Tíminn - 24.02.1974, Blaðsíða 23

Sunnudagur 24. febrúar 1974.
TÍMINN
23
Ingria Bergman
gerir lukku á leiksviði
Ingrid Bergman hefur
fundið sjálfa sig. í fyrsta
skipti i iangan tíma
leikur hún nú á sviði — i
London — og fær frá-
bæra dóma fyrir leik
sinn i „Constant Wife”
eftir Somerset
Maugham. í sinu einka-
lifi hefur hún komizt yfir
skilnaðinn við sænska
leikhússtjórann Lars
Schmidt, sem hún hefur
verið gift siðan árið 1958.
— Ég hélt satt að segja, að tima
mlnum sem leikkonu væri lokið,
<1
Ingrid Bergman er ánægð með
sinn nýja sigur
segir hún. Áhorfendur vilja sjá
ungar stúlkur i dag. Nú fær ég
aðeins tilboð að leika forynjur eða
nornir I ódýrum hryllingsmynd-
um. En við þess konar tilboðum
segi ég neitt takk þvi ég vil ekki
gera börnunum minum það. Það
eru svo margar myndir illa unnar,
að það er greinilegt, að þær eru
eingöngu gerðar peninganna
vegna.
Ég hef aldrei tekið kvikmynda-
tilboði þar sem ég hef ekki getað
fundið mig sjálfa að einhverju
leyti i hlutverkinu. Eins og aðrar
konur hef ég þúsund dulgervi.
Kynþokkafull hef ég aldrei verið.
Ég var alltaf mjög feiminn sem
unglingur, en mitt fjölskyldulif
sannar, að éj> er ekki köld, jafn-
vel þótt að ég sé þekkt i
Hollywood sem hin kuldalega
fjölskyldustúlka.
Núna eru næstum engin góð
hlutverk fyrir mitt aldursskeið.
Detti maður ofan á eitt gott hlut-
verk, dugir það samt ekki til, þvi
að ungt fólk fer ekki i kvikmynda-
hús til að sjá gamalt fólk i ástar-
senum. Og ég vil ekki undir
nokkrum kringumstæðum leika
mig yngri en ég er, eingöngu til
þess að fá hlutverk i kvikmynd.
Ég verð að geta leyft mér að gera
kröfur og ekki sizt til sjálfrar
min. Ég hef fengið mörg tilboð
um að leika önnu Kareninu, en ég
hef sagt nei takk, vegna þess að
ég hef séð Grétu Garbo leika
þetta svo frábærlega vel og
vegna þess' að handritin eru ekki
nógu góð.
Lék i barnamynd
Sumir hafa fullyrt, að ég vilji
draga mig i hlé frá kvikmynda^
leik, vegna þess að það séu ekki
skrifuð ngu góð aðalhiutverk.
Þetta ergir mig. Ég vil miklu
frekarleika aukahlutverk, ef þau
eru góð. Ég er nýbúin að leika
yndislegt hlutverk I bandariskri
barnamynd... Ég mundi vilja
gera meira af þvi.
Það er sagt,að Ingrid Bergman
hafi orðið að skilja við Lars
Schmidt, vegna þess að hún vildi
heldur leika á sviði en vera með
honum i Paris. Sjálf vill hún ekk-
ert ræða um skilnaðinn —
Skilnaður getur verið góður,
þegar frá liður, en rétt á
eftir er maður eins og helsært
dýr, segir hún. En þegar maður
hefur upplifað það að vera
bannfærður af heilli þjóð vegna
ástar sinnar, harðnar maður
smátt og smátt.
Timinn læknar öll sár. Og það
hefur Ingrid Bergmann upplifað.
Hún hefur verið beðin afsökunar
af bandariska þinginu. Það var
vegna niðrandi ummæla, sem
þingið viðhafði um hana fyrir 22
árum, þegar hún bjó með italska
kvikmyndaleikstjóranum '—
Róberto Rossellini, án þess aö
vera gift honum.
Annað hjónaband?
Auðvitað er alltaf verið að
bendla hana við hina og þessa
karlmenn. En hún er orðin þvi
vön og lætur það ekki á sig fá.
Henni finnst skemmtilegt að lesa
i blöðunum um það, að hún hafi á
prjónunum að giftast John van
Eyssen, eða þá að hún ihugi að
fara aítur til Lars. — Stundum
gleymi ég þvi að ég sé að lesa um
siálfa mig. segir hún.
—Ég hitti börnin min oftar en
fólk heldur. Þó að við séum alltaf
á ferðalögum.hittumst við alltaf
við og við i USA, Róm, Englandi
en sjaldan i Sviþjóð. Þar er allt of
kalt fyrir börnin. Þau eru orðin
svo vön Miðjarðarhafsloftslagi.
