Tíminn - 17.11.1974, Blaðsíða 3

Sunnudagur 17. nóvember 1974
TÍMINN
3
Guðni Þorsteinsson fiskifræðingur:
Afli hvers skips hefur minnkað
þótt veiðitækni hafi fleygt fram
— alþjóðasamtök fara sér of hægt
Gsal-Reykjavik. — Sú alvarlega
staðreynd blasir nú við mann-
kyni, að mikil hætta er á að
sjávaraflinn hafi náð hámarki.
Sfðustu fjögur ár hefur fiskafii
ekki aukizt, þrátt fyrir fullkomn-
ari veiðitækni og þótt togarar
sæki sifellt lengra á haf út tii
veiða. Gera má þvi fastlega ráð
fyrir, að þjóðir heims muni I
framtiðinni keppa af mun meiri
hörku um stærri hlut af þeim
fiski, sem enn er eftir I sjónum,
sérstaklega þegar tekið er tiliit til
þess, að ekki færri en 460 millj.
manna búa við hungur f dag og
matvælaskortur sverfur æ harðar
að fólki.
Timinn leitaði álits Guðna
Þorsteinssonar, fiskifræðings á
þessum málum.
Sagði Guðni, að það væri stað-
reynd, að á mörgum svæðum i
hafinu væri búið að stunda ofveiði
ilangan tima. Sagði hann, að talið
hefði verið að skynsamleg
hámarksnýting ætti að vera
Krónan lægsta mynt-
eining í umferð
Hinn 8. mai sl. voru staðfest lög
um breyting á lögum um gjald-
miðil tslands, þar sem ráðherra
er heimilað að staðfesta með
reglugerð, að fjárhæð kröfu eða
reiknings verði greind eða greidd
með heilli krónu. Slfk ráðstöfun
felur I sér að leggja megi niður
notkun 10 eyringa og 50 aura pen-
inga, þannig að krónan verði
lægsta mynteining i umferð.
Viðskiptaráðherra hefur nú, að
tillögu Seðlabankans, ákveðið, að
heimild þessi verði notuð frá og
með ársbyrjun 1975, og gaf I gær
út svohljóðandi reglugerð:
„REGLUGERÐ
um, að fjárhæð sérhverrar kröfu
eöa reiknings, skuli greind og
greidd með heilli krónu.
1. gr.
Frá og með 1. janúar 1975 skal
fjárhæð sérhverrar kröfu eða
reiknings greind og greidd með
heilli krónu, þannig að lægri fjár-
hæð en fimmtiu aurum skal
sleppt, en fimmtiu aurar eða
hærri fjárhæð hækkuð I eina
krónu.
2. gr.
Enginn er skyldugur til að greiða
fjárhæð, er reiknast lægri en
fimmtlu aurar. Hins vegar eru
allir skyldugir til að hlita þvi að
greiða fjárhæð, er reiknast
fimmtiu aurar eða hærri fjárhæð i
aurum, með heilli krónu.
3. gr.
Reglugerð þessi, sem sett er sam-
kvæmt heimild i 8. gr. laga nr. 22.
frá 23. april 1968 um gjaldmiðil
íslands, sbr. 1. gr. laga nr. 38. frá
8. mai 1974 um breyting á fyrr-
greindum lögum, öðlast gildi 1.
janúar 1975.
Jafnframt er felld úr gildi reglu-
gerð nr. 297 frá 3. desember 1968
um aö fjárhæð krafna og reikn-
inga skuli greind með heilum tug
aura.
Viöskiptaráöuneytið,
13. nóvember 1974.”
1 ársbyrjun 1969 var felld niður
slátta á koparpeningum og lög-
fest, aö f járhæð hverrar kröfu eða
reiknings skyldi greind með heil-
um tug aura. Gekk sú
framkvæmd snuðrulaust.
Nú er oröið timabært að taka
næsta skref i þessu efni. 1 viö-
skiptum manna á milli er það
meira og meira áberandi, að heil
króna er notuð sem lægsta eining
kröfu, reiknings eða verðlagning-
ar. Jafnframt hefur komið i ljós,
að þörfin fyrir 10 eyringa og 50
aura peninga i viðskiptum er orð-
in sáralitil og almenningur mikiö
hættur að nota þessar myntstærö-
ir. Hins vegar er skylda að slá
þær, meöan umræddar myntir er
lögeyrir i allar greiðslur. Þess
skal getið i þessu sambandi, aö
kostnaður við sláttu hvers 10 eyr-
ings er nú 54 aurar og hvers 50
aura penings kr. 1.20.
