Tíminn - 24.02.1974, Blaðsíða 17

Sunnuiiáf'ui’ '/4.' febrúár 1 !Í74
tÍHÖHW''
Líóðasmiður og
flugfreyja í
einni persónu
FLUGFREYJUR eru
sennilega sú starfsstétt
íslenzks atvinnulífs, þar
sem sveiflur eru einna
mestar eftir árstíðum. Á
sumrin vex svo mjög hin
kvenlega fegurð háloft-
anna, að nærri lætui; að
um tvöf öldun sé að ræða
— að höfðatöiu.
Þess er skemmst að
minnast, að fyrir
skömmu auglýsti Flug-
félag íslands eftir flug-
freyjum, og meðal ann-
ars af þeirri ástæðu er
hér spjallað við Kristínu
Snæhólm, flugfreyju, en
hún er þessum málum
nákunnug.
En hér ber fleira á
góma en flug og flug-
freyjur. Viðfáum einnig
að kynnast Ijóðagerð
Kristínar og komumst
þá að þeirri ágætu vit-
neskju, að okkar gamla
og góða sendibréfa-
form, Ijóðabréfið, er
engan veginn úr sög-
unni, þótt ýmsir hafi
sjálfsagt haldið, að dag-
ar þess væru taldir. Og
það, sem kannski er
skemmtilegast, er, að
bréfið hennar Kristínar
er engu siöur trúverðug
heimild um daglegt mál
okkar tíma en Ijóðabréf
okkar gömlu og góðu al-
þýðuskálda voru um
þann tíma, sem var
þeirra. Stíllinn og orð-
færið á bréfi Kristínar
er í ágætu samræmi við
tilgang þess. Þess má
enn fremur geta, að
Kristín Snæhólm hefur
birt kvæði eftir sig i
enskri Ijóðabók, sem
kom út í nóvember 1972.
Kristin Snæhólm er elzta starf-
andi flugfreyja á islandi. Þegar
sagt er „elzta”, þá táknar það
auðvitað ekki, að aldur hennar sé
hár samkvæmt kirkjubókinni,
enda fer þvi fjarri, að svo sé.
Kristin er ekki gömul, hvorki að
árum né útliti, en hún á að baki
lengri feril i hinni ungu starfs-
grein okkar, fluginu, en aðrar
konur islenzkar. Þess vegna —
meðal annars —er hún tekin tali,
og þess vegna er hér viðhaft hefð-
bundið orðalag um „elztu” flug-
freyju á tslandi.
Flugið hefur þróazt ört. Það
þykja ekki lengur tiðindi, þótt
menn bregði sér á milli landa eða
staða innan lands, verandi álika
marga klu! utlma i ferðinni eins
oe þeir voí u daga eða vikur áður.
En nú skulum við snúa okkur að
Kristinu og bera upp fyrstu
spurninguna.
Fyrstu sporin
— Hvenær hófst þú störf sem
flugfreyja, Kristin?
— Það var 15. janúar 1947.
— Það hefur vist verið harla ó-
likt að fljúga þá og nú?
Tvær flugfreyjur, Laufey
Guðlaugsdóttir og Kristin
Snæhólm. >%ndin er tekin 1949
cða 1950.
— Vist var það, þetta hefur allt
tekið miklum breytingum. Þá var
ekki eins góður aðbúnaður fyrir
farþega, og margt annað hefur
verið lagfært.
— Hvar heldur þú að breytingin
sé mest, ef við litum á heildina?
— Það er tvimælalaust hraðinn,
sem hefur breytzt langmest. Tim-
inn, sem það tekur að komast á
milli staða hefur stytzt svo gifur-
lega, að undrum sætir.
— Voruð þið ekkert lifhrædd,
þegar þið voruð að byrja, og sjáif-
sagt oftast við ófullkomin skil-
yrði?
— Nei. Auðvitað var sjálf vinn-
an nýstárleg og algerlega ólik
öllu, sem við höfðum áður þekkt.
En við hugsuðum fyrst og fremst
um farþegana og svo um verkið,
svo að það var sjaldnast timi til
þess að leiða að þvi hugann, hvort
þetta væri hættulegt eða ekki.
