Tíminn - 24.02.1974, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 24. febrúar 1974.

v > m
| k :, WtÉ-.M
Vladimir Kozlov:
ÍSLENZKA ER
MJÖGERFID
1 Sovétríkjunum er fólki ekki
aðeins kunnugt um eldgosið i
Vestmannaeyjum og landhelgis-
deilu íslendinga við Breta, hcldur
þekkir það cinnig sögu islenzku
þjóðarinnar, rithöfunda og skáld.
En svo er til fólk i Sovétrikjunum,
sem jafnvel sumir tslendingar
gætu öfundað vegna þekkingar
þeirra á íslandi. Fyrst og fremst
eru það kennarar norrænu mál-
fræðideildarinnar við háskólana i
Leningrad og þeir nemendur,
sem eru að útskrifast og hafa sér-
hæft sig i íslenzku.
Tvimælalaust er sovézki
prófessorinn i norrænum fræðum,
Mikhail Steblin-Kamenski fræg-
astur þeirra. Rannsóknir hans ná
yfir hin ýmsu svið skandinav-
iskra málvisinda, allt frá athug-
unum á málfræðiuppbyggingu
málsins til nútima bókmennta.
Hann er höfundur margra
merkra verka, þ.á.m. kennslubók
i norsku, sem nokkrar kynslóðir
stúdenta hafa notazt við.
Upp á siðkastið hefur hinn frægi
sovézki prófessor beint athyglinni
sérstaklega að fornislenzkum
málvisindum og bókmenntum.
Ekki fyrir löngu var Snorra-Edda
gefin út i rússneskri þýðingu
undir ritstjórn hans og
Sæmundar-Edda hafði verið gefin
út nokkru áður. Steblin-Kamenski
er höfundur bókanna „Islenzk
menning” og „Sagnaheimur”.
Þau verk hans eru handbækur
bókstaflega hvers einasta manns,
sem leggur stund á norræn fræði i
Sovétrikjunum og hafa vakið
mikinn áhuga hjá stórum les-
endahóp.
Nemandi Steblin-Kamenski,
Valerl Berkov, prófessor hefur á
undanförnum árum öðlazt frægð
bæði i Sovétrikjunum og erlendis.
1 visindastarfi sinu hefur hann
ætið beint sérstakri athygli að is-
lenzkri málfræði og talmáli, en
um þessar mundir vinnur hann að
gerð rússnesk-norskrar orðabók-
ar.
Irina Kuprjanova er mjög efni-
legur ungur dósent, sem kennir
bókmenntir allra Norðurland-
anna i háskólanum, en nú dvelur
hún I Danmörku um stundarsakir
til að sinna visinda- og kennslu-
störfum.
Auk þessa fræga fólks kenna
við deildina erlendir visinda-
menn, sem koma til Sovétríkj-
anna samkvæmt millirikja-
samningum um menningarskipti
og ungt fólk, sem hefur nýlega út-
skrifast úr háskólanum. 1 þeirra
hópi er Vladimir Kozlov, sem er
23 ára gamall.
„Nú eru 40 nemendur við nám
við norrænu deildina,” segir
hann.
„Á döfinni eru áætlanir um að
setja á stofn sérstaka islenzku-
deild, en nú er aðeins hægt að
leggja stund á islenzku sem
valfag. Aðalfögin eru sænska,
norska og danska. Auk þess eru
mörg önnur skyldufög: Saga mál-
visinda, fornu Norðurlandamálin,
gotneska og fornislenzka, hljóð-
fræði I nútima skandinaviskum
málum, stilfræði, bókmenntir
Norðurlanda frá Sæmundar og
Snorra-Eddu og íslendina-
sögunum til nútima höfunda, svo
og saga landafræði og menning
Norðurlandanna. I lok hvers árs
fara fram próf.
Þau tungumál, sem stúdentar
sérhæfa sig i, læra þeir i fimm ár
og gana siðan i gegnum rikispróf,
t.d. þýða skriflega og munnlega
af norsku yfir á rússnesku og af
rússneskur yfir á norsku, svara
spurningum um sögu tungunnar
og ræða um efni, sem þeim er
gefið upp. 1 þetta próf fara
stúdentar, þegar þeir hafa varið
ritgerð á sviði málfræði eða bók-
mennta. Lokaritgerð Vladimir
Kozlovs fjallaði t.d. um islenzku
sögnina „Að verða”.
„íslenzka er mjög erfitt mál
jafnvel fyrir sérfræðing, sem
hefur undirbúning I sögu Norður-
landaálfanna og farið gegnum
skyldunámskeið I sögu fornis-
lenzkrar tungu”, segir Kozlov.
