Tíminn - 06.05.1973, Blaðsíða 6

TÍMINN
Sunnudagur 6. mal 1973.
6
Þarna má sjá milluna f Bankastræti (A milii Dómkirkjunnar og menntaskólans)
„Þér hafið breytt húsi föð
ur míns í ræningjabæli"
UM SIÐUSTU helgi voru
mennirnir með kúluna
uppi i Bankastræti og
þungbyggðar vélarnar
tættu i sundur á ör-
skammri stund,
gamalt,virðulegt hús,
Bankastræti 7, þvi að
Samvinnubankinn ætlar
að reisa yfir sig
viðbótarhúsnæði til að
losna úr bagalegum
þrengslum. Með þungu
braki brustu viðirnir,
unz húsið lá i braki og þá
fengu sumir ofurlitinn
sting i hjartað. Aldrei
mun þetta gamla,
kofótta hús bera við
augun framar, en það
var ekki við þvi að
gjöra, þetta hús var ekki
hægt að flytja, þar sem
það stóð hálfgrópað inn i
ein tvö nýrri, Hús Sam-
vinnubankans og hús
Málarans. Þarna var af-
greiðsla Timans i mörg
ár og þvi er það liklega
blaðinu skyldast, að
minnast i fáeinum orð-
um, hins gamla og
virðulega húss.
Bergur Thorberg flytur
til Reykjavikur
Hinn 4. mai 1872 kom
konungsúrskurður um, að stift-
amtmannsembættið skyldi lagt
niður, en i hans stað skyldi koma
Landshöfðingi, og skyldi hann
hafa meiri völd en stiftamt-
maðurinn hafði haft fram til
þessa. Var jafnframt skipaður
sérstakur landshöfðingjaritari,
og amtmannsembættin i Suður-
og Vesturamti voru sameinuð.
Hilmar Finsen var þá skipaður
landshöfðingi, sem vakti mikinn
úlfaþyt, en Bergur Thorberg var
skipaður amtmaður Sunnan og
Vestan. Hann hafði áður verið
amtmaður i Vesturamtinu og
búiö i Stykkishólmi. Hann fluttist
nú til Reykjavikur, þvi að ákvæði
voru um að hinn nýi amtmaður
skyldi búsettur i Reykjavik. Kom
hann til Reykjavikur, 25. marz
árið 1873 og settist fyrst að i
Glasgow, hjá Agli Egilssyni en
danska stjórnin veitti honum
siðar 2000 rikisdala styrk úr
landssjóöi Islands til þess að
flytja ibúðarhús sitt frá Stykkis-
hólmi til Reykjavikur. Það hús
var reist á „Arnarhólslóð” og er
sama húsið og nú hefur verið rifið
að Bankastræti 7.
Amtmannshúsið þótti mjög
glæsilegt og mun vera annað
tveggja húsa sem flutt voru sam-
timis til landsins og reist i
Stykkishólmi og mun hitt húsið
standa þar enn, að þvi er sagt
hefur veriö. Bergur amtmaður
bjó i húsinu til dauðadags og
stundaði stórbúskap i nábýli við
landshöfðingjann, en húsin stóðu
allfjarri þeim byggðakjarna, er
þá var i .miðbæjarkvosinni.
Þegar Hilmar Finsen lét af
landshöfðingjaembættinu hafði
hann aflað sér mikilla vinsælda,
þvert ofan I spár manna. Var
Bergur Thorberg nú skipaður
landshöfðingi, en Finsen var
gerður að yfirborgarstjóra
Kaupmannahafnar og siðar innan
rikisráðherra. Hann varð ekki
gamall tnaður, en hann andaðist
15. janúar 1886. Sex dögum siðar
andaðist Bergur Thorberg i
Reykjavik og vildi þvi svo ein-
kennilega til, aö tveir fyrstu
landshöfðingjarnir á Islandi lágu
samtimis á llkbörunum.
Nýir eigendur
Eftir daga Bergs Thorbergs,
eignaðist Helgi Hálfdanarson,
prestaskólakennari húsið og'bjó I
þvi ásamt konu sinni, Þórhildi
Tómasd., Sæmundssonar. Þau
voru foreldrar Jóns Helgasonar,
biskups, er einnig átti heima I
húsinu, unz hann byggði Tjarnar-
götu 26, þar sem Framsóknar-
flokkurinn varð siðar til húsa.
Það hús byggði Guðmundur
Jakobsson, faðir Þórarins Guð-
mundssonar, fiðluleikara og
Eggerts heitins Gilfer organ-
leikara og Skákmeistara. Eignað
ist Guðmundur Bankastræti 7,
sem hluta byggingakostnaðar
fyrir Tjarnargötu 26, eða i þeim
viðskiptum.
Kringum árið 1908 kaupir Helgi
Magnússon, járnsmiður og
kaupmaður (Helgi Magnússon &
co) húsið fyrir 28.000 krónur, sem
þótti mikið verð. Helgi reyndi að
fá þá Knud Ziemsen og Kjartan
Gunnlaugsson, viðskiptafélaga
sina til að vera með I kaupunum,
en þeir töldu kaupin hreint
brjálæði og voru þvi ekki með.
Helgiog erfingjar hans áttu siðan
húsiö til ársins 1960,er eignin var
seld Samvinnutryggingum.
Þegar Helgi Magnússon hafði
eignazt húsið, breytti hann þvi i
verzlunarhús, eða sölubúð. Ekki
likaði öllum það vel og segir
sagan, að eitt sinn hafi Helgi
mætt Jóni Helgasyni biskupi á
götu, og á þá Jón að hafa sagt-'
—„Þér hafið breytt húsi föður
mins i ræningjabæli,” en ;.hvort
biskupinn hefur meint þetta, eða
verið að spauga, skal ósagt látið.
Verzlanir I Bankastræti
7
Margar verzlanir hafa siðan
verið i Bankastræti 7. Þar var
upphaflega elzta og fyrsta raf-
Bergur Thorberg Jón Helgason biskup
Gamalt
hús rifið í
Bankastræti 7