— Þú nefndir farþegana. Voru
þeir ekki lofthræddir, svona fyrst
i stað?
— Vafalaust hafa sumir verið
hálfsmeykir, að minnsta kosti ef
þeir voru að fljúga i fyrsta skipti.
Það kom fyrir, að fólk minntist á
þetta, ekki sizt ef það var alveg ó-
vant flugi, en þegar það sá, að við
vorum fullkomlega róleg og unn-
um verkin eins og við værum
heima hjá okkur, þá róuðust
menn fljótt. Nú, og svo hafa þeir
sjálfsagt lika verið til, sem ekki
var alveg rótt, þótt þeir létu ekki
á þvi bera.
— Var ekki algengt að fólk væri
flugveikt?
— Gömlu vélunum var flogið
mikið lægra en nú tiðkast, og það
var stundum dálitil ókyrrð, þegar
flogið var niðri i skýjunum. Jú,
það bar nokkuð á flugveiki, þegar
vélarnar hreyfðust mikið, en nú
er þetta orðið allt annað, þótt enn
sé flugveiki reyndar ekki alveg úr
sögunni.
—• Þú nefndir áðan aukinn
hraða. Hversu miklu fljótari er-
um við til dæmis á milli Lundúna
og Reykjavikur núna en fyrir
tuttugu og fimm árum?
— Ferðin á milli Reykjavikur
og London tekur núna 2.20 til tvo
og hálfan tima. Aður var algengt
að vera fimm og hálfan til sex
klukkutima að fara þessa leið.
Nú, og leiðin á milli Reykjavikur
og Kaupmannahafnar erpú farin
á 2.40—2.50 klst.,tók áður 6.45 til
7.30klukkutima. Það þætti langur
timi núna að vera hálfan áttunda
tima á beinu flugi á milli Reykja-
-vikur og Kaupmannahafnar, en
þetta kom oft fyrir á fyrstu árum
minum i fluginu.
— Hefur þú ekki flogið um nær
allan hnöttinn á þinum langa
starfsferli?
— Nei, þvi miður vantar mikið
á það. Það var ákaflega mikið
flogið til sömu staðanna og þess
vegna sá maður ekki eins mikið
af veröldinni og ókunnugir hefðu
getað haldið. Auðvitað hefði ég
gjarna viljað sjá fleira, og reynd-
ar flaug ég talsvert viðar i fri-
stundum minum, en engu að siður
vantar enn mikið á,að ég hafi séð
allt, sem mig langar til að sjá.
Aðsóknin er gífurleg
— Ertu hætt að fljúga núna,
reglubundið?
— Já. Ég vinn ekki lengur um
borð i flugvélum á sama hátt og
áður. Að visu fer ég stundum til
þess að fylgjast með, en það er
vitanlega miklu minna flug en
þegar maður hefur það að aðal-
starfi.
Ég hef séð um námskeiðin fyrir
nýjar flugfreyjur á vorin og svo
hef ég fylgt þeim svolitið úr hlaði,
þegar þær eru að hefja störf.
— Heillar ekki flugið enn ungar
stúlkur?
— Jú, jú, það er mikil ásókn inn
i stéttina. t hvert skipti sem við
auglýsum, fáum við miklu fleiri
umsóknir og umsækjendur en við
nokkru sinni þurfum á að halda.
Það má enginn halda, að við sé-
um að kasta neinni rýrð á þær
stúlkur sem ekki komast að.
Ástandið er bara einfaldlega
þannig, að það komast ekki nærri
allir umsækjendurnir að, og það
er engan veginn vist, að það séu
lökustu stúlkurnar, sem ekki eru
ráðnar. Stúlka,sem er ráðin,og
önnur, sem ekki kemst að, geta
báðar haft sömu menntun og ver-
ið að öðru leyti likar að óathuguðu
máli. Þetta segir þó ekki allt. Það
er ekki fyrr en á hólminn er kom-
ið, að hin raunverulega starfs-
hæfni kemur i ljós.
— Hvað eru margar flugfreyjur
núna hjá Flugfélagi Islands?
