Tíminn - 11.02.1973, Blaðsíða 2

2
TÍMINN
Sunnudagur 11. febrúar. 1973
AFTURKOMA
itpmm
iOfTJKJP-,
ANNA I NAMD
Eitt fyrsta loftskip Zeppelins greifa, en þá var ekki farið að veita
farþegarýminu þann iburð, sem siðar gerði loftförin að „lúxus-
farartækjum”. Enda neituðu margir aö hætta lifi slnu með því
að stiga fæti sinum upp i þennan frumstæða farkost.

Ferdinand von Zeppelin grcifi
(1838-1917), cn hann fann upp
fyrstu vélknúnu og stjórnun-
arhæfu loflförin.
NÚ ERU Zeppelinloftförin að
koma aftur, en enginn trúði
öðru en öld þeirra væri liöin,
eftir að loftskipiö Hindenburg
brann við lendingu i Banda-
rikjunum fyrir 35 árum. Þá
sögðu menn, að aldrei framan
i sögunni yrði flogiö með flug-
tækjum, sem væru léttari en
loftið.
En eru Zeppelinloftförin
dauð i raun og sannleika? I
Kiev i Sovétrikjunum er nú
veriö að búa til loftskip, sem
m.a. á að hagnýta til að lyfta
verksmiðjuframleiddum
hlutum með allt að 15 tonna
þunga við smiði hinna marg-
vislegustu bygginga, og 1
Bandarikjunum hefur flotinn
hafið undirbúning að hag-
nýtingu loftskipa við kafbáta-
leit.
Þeir, sem fyrir 35 árum
skrifuðu útfararsögu loft-
skipanna, voru þvi einum of
fljótir á sér, nema ef þeir,
sem nú vilja endurvekja
notkun þeirra, verði dæmdir
„necrologar”.
Faðir loftsiglinganna
Það var Ferdinand von
Zeppelin (1838-1917), sem
fann upp fyrsta vélknúna loft-
skipið, sem unnt var að hafa
stjórn á, og gaf þvi nafn sitt.
Það var árið 1895, sem honum
tókst þetta, en fram til þess
tima var ekki hægtað tala um
neinar framfarir eða aðgerðir
allt frá þvi að Montgolfier-
bræðurnir lyftu sér til himins i
lok 18. aldar, en farkostur
þeirra var, eins og flestum
mun kunnugt, belgur fylitur
heitu lofti.
Zeppelin var hernaðarráð-
gjafi i ameriska þræla-
striðinu, og barðist i styrjöld
Þjóðverja við Frakka 1870.
Það var i þessum styrjöldum,
sem honum varð ljóst hern-
aðarlegt gildi loftbelgjanna,
en þeir voru þá fyrst notaðir til
njósna.
Brjálaði greifinn
Von Zeppelin beitti nú til
þess öllum kröftum sinum að
smiða loftskip, sem hægt væri
að hafa stjórn á, og hagnýta
mætti til öruggra og þægi-
legra farþegaflutninga milli
heimsálfa. Enginn trúði á
þessar hugmyndir „brjálaða
greifans” eins og hann var þá
nefndur, og allar tilraunir
hans voru hunzaðar um ára-
raöir. Fáir uppfinningamenn
hafa átt við jafnmikla erfið-
leika að etja og hann, er þá
sannarlega langt til jafnað, en
Zeppelin átti við mikil
vandræði að etja, bæði út á við
og í persónulegu lifi sinu.
En hann gafst aldrei upp.
Arið 1900 gerði hann fyrstu til-
raun sina, sem heppnaðist, er
honum tókst að láta „Z 1”
fljúga yfir Bodenvatn. Það
loftskip var 130 metra langt,
og með tvo 10 hestafla
Daimler mótora. Hraðinn,
sem loftskipið náði i þessari
fyrstu tilraun var um 30 km á
klukkustund.
Sprengjuvarparar
I fyrri heimsstyrjöldinni
breyttist opinber afstaða til
Zeppelins og framkvæmda hans,
fyrst og fremst vegna þess, að i
ljós kom, að þau vorú afbragðs
njósnatæki, og voru óspart notuð
þannig, en þá var einnig farið að
hagnýta þau til hergagnaflutn-
inga, t.d. við að kasta sprengjum.
Strax i ágúst 1914 hlaut
Antwerpen „heiðurinn” af að
vera fyrsta borgin, sem
sprengjum var varpað á úr lofti,
en i janúar 1915 hlaut London lika
þann „heiðurssess” — Erl.
