-
legu fólki hvers er þörf þegar
barn tekur til máls um þessa hluti.
Níðingurinn var ekki einn
En hvað gerðist þarna á Vest-
fjörðunum?
Barnið segir frá – málið kemur
til kasta „barnaverndarnefndar“ á
staðnum. Og hvað gerist?
Ekkert.
Málið er ekki kært. Níðingur-
inn fer sinna ferða. Málið er þagg-
að niður. Hvaða skilaboð eru barn-
inu send með því?
Annað hvort þau að fullorðna
fólkið trúi barninu ekki. Það sé
bara að ljúga.
Eða hin, sem eru ennþá verri –
þetta skiptir engu máli. Þú skiptir
engu máli. Níðingurinn er pott-
þéttur kall hér á staðnum – hvaða
máli skiptir þó hann hafi níðst á
þér? Þú ert bara ómerkilegur
krakki. Og vertu svo ekki að
fleipra meira um þetta!
Það líður hálft ár – þá fer auð-
vitað eins og hlaut að fara. Níðing-
urinn lætur aftur til skarar
skríða.
Og hver er reynsla barnsins?
Jú, ekki aðeins einn maður hefur
níðst á því. Heldur allt það samfé-
lag. Því miður geta víst flestir átt
á hættu að rekast á einn og einn
níðing og/eða ofbeldismann í líf-
inu. En reynsla þessa barns hlýtur
að vera sú að níðingurinn sé ekki
aðeins einn.
Fyrirgefiði – hvað erum við Ís-
lendingar að þykjast fjalla af
hneykslun um hvernig kaþólska
kirkjan hefur þaggað niður níð-
ingsskap gegn börnum gegnum
tíðina?
Eigum við virkilega að fara
varlega?
Hvað á að gera? Fara ægilega
varlega eins og forstöðumaður
Barnaverndarstofu virðist vilja
gera? Ekki fordæma „barna-
verndarnefndina“ á Vestfjörðum
af því við þekkjum ekki allar „að-
stæður“ og af því nefndin hafði
ekki aðgang að neinum „sérfræð-
ingi“?
Ja, svei!
Við skulum víst fordæma þessa
nefnd. Mér er skapi næst að leggja
til að hún verði kærð og sökuð um
aðild að níðingsskapnum. Því það
VERÐUR að koma í veg fyrir að
annað eins og þetta geti nokkurn
tíma átt sér stað aftur.
ÞAÐ VERÐUR. ■
■ Bréf til blaðsins
Ráðherra ræður
Hvalveiðar, frændsemi og þrælahald
■
Við eigum öll
að vita núorðið
hvaða helvíti
barn gengur í
gegnum sem
verður fyrir níð-
ingsskap. Það
tjóir ekki að af-
saka sig með
fávisku og
þekkingarleysi
– við eigum að
vita að enginn
glæpur er al-
varlegri en níð-
ingsskapur
gegn börnum.
Því þeir sem
þann viðbjóð
fremja eru ekk-
ert annað en
sálarmorðingj-
ar.
Skoðun dagsins
DAGUR B. EGGERTSSON
skrifar um ráðningu hæstaréttardómara.
ILLUGI
JÖKULSSON
■
skrifar um kynferð-
islega misnotkun á
börnum.
Um daginnog veginn
Byrgið
ber af
R.H. skrifar:
Óttar Guðmundsson geðlæknirbirti grein í Morgunblaðinu
12. ágúst sl. þar sem hann stað-
hæfir að meðferðarúrræði hér
séu fleiri en annars staðar í Vest-
ur-Evrópu. Gott, en betur má ef
duga skal. Það er ekki magn held-
ur gæði sem skipta máli. Óttar
segir mikilvægt að finna önnur
úrræði fyrir fólk en að loka það
inni á meðferðarheimilum. Þá
hafi nútímageðlækningar horfið
fyrir löngu. Eins eigi að hverfa
frá því að líta á langvarandi inni-
lokun sem heppilegt meðferðar-
úrræði. Slík meðferð geti gert
meiri skaða en gagn. Óttar minn,
ekki rugla ykkar meðferðar-
úrræðum saman við önnur sem
tvímælalaust sýna góðan árangur.
Óttar segir Gistiskýlið gott fé-
lagslegt úrræði í grein sinni. Að
mínu mati er Gistiskýlið ekki
lausn heldur geymslustaður yfir
blánóttina. Útigangsmenn taka
strax upp fyrri iðju að morgni.
Með þessu er verið að viðhalda
sjúkdómnum í stað þess að finna
varanlega lausn. Það þarf að fæða
einstaklinginn og næra jafnt and-
lega sem líkamlega. Láta viðkom-
andi axla ábyrgð, treysta honum
fyrir því smæsta þar til hann
veldur því stærsta. Mér virðist að
enginn sé tilbúinn að gera það
sem til þarf nema Byrgið.
Um málefni útigangsmanna í
Reykjavík segir Óttar ástandið
ekki mikið verra en áður, og vitn-
ar í þá sem til þekkja. Hversu
vont þarf það að vera? Þá segir
Óttar umræðu síðustu daga um
málefni útigangsmanna hafa farið
of geyst af stað. Eru hraðatak-
mörk fyrir því hversu fljótt má
bregðast við vandanum?
Óttar telur að endurskoða þurfi
þau meðferðarúrræði sem notast
er við. Ég er sammála honum.
Spurningin er hver metur bestu
úrræðin. Ég legg til að þar fari
Byrgismenn fremstir í flokki. ■
HÆSTIRÉTTUR
„Ráðherra á að þurfa að gera Alþingi grein fyrir tillögu sinni um skipan dómara. Stuðning
þingsins á að þurfa til að skipa dómara í andstöðu við Hæstarétt.“
Níðingar á
Vestfjörðum
BÖRN AÐ LEIK
„Sú frétt að á Vestfjörðum hefði barn til-
kynnt níðingsskap og ofbeldi af hendi full-
orðins „heimilisvinar“ en þar til gerð
barnaverndaryfirvöld hefðu kosið að gera
ekkert í málinu – sú frétt var eiginlega öm-
urlegri en svo að tárum taki.“
Eitt eilífðarsmáblóm
ÞRÁINN BERTELSSON
■ hraðspólar fréttir vikunnar.