Fréttablaðið - 18.12.2004, Blaðsíða 58

Nítján sitja nú í gæsluvarðhaldi
grunaðir um alvarlega glæpi. Það
er óvenju margt að mati lögreglu
og eins eru mörg alvarleg afbrot
orsök þess. Reyndar hefur árið
allt verið annasamt og að meðal-
tali hafa tíu til fjórtán einstak-
lingar verið í gæsluvarðhaldi í
einu. Flestir hafa verið handtekn-
ir vegna ofbeldismála og fíkni-
efnamála en einnig sitja innbrots-
þjófar bak við lás og slá í síbrota-
gæslu. Af þeim sem nú eru
vistaðir í gæsluvarðhaldi eru
sautján karlar en tvær konur
og sá elsti er 42 ára en sá yngsti
tvítugur.
Þeir sem sæta gæsluvarðhaldi
byrja yfirleitt fangelsisvistina í
einangrun. Þá eru þeir algjörlega
einangraðir frá umheiminum,
dvelja í átta fermetra klefa og fá
ekki að fara út úr honum nema í
klukkustund á dag. Einangrunar-
vistin er allt frá nokkrum dögum
upp í tvo mánuði. Þessi vist hefur
oft mikil áhrif á sálarlíf fanganna
og einstaka menn hafa ekki borið
sitt barr að henni lokinni. Í al-
mennu gæsluvarðhaldi fá þeir
aukið frelsi, meðal annars með
heimsóknum og notkun fjölmiðla.
Gæsluvarðhaldsfangar eru flest-
ir vistaðir á Litla-Hrauni en þar
eru níu einangrunarpláss og tvö í
Hegningarhúsinu á Skólavörðu-
stíg.
Rík ástæða þarf að vera til að
dómstólar heimili gæsluvarðhald.
Glæpurinn þarf að vera svo al-
varlegur að hann varði fangelsi.
Síðan þarf beiðni lögreglu um
gæsluvarðhaldsvist að uppfylla
eitt af fjórum skilyrðum. Í fyrsta
lagi að hinn grunaði sé líklegur til
að torvelda rannsókn málsins, til
dæmis með því að afmá ummerki,
skjóta undan munum eða hafa
áhrif á vitni eða samseka, í öðru
lagi að hann sé líklegur til að flýja
land eða koma sér á annan hátt
undan refsingu, í þriðja lagi að
ætla megi að hann haldi áfram
brotum áður en dæmt er í máli
hans og í fjórða lagi að nauðsyn-
legt sé að verja aðra fyrir árásum
sakbornings eða hann sjálfan
fyrir árásum annarra. Í flestum
tilvikum vísar lögregla til fyrsta
skilyrðisins þegar hún fer fram á
gæsluvarðhald.
Íslendingar hafa verið gagn-
rýndir af alþjóðlegum eftirlits-
stofnunum fyrir að beita gæslu-
varðhaldi of frjálslega og vista
menn of lengi í einangrun. Sam-
svarandi greinar í dönskum lög-
um eru til dæmis nokkuð þrengri
en þær íslensku. Þar er meðal
annars gerð krafa um að glæpur-
inn sé þess eðlis að hann varði að
minnsta kosti fangelsi í eitt og
hálft ár. Þar að auki hafa Danir
sett ítarlegar reglur um lengd
einangrunar og skilyrði fyrir
henni. Hjá okkur fer ekki fram
sérstakur málflutningur um það
hvort þörf sé á einangrun gæslu-
varðhaldsfanga.
Yfirvöld hér á landi hafa þó
brugðist við gagnrýninni og
flestum viðmælendum blaðsins
bar saman um að gæsluvarð-
haldsúrskurðir séu nú styttri og
færri en áður. Auk þess er nú
reynt að létta mönnum vistina
eins og hægt er og jafvel eru
dæmi um að maður hafi fengið
að halda upp á afmæli sitt í faðmi
fjölskyldunnar í einangrunar-
klefa á Litla-Hrauni. ■
42 18. desember 2004 LAUGARDAGUR
FYRRI HLUTI
GÆSLUVA
RÐHALD
Lengsta gæsluvarðhaldið sem nú er
afplánað er níu mánuðir.
ÁSTÆÐUR YFIRSTANDANDI
GÆSLUVARÐHALDA:
Á síðustu 5 árum, frá 1999 til 2003
voru að meðaltali 92 fangar
úrskurðaðir í gæsluvarðhald á ári
hverju, þar af 77,6 sem byrja í
einangrun.
FJÖLDI GÆSLUVARÐHALDS-
FANGA Á LITLA-HRAUNI Á ÁRI,
FLESTIR SEM HAFA DVALIÐ Í
EINANGRUN:
FJÖLDI GÆSLUVARÐHALDS-
DAGA:
MEÐALTALSFJÖLDI
GÆSLUVARÐHALDSFANGA
Í EINANGRUN Á DAG
SÍÐASTLIÐIN 5 ÁR:
MEÐALTALSFJÖLDI GÆSLUVARÐ-
HALDSFANGA ÁN EINANGRUN-
AR Á DAG SÍÐASTLIÐIN 5 ÁR.
Finndu muninn!
