Fréttablaðið - 18.12.2004, Blaðsíða 40

40 18. desember 2004 LAUGARDAGUR
„Þetta er dæmi um það þegar mað-
ur fær hugmynd og tekur afleið-
ingunum í mörg ár á eftir,“ segir
Andri Steinþór Björnsson um til-
urð bókar sinnar Vísindabyltingin
og rætur hennar í fornöld og á mið-
öldum. Andri tók BA-próf í sál-
fræði, og síðar masterspróf, eink-
um á sviði vísindasögu, og er núna
í doktorsnámi í klínískri sálfræði í
Colorado í Bandaríkjunum. „Í BA-
náminu hafði ég alla tíð mikinn
áhuga á því hvað vísindi væru, en
innan sálfræðinnar er lögð mikil
áhersla á að hún sé vísindagrein. Í
BA-náminu kannaði ég meðal ann-
ars sögu þróunarkenningar
Darwins og las erlendar bækur um
vísindi fyrir almenning. Ég furðaði
mig á því að ekki væri til bók á ís-
lensku um helstu vísindakenning-
ar okkar daga. Þá vaknaði hug-
mynd um að búa til þáttaröð fyrir
útvarp og skrifa bók um helstu vís-
indakenningar okkar tíma,“ segir
Andri.
Leit að svörum
Í bók hans er saga vísinda frá
fornöld og fram á 18. öld sögð í
einu bindi. „Segja má að bókin hafi
þróast frá því að vera um inntak
ýmissa vísindakenninga yfir í að
vera vísindasaga fyrir almenn-
ing,“ segir Andri. „Ég vildi varpa
ljósi á það hvað vísindi eru og
hvernig þau sigruðu heiminn.
Þetta var mín leit að svörum við
spurningum sem mér þóttu áhuga-
verðar.“
Er eitthvert tímabil í vísinda-
sögunni sem þér finnst merkilegra
en annað?
„Vísindi þykja sjálfsögð í vest-
rænum samfélögum en í raun er
stutt síðan þau festu rætur. Það
var á 16. og 17. öld, í hinni svo-
nefndu vísindabyltingu, sem vís-
indin náðu loks fótfestu í vestræn-
um samfélögum og gjörbreyttu
þeim. Það er sá tími sem mér
finnst áhugaverðastur og mest
spennandi. Þá eru vísindin ný, þau
eru að að skilgreina sig og berjast
fyrir tilvist sinni. Þetta er tví-
mælalaust mitt uppáhaldsskeið í
sögunni.“
Eins og mannanna verk
Hver er mesti vísindamaður allra
tíma?
„Þetta er erfið spurning. Verk
vísindamanna eru ólík og tímarnir
hafa verið mismunandi og þess
vegna er erfitt að bera saman
framlög manna. Aristóteles var dá-
samlegur á sinni tíð og eins var
Ísak Newton undraverður á marg-
an hátt. En það er afskaplega erfitt
að bera þessa menn saman af því
að forsendur þeirra voru svo ólík-
ar. Ég get ekki nefnt neinn einn en
gæti komið með tuttugu manna
lista.“
Eru vísindi of flókin fyrir al-
menning?
„Ég held að þau séu það ekki og
einn megintilgangur bókarinnar er
einmitt að sýna fram á það. Við
búum við þá þverstæðu að vísindi
eru sjálfsögð og ein helsta undir-
staða þekkingar, en á sama tíma
eru þau framandi þorra mann-
kyns, dularfull og skrítin, og
venjulegt fólk telur yfirleitt að það
geti ekki skilið þau. En með því að
líta til sögu vísinda á að vera hægt
að skilja inntakið í vísindakenning-
um og aðferðum vísindamanna.
Eitt takmark þessarar bókar er að
svipta hulunni af því sem virðist
framandi og dularfullt í vísindum.
Vísindastörf eru að mörgu leyti
eins og önnur mannanna verk og
þar rúmast allur skali mannlegra
tilfinninga. Þess vegna er svo
skemmtilegt að lesa um þau.“
kolla@frettabladid.is
V estmannaeyingar ættu aðvita manna best hvað felst ístjórnun á stórviðburðum
eins og útihátíðum og er Þjóðhátíð
verslunarmannahelgarinnar ein og
sér ástæða fyrir því. Nýsköpunar-
stofa Vestmannaeyja hefur nú sett
af stað stjórnunarnám sem er sér-
sniðið að viðburðastjórnun.
Fólk lærir þar að stjórna
meiriháttar viðburðum eins
og ráðstefnum, útihátíðum,
íþróttamótum og fleiru. Far-
ið er í alla þá þætti sem
koma að þess háttar skipu-
lagi.
„Hérna lærir fólk ekki
bara að stjórna fólki heldur
líka verkefnastjórnun,
skipulagningu á öryggis-
málum og lærir inn á það
hvaða leyfi þurfa að vera
fyrir hendi og þess háttar.
Nemendur eru hálfan dag-
inn í verklegu námi og hálfan í
bóklegu námi og bakgrunnur
fólks skiptir engu máli. Námið er
því bæði á háskóla- og framhalds-
skólastigi og ná nemendur bæði
bóklegri og verklegri reynslu út
úr náminu,“ segir Sigurjón Har-
aldsson, formaður Nýsköpunar-
stofu Vestmannaeyja.
Mjög sérstakt er við námið að
það er eins konar fjarnám að því
leyti að kennararnir eru ekki
endilega viðstaddir kennsluna
heldur munu sumir kennararnir
verða staddir erlendis. Sá mögu-
leiki er því fyrir hendi að fá í
framtíðinni fyrirlesara frá
útlöndum sem væri erfitt
að fá annars. „Námið fer
fram í Eyjum og nemend-
urnir eru samt alltaf sam-
an og það er félagslegi
þátturinn sem gleymist
gjarnan í venjulegu fjar-
námi. Við hugsum að í
framtíðinni gætu kennar-
arnir orðið útlenskir. Þetta
er í rauninni bara tilrauna-
verkefni í tvö ár og smám
saman verður fundinn
fastur farvegur fyrir skól-
ann.“ Ekki er enn vitað
hvað námið mun kosta en Sigur-
jón segir stefnuna vera að hafa
það ódýrt. „Við erum að semja við
menntamálaráðuneytið um að fá
svipaðan styrk og aðrir háskólar
svo þetta geti verið frítt og í
mesta lagi einhver skráningar-
gjöld.“ ■
Vestmannaeyingar
miðla af reynslu sinni
ÞJÓÐHÁTÍÐ Í VESTMANNAEYJUM Er stærsta útihátíðin á landinu og nú ætla Vest-
mannaeyingar að miðla af áralangri reynslu sinni í skólaformi.
SIGURJÓN
HARALDSSON
Formaður
Nýsköpunar-
stofu
Vestmanna-
eyja.
Vísindasaga fyrir almenning
ANDRI STEINÞÓR BJÖRNSSON „Ég vildi varpa ljósi á það hvað vísindi eru og hvernig þau sigruðu heiminn. Þetta var mín leit að svörum við spurningum sem mér þóttu áhugaverðar.“
40-57 (40-41)vísindi 40 lesin 17.12.2004 13.17 Page 2