ÞYKKARI SOLAR A NYJU
SUMRI
UNDAN ÞVÍ ER KVART-
AÐ í Englandi, hve konur
þar eru ginnkeyptar fyrir
því aö bæta þumlungum, ef
ekki heilli alin, við hæð
sína. Það eru skórnir með
þykku botnunum og háu
hælunum, sem þá eru til
umræðu. Þess konar skó-
fatnaður þykir sem sé ekki
sem hollastur fyrir líkam-
ann, til dæmis hrygginn.
Þvi er fastlega spáð af tizkusér-
fræðingum skóverksmiðjanna, að
fikni i skó af þvi tagi, sem heilsu-
fræöingar amast viö, muni vaxa
stórlega, þegar vorar, og þá er
auðvitað ekki að sökum að
spyrja. Skóverksmiðjurnar
leggja kapp á að vera við þessu
búnar.
Sumarið 1972 seldust skór með
fimm sentimetra háum hælum
með ágætum, og eigendur skó-
verksmiðjanna álykta hiklaust,
að enn hælahærri skór muni
seljast enn betur sumariö 1973,
Það er jafnvel talað um fjölda-
framleiðslu á skóm, sem lyfta
kvenfólkinu fullum þrettán senti-
metrum hærra upp i loftið,
en likamshæð segir til um.
Það fylgir þvi auðvitað vandi,
að gera svo þykka sóla og háa
hæla, án þess aö blessuðu kven-
fólkinu verði þungt um gang. En
það eru til visindaleg vinnubrögð,
og af mikilli hugkvæmni eru
þessir þykku sólar þannig úr
garði gerðar, að þeir eru mestan
part úr korki og plasti.
— Svona sóla hefði verið
ómögulegt að búa til, segir einn
verksmiðjuegandinn, ef ekki
kæmi til hin nýja tækni.
Raunar mun þetta ekki alveg
rétt. Skór meö afarþykkum sólum
voru fyrir löngu i tizku i Japan, og
þar voru búnir til af hugviti af
eldra tagi.sólar, sem voru holir
inna. Og þessi gamla tizka var
meira að segja ekki jafntilefnis-
lausogsúer nú fer yfir heiminn.
Gömlu sólunum var ætlað að
varna þvi, að fólk drægi klæða-
faldinn eftir jörðinni og óhreink-
aði hann, þvi aö þetta var fyrir
daga malbikaðra eða steyptra
gatna — meira að segja stein-
lagðra. Það var einmitt á siöustu
öld', er farið var að steinleggja
götur i borgum Japans, að þessi
sólagerð fór þar úr tizku, af þvi að
hún þjónaði ekki þvi markmiði, er
hún haföi upphaflega haft.
- í trássi við
tillögur
lækna og
heilsufræðinga
...
Það er lika kunnugt, að griskir
leikarar notuðu endur fyriri löngu
afarþykka sóla, er þeir léku guði
og gyðjur. Þess konar verur urðu
sem sé að vera höfði hærri en
armur almúginn.
Og enn er það kannski hæðin,
sem freistar mest.
— Kvenfólkið sækist eftir
þykku sólunum af þvi, að þá
sýnist það hærra og jafnframt
grennra, segir eiginkona skó-
smiðs sjáfrar Bretadrottningar.
Sérstaklega gildir þetta, ef
stúlkur ganga i buxum.
Vel á minnzt — skósmiður
drottningarinnar: Hann heitir
Edward Rayne, og frá honum eru
dýrustu þykksólaskór, sem á boð-
stólumerui Bretlandi. Séu þeir úr
krókódilaskinni, og fylgi þeim
veski til dæmis, geta þeir kostað
upp i tólf þúsund krónur.
Annars hefur boðskapur nátt
•úruverndarmanna áorkað þvi,
sagði þessi drottningarskósmiður
við ensku blööin, að býsna margt
fólk vill ekki kaupa skó úr krókó-
dílaskinni heldur heimtar bók-
staflega likingu krókodilaskinns
þótt það sé ekki annað en kálf-
skinn, sem hlotið hefur sérstaka
meðhöndlun.
— JH
ViS veljum Pllltfai
það borgar sig
V . .
PUnfal - OFNAB H/F.
< Síðumúla 27 . Reykjavík
Símar 3*55-55 og 3-42-00
— PÓSTSENDUM —,
Tíminn er 40 siour
alla laugardaga og
sunnudaga. —
Askriftarsiminn er
1-23-23