(Þýtt kr-)
Opið bréf til Hannesar
Péturssonar, skálds
Hilmar Jónsson:
Jóhannes Helgi skrifaði um
daginn kröftuga grein i Morgun-
blaðið, þar sem gagnrýnd voru
vinnubrögð nefndar þeirrar,
sem úthlutaði viðbótarritlaun-
um. Var helzt að skilja á
Jóhannesi, að tveir af þremur
nefndarmönnum hafi verið á
snærum kommúnista. Benti
hann á, að nýliði, sem samið
hafði 97 blaðsiðna kver um allt
og ekki neitt hefði fengið
greiðslu úr sjóðnum á meðan
þjóðkunnir rithöfundar hefðu
verið settir hjá, enda þótt þeir
hefðu gefið út bækur á þvi tima-
bili, er úthlutunin átti að ná til
Litlu ætla ég þar við að bæta, þó
virðist mér framferði nefndar-
innar gagnvart Ingólfi
Kristjánssyni jaðra við
hneyksli, sem krefst opinberrar
skýringar, þar eð Ingólfur gaf út
tværbækur 1972 —árið, sem átti
að leggja til grundvallar úthlut-
uninni.
En það eru fleiri en úthlutun-
arnefnd viðbótarritlauna, sem
eru valtir á siðferðissvellinu
um þessar mundir. Sé ég ekki
betur en þið Helgi Sæmunds-
son, komið sterklega til greina
við kaktus-úthlutun hjá Alþýðu-
blaðinu fyrir bók ykkar, Skálda-
tal. En þar tel ég að þið hafið
gerst sekir um grófan at-
vinnuróg i garð þeirra núlifandi
rithöfunda, sem þar eru ekki
taldir, en fullnægt hafa
upptökuskilyrðum I félög
rithöfunda. Fyrir nokkrum
árum var borin upp tillaga I
Félagi islenzkra rithöfunda,
Hagalins-félaginu, um nauðsyn
á útgáfu rithöfundatals. Er mér
ekki grunlaust um að einn
maður öðrum fremur hafi verið
nefndur sem hugsanlegur
höfundur verksins, Indriði
Indriðason! Áttu þarna að vera
æviatriði allra rithöfunda ásamt
itarlegri skrá um verk þeirra.
Nú hefur það gerzt, að rikjsfor-
lagið, Menningarsjóður, hefur
ráðizt i slikt verk og fengið til
þess tvo hlöðukálfa hjá
fyrirtækinu, þig og Helga
Sæmundsson.
Ég kýs þó að eiga orðastað við
þig einan, Hannes, enda má
álykta með rökum að þú hafir
lagt grunninn að verkinu sem
bókmenntalega lærður maður.
Er þá fyrst að nefna þá
rangfærslu, sem háskólinn
hefur staðið fyrir, og þið takið
upp, en það er, að bókmenntir
séu einungis skáldsögur, leikrit
og ljóð, enda þótt ritgerðasmið
sé meðal allra siðaðra þjóða
talin þar með, jafnvel metin
mest-samanber hinn enskumæl-
andi heim. Samkvæmt þessu er
maður, sem um margar aldir
var þekktasti rithöfundur þjóð-
arinnar, er enn svo lifandi afl
meðal hennar, að skáldverk eru
samin um verk hans, Jón
Vidalin Þorkelsson biskup, ekki
talinn með. Annar ritsnillingur
einn mesti á þessari öld, Helgi
Pjeturss, fær heldur ekki sess,
sem honum ber. Hans er hvergi
getið. Sömu meðferð fær Jónas
Jónsson frá Hriflu. Um hæfileik
hans og verk þarf hér ekki að
fjalla. Samkvæmt þessari
formúlu munu Snorri Sturluson,
Sigurður Nordal og Þórbergur
Þórðarson utan dyra i næsta
bindi. Aftur á móti er þarna Ari
Jósepsson, sem fáir kannast við
og gaf vist út eitt kver i anda
Marx og Engels. Höfundur 5
bóka, tveggja skáldverka og
þriggja ritgerðabóka er ekki
hafður með. Við fljótan lestur
sýnist mér ritverkaskrá þeirra,
sem njóta náðar ykkar langt frá
þvi að vera rétt né ítarleg og
gæti nefnt dæmi þar um, ef þess
gerist þörf og eftir verður
kallað.
Þetta er ekki i fyrsta skipti,
sem Menningarsjóður gefur út
falsrit beinlinis i þeim tilgangi
að skaða menn. Árið 1972 kom út
hjá forlaginu íslenzk ljóð, annað
bindi og átti að vera úrval
kvæða frá árunum 1954-’63.
