Tíminn - 11.02.1973, Síða 14

14
TÍMINN
Sunnudagur 11. febrúar. 1973
ag
OMEGA
/
Ursmíöi er okkar fag
Niuada
©I
rOAMEr
PtERPODT
URVALS
„Pillan" veldur
málaferlum
NTB, Stokkhólmi — Sænskur
málaflutningsmaður flytur í
þessum mánuði fyrir rétti mál
gegn fimm sænskum og tveim
öðrum framleiðendum á get-
naðarvarnatöflum.
t stefnunni eru talin upp nöfn
meira en 50 sænskra kvenna, sem
takið hafa getnaðarvarnatöflur.
Helmingur þeirra eru nú látnar
og málaflutningsmaðurinn telur
að banamein þeirra hafi verið
aukaáhrif, sem getnaðarvarna-
töflurnar hafa. Hinar konurnar
hafa veikzt meira eða minna,
nokkrar fengið blóðtappa i
heilann og orðið 100% öryrkjar.
Fyrirtækin, sem mál þetta er
höfðað gegn eru, Pharmacia,
Astra-syntex, Astra, Novo,
Lövens kjemiska fabriker og
Erco — öll sænsk — vesturþýzka
fyrirtækið Schering og Seale,
bandariskt fyrirtæki.
ur verzlunarstaður, en hér voru
ekki neinar byggingar, eða yfir-
leitt nokkur skapaður hlutur, sem
til þurfti.
— Svo við rekjum ekki þróun-
ina liö fyrir lið:
Hvað eru félagsmenn margir
núna?
— Núna eru þeir rétt um hálft
fjóðra hundrað, en áður voru þeir
að visu miklu fleiri, þvi að þá var
Kaupíélag Itaufarhafnar og
Kaupfélag Norður-Þingeyinga
eitt og sama félagið.
— Er einhver útgerð hér, eða
styðst félagið eingöngu við
sveitabúskapinn?
— Það hefur verið sagt um
Kópasker, að það væri eina
sjávarþorpið á tslandi, þar sem
ekki er nein útgerð. Það má
segja, að þetta hafi eingöngu
byggzt upp sem þjónustumiðstöð
fyrir bændurna hér við Öxar-
fjörðinn.
Ilólsf jallahangikjötið
— Já, bændurnir við öxar-
fjörðinn segirðu. Hverjir eiga
verið svo, siðan ég kom hingað,
að þetta hafa ekki neinir vetur
verið, svo að ekki hefur komið til
neinna teljandi óþæginda með
þessa hluti.
— Þeir eiga auðvitað þyngstu
dilkana á hverju hausti, Hóls-
fjallamenn?
— Jú, yfirleitt er það nú. I
haust var bóndi af Fjöllunum með
hæstu meðalvigtina hér, eitthvað
rúm nitján kíló, ef ég man rétt.
Þynsti dilkurinn, sem hér var lóg-
að, var lika af Hólsfjöllum. Hann
vóg tæp tuttugu og niu kiló. Hóls-
fjallahangikjöt er viðfrægt orð, og
við njótum góðs af þvi nafni, þótt
að sjálfsögðu sé kjötið þaðan ekki
nema brot af innlegginu hérna.
— Er ekki annars vænt fé i
sveitunum hér i kring?
— Jú, það er það vissulega. Hér
er líka eingöngu stundaður sauð-
fjárbúskapur, enda er aðstaða til
sliks frábærlega góð, þar sem
beitiland er bæði kjarnmikið og
rúmgott.
— Er hér ekki nein kjólkur-
framleiðsla?
— Nei, hún er ekki til hér. I
Kelduhverfi eru örfáir bændur,
sem framleiða mjólk og selja
hana til Húsavikur. Hér er það
ekki til.
Útgerð má heita engin
— Þú sagðir áðan, að Kópasker
væri eina sjávarþorpið á tslandi,
þar sem ekki væri nein útgerð. Er
hún i raun og veru alveg engin?
— Það er ekki hægt að segja, að
nún sé nokkur. Að visu eiga menn
hér trillur og það hefur verið gert
út á grásleppu á vorin, en meira
er það heldur ekki. Siðast liðið
sumar ætluðum við að hrista
þetta af okkur og fara að stunda
sjóinn svolitið meira. Hér var
tekið á móti fiski og hann verk-
aður i salt. Þetta var nánast til-
raun, sem gerð var á vegum
hreppsfélagsins, kaupfélagsins
og verkalýðsfélagsins. Þessi félög
stóðu sem sagt öll að tilrauninni,
og ég held,að óhætt sé að segja, að
hún hafi tekizt mjög vel, enda var
upp úr henni stofnað hlutafélag
hér i haust um fiskverkun og út-
gerð.
