Tíminn - 06.05.1973, Blaðsíða 36

Tíminn - 06.05.1973, Blaðsíða 36
36 TÍMINN Sunnudagur 6. mai 1973. Hver getur nú hugsað sér París án Effelturnsins? Þegar hann var reistur árið 1889, var almenningur fokvondur yfir að þessi forljóta ófreskja úr járni skyldi fá leyfi til að stórskemma hina fögru borg EFFELTURNINN STÓRKOSTLEGI i gamalli franskri skrítlu er sagt frá virðulegum herramanni/ sem á hverj- um degi um hádegið kom og boröaði í veitingastaðn- um í Effelturninum. Hann riaut matarinS/ vinsins og vindilsins/ gaf þjónum ríkulegt þjórfé er hann fór og mælti aldrei orð frá vör- um. Dag nokkurn sagði veitinga- stjórinn, sem gjarnan vildi vera almennilegur við þennan góða viðskiptavin: — bað gleður mig að sjá yður koma hingað svo oft, en hvers vegna einmitt hingað?” — Af þvi þetta er eihí staðurinn i Paris, þar sem ég get notið mat- ar mins, án þess að hafa þennan bölvaðan Effelturn fyrir augun- um, svaraði gesturinn. Sagan er dæmigerð fyrir Effel- turninn. Vinsældir hans háta gengið upp og niður eins og lyftur hans, allt siðan hann var reistur árið 1889. Motmælaalda Hugmyndin að turningum varö til i nefnd þeirri, sem skipuleggja átti heimssýninguna i Paris i til- efni 100 ára afmælis frönsku bylt- ingarinnar. Augum hafði verið rennt til Bandarikjanna, þar sem 1885 hafði verið reist 170 metra há súla i Washington — hæsta mann- virki heims. bað var gert i tilefni 100 ára sjálfstæðislandsins. Samkeppni var auglýst, 700 til- lögur bárust og 18 voru teknar til nánari athugunar. Loks var ein valin — hinn 300 metra hái járn- vefur verkfræðingsins Gustaf Eiffels. Eiffel var enginn byrjandi á sviði listaverka úr járni. Hann var fremsti brúarsmiður Frakka og á einnig heiðurinn af innri sköpun frelsisstyttunnar i New York. En tillögunni um að reisa 300 metra háa járngrind i miðri hinni gömlu, fallegu borg, var mætt með mótmælum alls staðar frá. Jafnvel þótt fyrirbæri þetta ætti aðeins að standa um tima — eins konar sýningargripur, sem vekja átti athygli á heimssýningunni og yrði rifinn eftir nokkur ár — þá vildi enginn vita af þvi. Hópur af frægustu mönnum landsins, sendi eftirfarandi mót- mælabréf til rikisstjórnarinnar: „Við undirritaðir rithöfundar, listmálarar, myndhöggvarar og aðrir unnendur óskertrar fegurð- ar Parfsarborgar, viljum mót- mæla af öllum kröftum okkar, i nafni hins góða smekks Frakka, listar landsins og sögu, þeirri áæltun að reisa i miðri höfuð- borg okkar hinn einskisnýta og forljóta Eiffelturn, sem gárung- arnir hafa þegar nefnt Babelsturninn. Effelturninn mun likjast risa vöxnum, svörtum verksmiöju- strompi, sem með stærð sinni ber ofurliði Notre Dame. La Sainte- Chapelle, Louvre, Sigurbogann — öll okkar meistaraverk i bygg- ingum...” Gustav Eiffel svaraði: „Vill nokkur halda þvi fram, aö pýramidarnir, sem höföa svo mjög til hugmyndaflugs manns- ins, séu einungis frægir vegna feguröar sinnar? Hvað eru þeir annað en gervi-fjallstindar, þegar allt kemur til alls? Er ekki ástæð- an hin geysilega vinna og hin mikla stærð þeirra. Turn minn verður hæsta bygging heims, hæsta bygging, sem mannkynið hefur nokkru sinni reist. Er það ekki lika stórkostlegt? Hvers vegna skyldi það/ sem er aðdá- unarvert i Egyptalandi, verða hlægilegt i Paris?” Einstök hönnun Effelturninn reis, og það á mettima — nákvæmlega 26 mán- uðum. Meira en 5000 teikningar voru i snatri gerðar á skrifstofum Eiffels og hin 15 þúsund stykki, sem fara áttu i grindina, voru númeruð, flutt á staðinn og fest saman með hálfri þriðju milljón bolta af 19.941 verkamanni. Flestir þeirra, sem störfuðu uppi i sjálfum turninum, voru frá fyrirtæki Eiffels, úrval manna, sem hann hafði safnað saman víða um heim. Við að setja upp vinnupalla unnu fyrrverandi yfir- menn á seglskipaflotanum og meðhöndluðu þeir kaðla, taliur og trissur jafn örugglega og væru þeir inni á milli segla á risaskipi. Svo nákvæmir voru allir út- reikningar, að ekki ein einasta breyting eða lagfæring var nauð- synleg, ekki einu sinni á gati fyrir bolta eða samskeytum. Svo sterk- ur og traustur er turninn, að hann mundi standa óhagganlegur i stormi tiu sinnum meiri en sá mesti, sem nokkru sinni hefur mælzt. Samt sem áður er bygg- ingin svo fingerð, að væri gerð nákvæm eftirliking að stærð einn þúsundasti, þ.e.a.s. 30 sm há, mundi hún aðeins vega 7 grömm! Ef allt járn sem i turninum er, yrði tekið og búin til úr þvf plata, sem þekja ætti flötinn milli fóta turnsins, 125x125 metra, yrði hún aöeins 6 sm. þykk. Væri búinn til teningur úr járninu, yrði hann að- eins tiu metrar á kant. Og ef mað- ur imyndaði sér, að turninum væri stungið inn I hólk, 300 metra

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.