— Fastráðnar flugfreyjur eru
núna 35, en að sumrinu koma á-
lika margar til viðbótar. Talan
sem sagt tvöfaldast.
Þegar sumaráætlunin gengur i
gildi fyrsta april ár hvert, fjölgar
ferðum til útlanda mjög mikið, og
reyndar innan lands lika. Þá
verður auðvitað mjög aukin þörf
fyrir flugfreyjur. Svo koma sum-
arfriin, og þár barf að leysa af,
svo útkoman er- þessi, sem. ég
nefndi áðan, aö tala flugfreyj-
anna tvöfaldast eðá þvi sem næst.
— En svo við Vikjum aftur að
fortiðinni: Hvað tók hún marga
farþega, fyrst vélin, þar sem þú
varst flugfreyja?
— Ég held,að ég megi segja, að
hún hafi tekið tuttugu og fjóra
farþega. Áhöfnin voru fimm
menn,fyrir utan flugfreyju: Flug-
stjóri, flugmaður, loftskeytamað-
ur, loftsiglingafræðingur og véla-
maður.
— En hversu fjölmenn áhöfn er
á nútima millilandaþotu?
— Nú er það flugstjóri, flug-
maður og flugvélstjóri. Aftur á
móti getur verið að flugfreyjurn-
ar séu frá þremur og upp i fimm
eða sex, eftir atvikum, i islenzk-
um flugvélum i millilandaflugi.
Og farþegarnir eru svona frá
hundrað og tuttugu til tvö hundr-
uð, eftir þvi hvaða tegund flugvél-
ar er um að ræða.
Kristin Snæhólin. Ljósm. G.E
— Nú ert þú elzta starfandi
flugfreyja hér á landi. En ekki ert
þú fyrsta islenzka konan, sem
stundað hefur þá vinnu?
— Nei, það er alveg rétt. Fyrsta
islenzka flugfreyjan var Sigriður
heitin 'Gunnlaugsdóttir. Mig
minnir það vera i júlimánuði 1946,
sem hún byrjaði, eða um það bil
hálfu ári á undan mér. Sigriður
var einstaklega ljúf og indæl
stúlka, en fórst i flugslysinu i
Héðinsfirði vorið 1947.
Lestur og Ijóðagerð
— Ég sé hér inni margar bækur
og góðar. Þú hefur vist ekki farið
varhluta af þvi þjóðareinkenni
okkar, Kristin, að lita gjarna i
bók, þegar tóm er til?
— Það er rétt, mér þykir mjög
gaman að lesa og geri alltaf tals-
vert að þvi. Það er ágæt dægra-
dvöl, auk þess sem það þroskar
hugann.
— Má ég vera svo nærgöngull
að spyrja, á hvaða höfundum þú
jhefur mestar mætur?
— Það er öllum frjálst að
spyrja. Annað mál er, hvort ég
get svarað spurningunni. Sann-
leikurinn er nefnilega sá, að
manni veitist oft erfitt að gera
upp á milli bóka og höfunda, sem
ekki er undarlegt, þvi að hvert
skáld og hver bók hafa sin sér-
kenni, kosti og galla, sem venju-
lega eru litt eða ails ekki sam-
bærilegir.
Ég hef lesið, og held að ég eigi,
flestar eða allar bækur Halldórs
Laxness. Davið Stefánsson las ég
nokkuð hér fyrr á árum, svo eitt-
hvað sé nefnt, og yfirleitt las ég
þá flest sem til náðist. Seinna
komst ég i kynni við útlendar
bækur og les þær mikið — kannski
ekki sizt vegna þess, að þær eru
venjulega i svo þægilegu broti til
að hafa með sér, hvort sem það er
beinlinis höfundunum að þakka.
— Fyrst ég er farinn að spyrja
þig nærgöngulla spurninga, verð
ég að halda áfram, þvi að ein
svndin býður annarri heim. Er
Framhald á bls. 39.
Fyrsta leiguflugvél Flugfélags tstands, tekin á teigu til reglubundins
farþegaflugs á milli landa árið 1947. Þar var Kristin Snæhólin flug-
freyja, en annars vár áhöfnin brezk.
VI