„En erfiðleikarnir eru aðallega
vegna þess, að æfingin i lifandi
talmáli er lítil. Stúdentar við
sænsku, norsku og dönsku deild-
irnar fá nægilega æfingu, vegna
þess að Sviar, Norðmenn og
Danir eru tiðir gestir i Leningrad.
Þetta er vandamál fyrir þá sem
leggja stund á islenzku vegna
þess að íslendingar koma aðeins
einu sinni til tvisvar á ári til
Leningrad og þá aðeins I nokkra
daga.”
Þetta er mjög mikilvægt, þar
sem stúdentarnir bæta kunnáttu
þá, sem þeir hafa fengið i skólan-
um á tveimur til þrem árum með
þvi að vera leiðsögumenn ferða-
manna. Siðar, á fimmta ári, eða
þegar framhaldsnám er hafið,
má ferðast utan til að fullkomna
kunnáttuna. 1 milliríkjasamning-
um um menningarskipti er gert
ráð fyrir slikum stúdentaskipt-
um.
„Ég var heppinn”, segir hann.
„Þegarég var við nám, var Helgi
Haraldsson við frmhaldsnám i
háskólanum. Hann var að safna
sér efni i ritgerð og kenndi okkur
islenzku”. Hið sama má segja um
kennslubækur. Það er til nægi-
lega mikið af visindaritum um is-
lenzk fræði, sem hafa verið skrif-
uð af visindamönnum háskólans
og fleiri stofnana i Leningrad. Við
höfum einnig nóg af svipuðum
verkum erlendra höfunda. En
tala þeirra bóka er takmörkuð,
sem hægt er að nota við islenzku-
nám. Rússnesk-islenzk orðabók,
sem samin var af Berkov og Arna
Böðvarssyni. íslenzk orðabók
eftir Árna Böðvarsson, málfræði-
ágrip og ensk kennslubók. Þetta
er næstum allt.
Aftur á móti standa málin betur'
með bókmenntirnar. Það er
mikið af verkum islenzkra
höfunda i bókasafni deildarinnar,
þ.á.m. bækur Halldórs Laxness,
ólafs Jóhanns Sigurðssonar,
Svövu Jakobsdóttur, Þórbergs
Þórðarsonr og fleiri. En samt
sem áður taka bæði kennarar og
nemendur eftir þvi, að þeir
stúdentar, sem leggja stund á
önnur Norðurlandamál en
islenzku, eru i heldur betri að-
stöðu, vegna þess að sænskir,
norskir og danskir höfundar eru
þekktir i Sovétrikjunum, ekki
aðeins meðal sérfræðinga, heldur
einnig hjá stórum hópi lesenda.
í næstum öllum 400 þúsund
bókasöfnum Sovétrikjanna má
finna bækur eftir Henrik Ibsen,
August Strindberg, Björnsterne
Björnson og fleiri. í Erlenda
bókasafninu i Moskvu og Amts-
bókasafninu i Leningrad má finna
verk flestra rithöfunda. Heildar-
verk margra þeirra er I þessum
söfnum.
Þó að stúdent, sem óskar eftir
að læra islenzku, geti ekki kynnzt
islenzkum bókmenntum eins vel
og hægt er að kynnast bókmennt-
um annarra Norðurlanda, kynn-
ist hann samt fornbókmenntun-
um mjög vel, en Prófessor
Steblin-Kamenski telur, að
einmitt þeim eigi Norðurlanda-
þjóðirnar að þakka, hversu
framarlega þær standa i sviði
heimsbókmenntanna.
Það er mjög liklegt, að fjöldi
málfræðina i Leningrad, sem
helga sig athugunum á islenzkum
bókmenntum, verði nægilega stór
fyrir þetta litla land, sem er i
efsta sæti i heimi, hvað varðar
rithöfundafjölda og bækur á
hvern ibúa.
Igor Pavlov, APN.
Fyrstir á
morgnana
zf DIESELVÉLAR=N
Renault marine Qoach dieselvélar
i stærðum frá 5-400 hestöfl.
Allen dieselvélar :
hjálparvélar i skip og til landbrúks
190-4750 hestöfl.
Aðalvélar 1 skip 360-4750 hestöfl.
Lindhólmen AB S.E.M.T. PIELSTICK
i stærðum 1650-17100 hestafl.
Allar nánar upplysingar veitir Jón Jóns-
son, vélstjóri, heimasimi 12649

|M|< L £ Ægisgötu 7
lUI M.T. simar 17975/76