Lægsta mynteining i Englandi,
sem er hálft nýtt penný, , jafn-
gildir tæplega kr. 1.40, og 1 Dan-
mörku 5 eyringur, sem jafngildir
um einni krónu Islenzkri.
Astæða er til að ætla, að meö
þessari framkvæmd að fella niður
tvo aukastafi úr gjaldmiðlinum,
sé veriö að auka hagræði i með-
ferð talna i bókhaldi og greiðslu-
skiptum.
Auglfsingar um innköllun' hlut-
aðeigandi myntar verða birtar á
næstunni. Breytingin verður og
kynnt nánar I fjölmiðlum fram aö
áramótum.
fullu gildi
Álít, að samningurinn sé í
— segir Sverrir Runólfsson
Gsal-Reykjavik. — Ég lit þannig
á, að samningur minn við Vega-
gerð rikisins sé enn i fullu gildi,
þótt kostnaður við undirbyggingu
vegarkaflans hafi farið nokkuð
fram úr áætlun. Kostnaðaráætl-
unin var aðeins til viðmiðunar, og
ég hygg, að stjórnmálamaðurinn,
sem gaf mér heimild til þess að
gera þessa tilraun, hafi fyrst og
fremst átt við „blöndún á staðn-
um”, en ekki sjálfa undirbygg-
ingu vegarins,sagði Sverrir
Runólfsson, vegagerðarmaður
við Timann, vegna fréttar i blað-
inu á föstudaginn.
Vildi Sverrir benda á, að aðferð
sin, „blöndun á staðnum”, hefði
ekki veriö reynd ennþá, og það,
sem þegar hefur verið unnið, sé
gert nákvæmlega eftir hföði
verkfræðinga vegageröarinnar.
— Ég hef ekki fengið að segja
algjörlega fyrir verkum ennþá,
en sá dagur mun koma, að ég
heimta, að farið verði eftir minni
verklýsingu og minum áætlunum.
lslendingar hafa á engan hátt
bolmagn til að byggja hraðbraut-
arvegi eins og stórþjóðirnar, — ég
vil, að sett verði burðarlag og slit-
lag á gömlu vegina, svo Islend-
ingar geti ekið um sitt fagra land
á þokkalegum vegum, en ekki á
drulluryk- og grjótkastsvegum
eins og nú er.
Taldi Sverrir, að heildarkostn-
aður við veginn yrði ekki 18—19
millj. eins og verkfræðingar Mats
sf. héldu fram, heldur talsvert
lægri. Sagði hann, að hver eining i
veginum hefði, hækkað i verði,
eftir aö hann gerði sina kostnað-
aráætlun, um 40—50%, og væri á-
stæðan aö mestu sú, að skipt var
um jarðveg, sem hann hefði
sjálfur talið mesta óþarfa.
— Mig langar til að spyrja
einnar spurningar: Hvað gerir
það til, þótt að tilraunakaflinn
kosti 20 milljónir, ef hann verður
til þess að spara, — ekki 100
milljónir, — heldur marga
milljarða? spuröi Sverrir.
— Af hverju ætlar þú aö biða
vorsins með blöndun þina, Sverr-
ir?
— Verkfræðingar minir, sem
ég treysti fullkomlega, álitu ráð-
legast að biða með „blöndun á
stapnum” til vorsins, og mér
fannst mér skylt að taka þeim
ráðleggingum. En — þó að mér
verði kálaö sem vegafram-
kvæmdamanni hér á landi, munu
aðrir halda áfram þeirri baráttu
að koma llfæðum þjóðarinnar,
sem eru vegirnir, i viðunandi
horf. Þvi miður virðist hið opin-
bera ekki leita þess, sem er hag-
kvæmast I þessum málum.
Aö lokum vildi Sverrir beina
þeim tilmælum til Páls Hannes-
sonar, formanns Verktakafé-
lags tslands og framkvæmda-
stjóra Þórisós sf., að hann héldi
þennan blaðamannafund, sem
hann sagðist ætla að halda, eins
og kom fram i Timanum fyrir all-
löngu.