Hefurðu bragðað einhverjar af þeim girnilegu nýjungum sem
Osta- og smjörsalan kynnti til leiks á árinu? Á myndinni hér til
vinstri má sjá hluta af þeim. Á hægri myndinni höfum við svo
breytt 8 atriðum. Fleiri nýjungar hafa bæst við og sumum
höfum við skipt út.
Nýjungarnar eru ýmist nýjar vörur, nýjar bragðtegundir í vinsælum
vörulínum, nýjar umbúðir, ný framsetning á vinsælum vörum eða
blanda af einhverjum þessara þátta.
Merktu við atriðin átta sem hafa breyst á hægri
myndinni, klipptu myndina og seðilinn út og nefndu
okkur eina nýjung frá Osta- og smjörsölunni. Fylltu
síðan út nafn, heimilisfang og símanúmer og sendu
á eftirfarandi póstfang:
Finndu muninn, Osta- og smjörsalan, Bitruhálsi 2,
110 Reykjavík
Tíu heppnir þátttakendur sem finna öll átta atriðin og geta nefnt
eina nýjung fá glæsilegar gjafakörfur með öllum nýjungunum
sem Osta- og smjörsalan hefur kynnt í ár. Góða skemmtun!
Skilafrestur er til 31. desember 2004.
Nöfn vinningshafa verða birt á vefslóðinni www.ostur.is
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/
S
ÍA
NÍTJÁN Í GÆSLUVARÐHALDI
- Karlmaður á þrítugsaldri í
gæsluvarðhaldi vegna rannsóknar
á líkamsárás á kránni Ásláki í
Mosfellsbæ fyrir nokkrum dögum.
55 ára maður lést. Árásarmaður-
inn hefur játað að hafa slegið
fórnarlambið í andlit. Gæsluvarð-
haldið yfir manninum var nýlega
framlengt um sex vikur.
- Hákon Eydal, á fertugsaldri,
hefur verið í gæsluvarðhaldi frá
því í byrjun júlí. Hann hefur játað
að hafa banað fyrrverandi sam-
býliskonu sinni í sumar.
- 27 ára hollensk kona úrskurð-
uð í gæsluvarðhald fyrir fíkniefna-
smygl. Konan flutti nokkur hund-
ruð grömm af kókaíni til landsins
innvortis.
- Börkur Birgisson, á þrítugs-
aldri, ákærður fyrir að slasa ann-
an mann á veitingahúsi í Hafnar-
firði með öxi í ágúst. Hann hefur
verið í gæsluvarðhaldi síðan en
neitar sök.
- Fimm menn í gæsluvarðhaldi
grunaðir um að standa að stór-
felldu fíkniefnasmygli til landsins
frá Hollandi: Ellefu kílóum af am-
fetamíni, 2.000 skömmtum af
LSD og talsverðu af kannabis-
efnum og kókaíni. Megnið af
efninu var flutt til landsins með
Dettifossi. Fyrstu mennirnir voru
handteknir í september.
- Magnús Einarsson, á þrítugs-
aldri, hefur játað að hafa orðið
eiginkonu sinni að bana í byrjun
nóvember með því að þrengja að
öndunarvegi hennar. Í gæsluvarð-
haldi til 15. febrúar.
- Móðir sem varð dóttur sinni að
bana í Vesturbæ Reykjavíkur og
særði son sinn lífshættulega í
byrjun júní er nú vistuð á réttar-
geðdeildinni að Sogni.
- Karlmaður um fertugt í gæslu-
varðhaldi eftir að hafa rist annan
mann á kvið í húsi við Hverfis-
götu í byrjun nóvember. Fórnar-
lambið fannst í blóði sínu á
Laugavegi. Manninum var gert að
sæta geðrannsókn. Skurðurinn
var svo stór að sá í innyflin.
- Karlmaður ákærður fyrir að
hafa reynt að skera leigubílstjóra
á háls í lok júlí. Ákærði hefur ekki
tjáð sig um árásina og ber við
minnisleysi sökum áfengisneyslu.
- 25 ára karlmaður frá Nígeríu
handtekinn í Leifsstöð á þriðju-
dagskvöld. Talið er að hann hafi
verið með 150 til 400 grömm af
ætluðu kókaíni. Úrskurðaður í
tveggja vikna gæsluvarðhald.
- Karlmaður í gæsluvarðhaldi
fram yfir áramót fyrir að rjúfa
nálgunarbann.
- Karlmaður í síbrotagæslu vegna
innbrota og rána.
Óvenju margir í varðhaldi
8 vegna
ofbeldis-
brota.
7 fyrir fíkni-
efnamál.
4 vegna auðgunarbrota.
Innbrotsþjófar.
2002
1999 2000
‘99 ‘00 ‘01 ‘02 ‘03 ‘04 í dag
2001 2002 2003
2003 2004
4.163
5.7345.515
7.030
3.670
1999 2000 2001 2002 2003
9,69,6
12,0
13,7
5,7
96
57
90
4,4
5,5
3,1
6,1
1,8
4,6
19
GUÐMUNDUR H. GUÐMUNDSSON
OG HJÖRDÍS SIGURJÓNSDÓTTIR
BLAÐAMENN
TE
IK
N
IN
G
: H
EL
G
I S
IG
U
RÐ
SS
O
N
58-59 (42-43) Gæsluvarðhald 17.12.2004 14.14 Page 2