Tíminn - 20.05.1973, Blaðsíða 30

30
TÍMINN
Sunnudagur 20. mai 1973
EVRÓPA ÁRIÐ 2000
KEMUR ÚT
10 SINNUM Á
ARI.
FJÖLDI MYNDA
PRÝÐA BLAÐIÐ.
Sérfræðingar ó vegum
Menningarsjóðs Evrópu vinna
að gerð óætlunar um hvernig
Evrópa muni líta út um næstu
aldamót.
Sú mynd, sem þeir fó út,
er blanda af draumi og martröð . . .
ur-Evrópu mestanpart færast
suöur að Miðjarðarhafi. Við rækt-
unina verða i vaxandi mæli notuð
gróðurhús og nýtízku vökvunar-
aðferðir.
Færri i starfi
Vinnandi menn munu verða
miklu minni hundraðshluti ibúa-
fjöldans en nú er. Skólanemar
verða fleiri en nú er, svo og eftir-
launafólk, og vinnandi menn
munu varla fyrirfinnast nema i
aldursflokkunum frá tvitugu til
sextugs. f sumum starfsgreinum
verður eftirlaunaaldurinn kom-
inn niður i fimmtiu og fimm ár.
Margir sérfræðinganna, sem hér
um hafa fjallað, telja að vinnu-
timinn styttist verulega, en
franski prófessorinn Bertrand de
Jouvenel er annarrar skoðunar.
Hann hefur ekki trú á að vinnu-
timinn verði styttur að ráði næstu
tuttugu og sjö árin og leggur tii að
i staðinn sé reynt að gera vinnuna
þýðingarmeiri fyrir starfsmenn-
ina. Menn þurfi að losna frá þvi
ævagamla viðhorfi að vinnan sé
bölvun.
Hann bendir á vaxandi fjöl-
breytni i verkefnum, sem meðal
annars komi til af þvi, að menn
hafi i framtiðinni oftar og lengur
fri en áður. Hann telur jafnvel að
sumarleyfi vefði skipulögð þann-
ig, að ibúar heilla svæða fari i fri i
einu og flytji sig á eitthvert annað
svæði, sem það hafi komið sér
saman um. Fólk frá einhverju
öðru svæði verði i frii i þeirra hér-
aði á meðan. Kerfi á borð við
þetta myndi auðvitað krefjast
mikilla fjárfestinga og mikils
vinnuafls.
Náttúran á undanhaldi
Landslag og umhverfi álfunnar
mun breytast, og það svæði, sem
ber merki hinnar upprunalegu
náttúru dregst stórum saman.
Borgarsvæðin munu um næstu
aldamót hafa stækkað tvöfalt eða
þrefalt og ná þá kannski yfir svo
sem fjórðung af öllu þurrlendi
Vestur-Evrópu. Nú þegar þenja
vegir og brautir ýmiss konar sig
yfir tiunda hluta af flatarmáli
Vestur-Þýzkalands og Englands.
Um aldamótin verða kannski
fjörutiu af hundraði flatarmáls
Vestur-Evrópu sem heildar kom-
in undir þetta, svo að þá verður
ekki mikið rúm afgangs handa
náttúrunni.
Reglugerð um skýin
Um næstu aldamót verður fisk-
ur útdauður i flestum fljótum álf-
unnar, og kannski einnig i sumum
höfum. Talin er hætta á þvi að all-
ur fiskur drepist i Miðjarðarhafi
vegna frárennslis úr efnaiðjuver-
um, sem mikið er orðið um á
ströndum þess. A þurrlendinu
mun um tugur spendýra eiga út-
þurrkun yfir höfði sér, svo og um
fimmtiu fuglategundir.
Mikill skortur verður á fersk-
vatni úr uppsprettum i náttúr-
unni. Búast má við miklum fram-
kvæmdum til þess að gera sjó-
vatn ferkst, og belgiski prófess-
orinn Jean-Paul Harroy telur þörf
á alþjóðlegri reglugerð, sem girði
fyrir það að eitt riki geti tekið til
sin meira vatn úr regnskýjunum,
en viðundandi geti talizt með til-
liti til nágrannanna.
„Frelsið á höfunum”
i hættu
Frá Norður-Hollandi — eða
kannski alla leið frá Liverpool i
Norðvestur-Englandi — verður
samfellt belti borga til Norð-
Fæðingafjölgun i
Norðvestur-Evrópu?
1 Evrópu lengist meðalævin alls
staðar.en margs konar þverstæð-
ur i þjóðlifi og mannlifi færast i
aukana. t Suður- og Aust-
ur-Evrópu fleygir iðnþróuninni
fram. Konum stórfjölgar i borg-
um. Það leiðir bæði af sér fækkun
fæðinga og minni barnadauða, en
dauðsföllum fullorðinna af völd-
um umferðar- og vinnuslysa
fjölgar hins vegar. Italski mann-
talsskýrslufræðingurinn Nora
Federici heldur þvi fram að fæð-
ingum muni fjölga litið eitt i
Norðvestur-Evrópu. Talið er, að
heldur dragi úr þátttöku kvenna i
atvinnulífinu i Vestur-Evrópu,
þannig að konur verði aðeins
þrjátiu og þrjú prósent vinnuafls-
ins, en þetta verður mjög breyti-
legt eftir löndum.