— Ég vona bara, að ég fái aö
sitja þann fund, sagði Sverrir aö
lokum.
í sambýlishúsum og verzlunum -
Gerum fullnaðartilboð í efni
(einangrun, allar vélar, hurðir o. fl.)
og vinnu
Ármúla 38 - Sími 8-54-66
Tökum að okkur gerð
FRYSTI- OG KÆLIKLEFA
hundrað milljón tonn á ári.
— Til þess að tryggja hag-
kvætna nýtingu hverrar teg-
undar á hverjum tima,verður að
setja hæfilegar reglugerðir um
friöun með þeim hætti, sem
heppilegast er talið hverju sinni.
Sagðist Guðni ganga út frá þvi
sem visu, aö allir væru sammála
um það, að hér sé heppilegustu
lausnina á nýtingu hafsins að
ræða.
— Það er hins vegar vanda-
málið að finna raunhæfar leiðir
að þessu markmiði, t.a.m. hvaða
framkvæmdavald á að koma
þeirri sókn á, eða réttara sagt,
hvaða framkvæmdarvald á að
minnka sóknina niður I hæfilegt
álag? Ég held að við íslendingar
séum allir sammála um, að öll
alþjóöasamvinna i þessum efnum
sé bæöi of seinvirk og gangi of
skammt. Jafnframt litum við svo
á, að allt landgrunn okkar, og allt
sem á þvi er sé okkar eign, sem
við verðum að sitja einir að og
hagnýta skynsamlega til þess að
tryggja okkur efnahagslega
örugga framtið.
Sagði Guðni, að jafnvel and-
stæöingar okkar yrðu að kyngja
þvi aö miklu leyti, að öll alþjóöa-
samvinna I þessum ednum væri
allt of seinvirk. Nefndi Guðni, að
fyrir rúmu ári hefði komið hingað
til lands þýzk þingmannanefnd,
og heföi hún rætt við nokkra fiski-
fræðinga hjá Hafrannsóknar-
stofnuninni.
— Þá barst talið að alþjóða-
samvinnu á þessu sviði og þeir
töldu að við ættum að fara „að
lögum” eins og þeir orðuðu þaö og
semja um þessi mál. Þá bentum
við þeim á það, að við vissum ekki
eitt einasta dæmi til um skyn-
samlega nýtingu fiskstofna, sem
alþjóðaráð hefðu beitt sér fyrir.
Annað hvort væri atltaf brugðið of
seint við, eða kvótatölurnar voru
of háar, — eða eitthvað annað.
Þjóðverjarnir gátu heldur ekki
bent á neitt dæmi þar að lútandi.
Guðni Þorsteinsson benti á, að
athyglisvert væri að sóknar-
aukningin af völdum tækninnar i
þorskstofnana á Norður-Atlands-
hafi, siðan 1960 væri sem næst hin
sama og umfram sóknin, sem
gæfi ekkert af sér. Með öðrum
orðum hefði sú tækni, sem fram
heföi komið siöan 1960 enga afla-
aukningu gefið, en leitt af sér
minnkandi afla á sóknareiningu.
Tæknin hefði þvi að þessu leyti
oröið til einskis.
— Til tryggingar tiltölulega
hagkvæmri nýtingu fiskstofna
verður nú þegar i stað að draga úr
sókninni að þvi marki, sem
núverandi þekking bendir til að sé
hagkvæm, sagði Guðni að lokum.
Ferðaskrifstofan Sunna mun i vetur bjóða upp
á tveggja og fjögra vikna ferðir til Austurrikis
með islenskum fararstjóra. Beint þotuflug.
Dvalið verður i Zell am See, einu ákjósanleg-
asta skiðasvæði Alpanna. Þar er glæsileg
skiðaaðstaða við allra hæfi i undur fögru um-
hverfi. Hvergi betra fyrir byrjendur. Hvergi
betra fyrir þá, sem lengra eru komnir. Góðir
skiðaskólar.
Fjöldi góðra skemmtistaða.
Brottför: 21/2, 7/3, 21/3.
Aukaferð: Jólaferð 19. des. til 21.des.
■fERBASKRIFSTOFAN SUNNA
M UEKJARGðTII 2 SÍMAR 16400 12070
SÍííl
KIÐA
TIL ,
AISTLRRIKIS
ferðin, sem beóið hefur verið eftir. <>