Aður hafði Menningarsjóður
gefið út sams konar bók og
spannaði hún árin 1944-’53
Ljóðin völdu Guðmundur
Hagalin, Helgi Sæmundsson og
Gils Guðmundsson. I hvorugri
bókinni eru tekin verk eftir
Gunnar Dal, enda þótt tveir
nefndarmanna hafi skrifað
hástemmt lof um hann sem
ljóöskáld. 1964 gaf Menningar-
sjóður út Raddir morgunsins
eftir Gunnar. Mun slikt siðleysi
sem þetta eiga fá fordæmi, þótt
viða væri leitað.
Hannes minn! Ég veit ekki
hvað rekur þig til að sjá stöð-
ugt ofsjónum yfir tilvist koll-
ega þinna. Ég held, að enginn
islenzkur rithöfundur hafi verið
eins striðalinn af bitlingum og
fjárgjöfum sem þú. Ef ég man
rétt fékkst þú listamannalaun
áður en þú hafðir nokkra bók út
gefið. Hins vegar hefur þú einn
rithöfunda ráðist á annan
höfund fyrir að skrifa afmælis-
grein um kollega sinn. Ég held
að öfundsýki og fjárgræðgi komi
fram i verkum manna. Satt að
segja finnst mér ég sjá þess
augljós merki i siðustu
ljóðabókum þinum. Þær eru
fjarska slappar. Ég hefi nú
ákveðið að skrifa rithöfunda-
félögunum báðum svo og
rithöfundasambandinu bréf,
þar sem þess verður krafizt, að
þér, Helga og Menningarsjóði
verði stefnt fyrir rétt vegna
þeirra höfunda, sem beittir eru
atvinnurógi með útkomu þessa
verks.
Byggi ég kröfu mina á þess-
um forsendum. Við inngöngu i
rithöfundafélag þarf höfundur
að hafa skrifað að minnsta kosti
tvö bókmenntaleg verk. Þess
vegna eru allir félagar þeirra
sjálfsagðir i Skáldatali.
Ég vil spyrja rithöfunda-
félögin af þessu tilefni: Ætla
þau að láta viðgangast að
inntökureglur þeirra séu
hunzaðar og að engu hafðar?
Hvað mundi islenzkt
verkalýðsfélag gera, ef atvinnu-
rekandi mundi reyna að útiloka
einhvern félaga frá vinnu af þvi
að honum er illa við hann? Ætla
islenzkir rithöfundar að sýna að
þeir hugsi einungis sem ein-
staklingar, en ekki sem félags-
legar verur? Liklegt er, að
Skáldatal þetta útgefið af rikis-
forlagi muni lagt til grundvallar
við úthlutun listamannalauna,
svo og hjá erlendum forlögum i
sambandi við þýðingar,
ennfremur verður það notað i
skólum, erlendum sendiráðum
og hjá almenningi yfirleitt. Þvi
þykir mér miklu varða, að rit
þetta verði dæmt sem falsrit
fyrir rétti og höfundarnir fái
opinberlega viðvörun, sér-
staklega með tilliti til þess að
hér er vegið i sama knérunn hjá
forlaginu. Dæmi þetta ætti að
sanna að Menningarsjóður
þjónar nú litlum tilgangi nema
þá helzt að halda uppi hlöðu-
kálfum við vafasöm störf. Þvi
legg ég til að fyrirtækið verði
lagt niður og rithöfundar taki að
sér rekstur þess og útgáfu.
Með beztu kveðju
Hilmar Jónsson.
Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytið,
Laus staða
Staða hjúkrunarkonu i Raufarhafnar-
héraði er laus til umsóknar frá 15. april
1974.
Laun samkvæmt launakerfi rikisins.
Umsóknir sendist heilbrigðis- og trygg-
ingamálaráðuneytinu fyrir 1. april 1974.
febrúar 1974.

LAUS STORF
Rafmagnsveita Reykjavikur óskar eftir
að ráða starfsfólk i eftirtalin störf:
1. Starf við timaáætlanir, bónusútreikn-
inga, timamælingar o.fl.
2. Störf við vélritun og simavörzlu.
3. Störf á teiknistofu (tækniteiknun, inn-
færslur á kort o.fl.), nú þegar eða i vor.
4. Starf við götun, hálfan eða allan daginn,
nú þegar.
Umsóknareyðublöð og nánari upplýsingar
fást á skrifstofu Rafmagnsveitunnar,
Hafnarhúsinu, 4. hæð. Umsóknarfrestur
er til 4. marz 1974.
P\ 1RAFMAGNS
VEITA
1 REYKJAVlKUR