Miklir fólksflutn-
ingar frá Afriku
Þegar um 1980 má búast við að
fólk verði hætt að flytjast frá
Evrópu. Hins vegar má reikna
með talsverðum fólksflutningum
þangað frá Afriku og kannski lika
Rómönsku-Ameriku. Hollenzki
Nóbelsverðlaunamaðurinn Jan
Tinbergen heldur þvi fram, að um
aldamótin tvö þúsund muni
verkamenn frá öðrum heimsálf-
um verða fimmtán af hundraði
vinnuaflsins i Vestur-Evrópu.
Stórlega mun draga úr fjölda
þess fólks er vinnur við landbún-
að. Nú starfa um fimmtán af
hundraði vinnufærra Vest-
ur-Evrópumanna i þessari at-
vinnugrein, en eftir tuttugu og sjö
ár verða það varla yfir þrjú
prósent eða svo. Um það leyti
munu fleiri fást við fræðslustörf
en landbúnað. Akurjörð rúinnkar
stórum, og liklegt er aþ i framtið-
inni muni landbúnaður Vest-
ingarsjóðsins hefur veriö hafizt
handa um að gera mynd af
Evrópu, eins og hún muni lita út
um næstu aldamót, og er fyrir-
hugað að þvi verki verði lokið
1975. Félagsfræðingar, hagfræð-
ingar, landfræðingar og fleiri
hafa hafizt handa við þetta. Þeir
hafa þegar gefið út álitsgerð til
bráöabirgða.
Fimm hundruð og
þrjátiu milljónir ibúa
Höfundar álitsgérðarinnar taka
það fram i upphafi, að þeir reikni
ekki með striði, kreppu eða nokk-
urri vísindalegri uppgötvun, sem
byltingu valdi i mannlifinu, næstu
tuttugu og sjö árin. Þeir leggja
áherzlu á að þeir ákveði ekki neitt
fyrir aðra, heldur vilji þeir upp-
lýsa menn um, hverju þeir kunni
að eiga kost á, með það fyrir aug-
um að þeir velji hið skásta.
1970 voru Evrópumenn fjögur
hundruð fimmtiu og fjórar
milljónir talsins, en verða senni-
lega fimm hundruð og þrjátiu
milljónir árið 2000. Þá eru Aust-
ur-Evrópulöndin talin með, en
ekki Sovétrikin og Tyrkland.
Fjölgunin annars staðar verður
miklu meiri, mest i Afriku og
Rómönsku-Ameriku, en um alda-
mótin verða ibúar fyrrnefndu álf-
unnar sjö hundruð sextiu og átta
milljónir og þeirrar síðarnefndu
sex hundruð þrjátiu og átta. Ibú-
um þessara heimsálfa á sem sagt
að fjölga um meira en helming
fram að aldamótum.
ÁSTAND Evrópu um
aldamótin 2000 verður
einhvers staðar á milli
draums og martraðar —
þó ivið nær þvi siðar-
nefnda — nema þvi að-
eins að Evrópumenn i
suðri, norðri, austri og
vestri taki þeim mun
betur vara á sér.
Lifskjörin verða þá miklu betri
en I dag, það er að segja ef við
mælum með þeim kvarða, sem nú
er venjulegt að nota til þess að
meta lifskjör. En gleðin af þeim
sökum verður blandin, meðal
annars vegna vaxandi árekstra
milli hinnar feitu Evrópu og vax-
andi eymdar annars staðar i
heiminum. Vanþróuð lönd, sem
búa við offjölgunarvandamál,
munu sjá evrópsku „þjón-
ustu-samfélögunum” fyrir vinnu-
afli. Hins vegar munu tugmilljón-
ir Evrópumanna búa við slfka
sæld, að þeir geta tekið sér
sumarfri eða önnur leyfi tvisvar
til þrisvar á ári
Bilabann i borgum
frá 1985
Til þess að forðast það versta
verða Evrópumenn að sætta sig
við vaxandi fjölda reglugerða, og
mörg hefðbundin viðhorf verða að
endurskoðast. Réttur manna til
þess að ferðast á landi, á sjó og i
lofti verður takmarkaður, svo og
réttur til einkaleyfa, réttur til að
eignast jarðnæði eða lóð og jafn-
vel rétturinn til að eignast börn.
Og þegar um 1985 mun bilaum-
ferð hafa verið bönnuð i miðborg-
um margra stórborga.
„Hugsanaverksmiðja”
Allar þessar hugmyndir um
framtiöina koma frá „hugsana-
verksmiðju” Evrópu, sem ekki
vill láta Bandarikjamenn hafa
einkaleyfi á þvi að spá i framtið-
ina. „Hugsanaverksmiöjan” er
Evrópski menningarsjóðurinn,
sem er sameiginlegt afsprengi
Evrópuráðsins, Efnahagsbanda-
lagsins og nokkurra evrópskra
stórfyrirtækja. A vegum menn-
EINA BLAÐIÐ Á
ÍSLANDI, SEM
KOMIÐ HEFUR ClT
AÞREMUR
TUNGUMÁLUM,
ISLENZKU, ENSKU
OG RÚSSNESKU.
skák er
tvímælalaust
bezta
tómstunda-
iója sem
um getur
kaupið
SKAK
tímaritiá
FLYTUR KJARNANN
UR FRETTUM
SKAKPRESSUNNAR!
OG
HELZTU FRETTIR
AF INNLENDUM
VETTVANGI.
M 15899.
HRINGIÐ STRAX.
hentar
öllum
oa&
oorgar
sig
TlMARITIÐ SKAK,
PÓSTHÓLF 1179,
REYKJAVIK.