Tíminn - 20.05.1973, Blaðsíða 9

Sunnudagur 20. mai 1973
TÍMINN
9
Höndin og kyndillinn var þaö fyrsta sem tilbúiö var af styttunni. Til aö
Bandarikjamenn legöu fram fé, var stykkiö sent á afmælissýninguna i
Philadelphia.
manna, þannig að söfnunin i
undirstöðurnar gengi betur.
Fyrst mótaði Bartholdi stytt-
una úr leir, fjögurra feta háa, þá
niu feta háa úr gipsi. Hann kallaði
á móður sina, þvi andlit hennar
var eins og skapað á frelsisgyðju
að áliti sonarins.
Likama gyðjunnar varð að
móta eftir yngri konu, einnig
vegna þess að það var ekki fyrir
nema unga og hrausta manneskju
að sitja fyrir timunum saman
með handlegginn upp i loftið.
Bartholdi vissi nákvæmlega
hvaða konu hann vildi. I brúð-
kaupi nokkrum vikum áður hafði
hann hitt stúlku að nafni Jeanne
Emilie. Hún hafði rétta likam-
ann. Auk þess áleit Bartholdi, að
með þessu móti fengi hann tæki-
færi til að kynnast stúlkunni bet-
ur.
Jeanne Emilie tók leitan hans
vel og tveimur vikum siðar var
hin niu feta stytta tilbúin. Bart-
holdi var orðinn ástfanginn upp
fyrir bæði eyru og um haustið
kvæntist hann Jeanne Emilie!
menn og hóf verkið. Stærðin
var gifurleg. Aðeins höndin var
meira en hálfur fimmti metri, og
visifingurinn 2,45 metrar.
í júni var höndin búin. Hún og
kyndillinn voru tekin i 21 hluta og
flutt til Philadelphia með gufu-
skipinu Labrador.
Fjöldi fólks safnaðist saman á
sýninguna, á hverjum degi komu
um 50 þúsund manns á svæðið.
Meðal gripa þarna var 700 lesta
gufuvél og ný uppfinning sem
kölluð var talsimi. Og forsmekk-
urinn af frelsisstyttunni. 125 þús-
und manns greiddu 10 cent fyrir
að prila upp járnstygann inn i
höndinni. Af pallinum undir
kyndlinum var hægt að sjá yfir
sýningarsvæðið.
Bartholdi var sjálfur á staðnum
og horfði á gapandi undrun
Bandarikjamanna. Hugsa sér, að
ein þumalfingursnögl skyldi vera
33 sm á lengd og 25 á breidd. Upp-
haf frelsisstyttunnar varð geysi-
vinsælt i Bandarikjunum, en
framhaldið gekk ekki eins vel
með.
Velgengni i byrjun
Niu feta styttan var stækkuð
fjórum sinnum. Það var rétt að
kyndillinn komst fyrir i vinnu-
stofunni. Nú taldi Bartholdi, að ó-
hætt væri að hefjast handa með
fyrsta hlutann i réttri stærð.
Það var kominn april. Ef hann
átti að ná sýningunni varð hann
að flýta sér. Hann valdi höndina
með kyndlinujn, réöi aðstoðar-
Styttunni lokið
Fransk-bandariska sambandið
kom saman 7. júli 1880 i matsal
Continental-hótels i Paris. De
Laboulay var nú 69 ára og hrum-
ur orðinn. Hann las upp bréf, sem
hann hafði skrifað Frelsisstyttu-
nefndinnii Bandarikjunum. Hann
vissi, að fjármögnunin og bygg-
ing styttunnar myndi taka nokkur
ár.
Arið 1878 hafði andlit styttunn-
Frédéric Auguste Bartholdi. Maöurinn sem teiknaöi og geröi Frelsis-
stvttuna.
ar dregið að sér gesti á heimssýn-
inguna i Paris og nú, tveimur ár-
um siðar, trónaði styttan 30,5
metra yfir bráðabirgða undir-
stöðu sina.
Þá kom upp vandamál. Bart-
holdi gat ekki leyst það, hvernig
hann átti að búa svo um, að stytt-
an þyldi mikið vindálag? Myndi
hún ekki lika draga að sér elding-
ar? Hvernig átti hann að koma i
veg fyrir að hún eyðilegðist af
eldingu?
Hann fékk sér verkfræðiaðstoð
og hana ekki af verri endanum.
Gustave Eiffel bauð sig fram,
maðurinn bak við Eiffelturninn.
Eiffel vann i marga mánuði við
styttuna. Til að tryggja hana
gegn vindi lét hann fjórar járn-
súlur ganga upp úr undirstöðunni
og út frá þeim margar greinar,
þétt net úr járni. Þetta var beina-
grind styttunnar. Koparplöturnar
300, sem mynda sjálfa styttuna,
voru siðan festar á netið.
Eiffel sagði, að hætta á elding-
um væri auðvitað fyrir hendi, en
koma yrði i veg fyrir skemmdir.
A hverjum stað, þar sem kopar-
inn snerti beinagrindina, var sett
asbestplata og eldingavara var
komið fyrir.
1 júni 1882 var styttan þakin
koparplötum upp að miðju og i
desember sagði Bartholdi banda-
risku nefndinni, að með vorinu
myndi andlit gyðjunnar birtast
yfir húsþök Parisarborgar. 1 júni
1884 var hin glæsta stytta loks
fullgerð og af útsýnispöllum
hennar var hægt að sjá yfir alla
Parisarborg.
Hinn 4. júli bauð fransk-banda-
riska sambandið allri Parisar-
borg til opinberrar athafnar. De
Laboulaye hafði látizt árið áður
og formaður sambandsins var nú
Ferdinand de Lesseps greifi, sá
sem byggði Súez-skurðinn. De
Lesseps afhenti ambassador
Bandarikjanna i Frakklandi,
Levi Morton styttuna og sagði, að
meira en 100 þúsund Frakkar
hefðu lagt til hennar fé.
— Við vonum að styttan verði
ávallt trygging vináttu milli rikj-
anna, sagði Lesseps og siðan var
franski þjóðsöngurinn leikinn.
Morton undirritaöi skjal og þar
Andlit styttunnar er andlit móöur Bartholdis, en kona hans lagöi til
likamann.
með varð styttan eign Banda-
risku þjóðarinnar.
En siðan gerðist nokkuð ótrú-
legt. 1 heilt ár stóð Frelsisstyttan
i garðinum við vinnustofuna og
Frakkar tóku að velta vöngum.
Vildu Bandarikjamenn kannske
ekki þiggja þessa glæsilegu gjöf?
Ekki var furöa þótt undrast væri.
Undirstaðan á Bedloeeyju var
ekki tilbúin og þjóðin vildi ekki
leggja fram meira fé.
Pulitzer
fer á stúfana
Föstudaginn 13. marz 1885 var
Framhald á bls 39
Gólfdúkur
Hollenzk og amerísk gæðavara
Fagmenn á staðnum.
UTAVER
.1 inn í
jtaver
Grensásvegi