— Ætlið þið kannski að fara að
kaupa stærri fiskiskip?
— Ekki býst ég við að lagt verði
i skuttogarakaup núna, þótt nóg
sé til af þeim. Það hafa verið
gerðir út bátar frá Leirhöfn á
Sléttu, en þeir hafa ekki getað
losnað við sinn afla hér, og það er
greinilegt, að menn vilja gjarna
gera út héðan, enda ekkert þvi til
fyrirstöðu, þótt við förum hægt i
sakirnar i byrjun. Þaí) er alls ekki
neitt lengra i fiskinn héðan en frá
stöðunum hér i kring, til dæmis
Húsavik og Raufarhöfn.
— En hvernig er höfnin og að-
staðan i landi?
— Höfnin er nú okkar stærsta
vandamál,og hefur löngum verið
það. En sem smábátahöfn er hún
Kristján Armannsson, kaup-
félagsstjóri á Kópaskeri.
Ávallt nýbrennt
Söluafgreiösla:
Vatnsstig 3, Reykjavik
Við erum stödd norður á Kópa-
skeri á þorranum árið 1973. Þótt
nú sé hávetur, má jörð heita
sumarauð og vegir færir, allt
austur til Vopnafjarðar, en þó þvi
aöeins, að þrædd sé strandlengj-
an. Axarfjarðarheiði ^er ófær,
hvaö þá Fjöllin. Við höfðum kom-
ið til Kópaskers i gærkvöld,
þreyttir eftir langt ferðalag og lit-
inn svefn, en kaupfélagsstjórinn á
staðnum, Kristján Armannsson,
tók okkur tveim höndum og sá
okkur fyrir góðri næturhvild.
Gömul verzlun —
ungur maður
A Kópaskeri hagar svo til, að
kaupfélagið er gamalt, en kaup-
félagsstjórinn ungur. Og til þess
nú að fá það staðfest, að ég hafi
ekki skrökvað alltol' miklu langar
mig að byrja á að spyrja um ald-
ur kaupfélagsins:
— Er það ekki rétt hjá mér,
Kristján, að kaupfélagið sé komið
nokkuð til ára sinna?
— Jú, vist er það rétt, að félag-
ið er búið að slita barnsskónum.
Það er stofnað árið 1894, og á þvi
áttræðisafmæli á næsta ári.
— Hver eða hverjir áttu mest-
an hlut að þvi að koma þvi á lagg-
irnar?
— Jón Jónsson á Gautlöndum
kom hingað og kynnti þennan fé-
lagsskap og var helzti forvigis-
maður að stofnun félagsins og
fyrsti framkvæmdastjóri þess.
Jafnframt var hann formaður fé-
lagsstjórnar til ársins 1916.
— Félagsskapurinn hefur auð-
vitað fljótt orðið vinsæll meðal
bændanna hér í kring?
— Þegar Kaupfélag Þingey-
inga var stofnað, voru strax
nokkrir i Kelduhverfi, sem gengu
i það félag, en litið var um það
austan við Jökulsá.
— Það hefur þá komið sér vel
fyrir menn, hér austan viö ána, að
fá verzlunaraðstöðu?
— Já, vissulega var það. Kópa-
sker var þá að visu orðinn löggilt-
lengst að sækja i kaupstað til ykk-
ar?
— Tvimælalaust eru það Hóls-
fjöllungar, sem eiga lengst að
sækja hingað, og reyndar er það
ákaflega erfitt fyrir þá að sækja
hingað verzlun, nema rétt yfir
blásumarið. Á Hólsfjöllum höfum
við vörugeymslu, til þess að þeir
geti birgt sig upp á haustin og
þurfi ekki leita i kaupstað fyrr en
orðið er sæmilega fært á vorin.
— Er ekki slátrunin á' haustin
nokkurt vandamál fyrir þá, sem
búa T svo mikilli fjarlægð frá
kaupstað?
— Hólsfjallabændur hafa að
jafnaði slátrað hér tvisvar á
hverju hausti, en að sjálfsögðu
hefur verið reynt að hliðra til með
lógunardaga, eftir þvi sem þurft
hefur og hægt hefur verið. Þótt
það væri að sumu leyti þægilegra
fyrir þá, sem langt eiga að sækja,
að þurfa ekki að slátra nema einu
sinni á hverju hausti, þá er á þvi
sá galli, að ekki heimtist allt fé i
fyrstu smölun, og þvi getur verið
nauðsynlegt að slátra oftar en
einu sinni. En annars hefur það
„ÞAÐ ER AAIKLU
EÐLILEGRA OG
HEILBRIGÐARA
LÍF, SEM HÉR
ER LIFAÐ"