Tíminn - 22.08.1976, Side 21

TÍMINN
Sunnudagur 22 ágúst 1976
Sunnudagur 22 ágúst 1976
TÍMINN
Battaríið, Ingólfsgaröur 1914 Safnahúsiö nú Landsbókasafn i baksýn
Járnbrautarsporiö lá annars vegar út á Granda. 1913.
kom
Gerð hafnarinnar kost-
aði nokkur mannslif
Það voru ekki allir, sem höföu
vinnu i Reykjavík i þá daga, svo
þeir máttu aldeilis hrósa happi
ungumennirnir. Páll starfaöi alla
tiö siöan hjá Reykjavikurhöfn eöa
til 1969, þegar hann lét af störfum
fyrir aldurs sakir. Hann læröi
járnsmiði hjá Ofnasmiðjunni og
var eimlestarstjóri allan timann
sem Pionér var i notkun frá 1913
til 1928. Við hafnargerðina unnu
að jafnaöi um 100 manns og 200
þegar mestvar. Megniö af verka-
mannavinnunni var þrælavinna,
sérstaklega fyrst þegar mokaö
var á lestarvagnana með hand-
afli. Og hættulegt varáðathafna
sig á vinnupöllum viö sjálfa
hafnargeröina. Þetta átak i sögu
Reykjavfluir, sem fyrir nokkrum
dögum átti 190 ára kaupstaöaraf-
mæli, kostaöi raunar nokkur
mannslif, en skal þaö ekki rifjað
nánar upp hér.
Hafnargerðin tók f jögur
ár
Járnbrautin var lögö frá öskju-
hliö og Skólavöröuholti og niöur
aö höfn, og lá brautin utan viö
meginbyggö bæjarins. Fyrri
áfanginn var lagður frá örfiris-
eyjargranda aö öskjuhliö og Var
sú leið almennt kölluö „leiöin út
aö Granda”. Siöari áfanginn lá
um Noröurmýri niöur aö sjó og
Gcrö Battarisins, Ingólfsgarös, haustiö 1914, Kirk verkfræöingur horfir fram.
Þennan svip var höfnin i Reykjavik búin aö fá voriö 1916
Hafnargarösendinn viö Örfirisey i júni 1917.
Knud Ziemsen borgarstjóri viröir fyrir sér grjótnám I öskjuhliö
Páll Ásmundsson viö eimvagninn Pioner, sem brátt fær félagsskap af
Brieti, götuþjapparanum, sem er frá þeim tima er Bríet Bjarnhéöins-
dóttir barðist fyrir þvi i borgarstjórn Reykjavikur aö götur höfuöborg-
arinnar yrðu malbikaöar. Siðar komu fleiri sams konar vélar og hlutu
þær nöfn barna Brietar, Laufey Vaidimarsdóttir og Héöinn Valdimars-
son.
Frá Reykjavikurhöfn vorið 1914. Franskar duggur voru tiöir gestir.
Eimvagninn Pioner
Veturinn 1917, dýpkunarvélin sést I höfninni
inn í öruggt skjól
Hann var notaður við gerð Reykjavíkurhafnar

Hafnarnefndin heidur upp á fyrsta áfangann.
Benedikt Jónasson og Kirk verkfræöingar uppi á öörum hausnum, sem
vitarnir yzt á hafnargöröunum standa á, en hausarnir voru steyptir úti
I Örfirisev.
Strákarnir öfunduðu
hann og stelpurnar litu
hann hýru auga, Pál
Ásmundsson annan
tveggja fyrstu eimlest-
arstjóranna hér á landi
og lengst af þann eina,
sem var 19 ára gamall
þegar gerð varanlegrar
hafnar i Reykjavik hófst
1913. Þeir unnu hjá
togaraútgerð milljóna-
félagsins úti i Viðey,
tveir ungir menn, Páll
og ólafur Kjærnested,
m.a. við að dæla sjó og
vatni, þegar skip kom
með fyrstu vélarnar til
hafnargerðarinnar,
þ.á.m. eimreiðina
Minör, sem nú er úti í
Örfirisey. Þeir báðu
Kirk yfirverkfræðing
dönsku hafnargerðar-
mannanna að taka sig i
vinnu, þar sem útgerðin
i Viðey var að lognast út
af um þessar mundir.
Varð það úr að ólafur
varð lestarstjóri á Minör
en Páll á Pionér, sem
kom til iandsins um
sumarið sama ár 1917.
Ölafur Kjærnested er nú látinn
en Páll er 75 ára gamall hress og
kátur og ánægður að sjá eimreið-
ina sina komna i öruggt skjól, ný-
málaða og gljáfægða, i skemmu i
Arbæjarlandi.
Páll Asmundsson lagði raunar
gjörva hönd að þvi verki, en eim-
vagninn hefur hýrzt utanhúss I 15
ár. Páll vill þó einkum færa
borgarstjóranum Birgi tsleifi
Gunnarssyni og Nönnu Her-
mannsson minjaverði i Arbæ
alúöarþakkir fyrir að hafa komið
þessu máli heilu I höfn, sem og
Ólafi verkstjóra, Stefáni múrara
og Siguröi trésmið i Arbæ ásamt
öðrum þeim, sem lagt hafa verk-
inu lið:
Loks er eimvagninn
kominn i öruggt skjól
— Þetta er eins og nýr vagn og
alveg eins og hann var upphaf-
lega. Og nú er hann kominn i
góðra manna hendur og getur
horft fram til góöra elliára, segir
Páll og auöheyrt er að honum er
ekki sama um þennan gamla
eimvagn, sem hann hefur svo oft
farið höndum um.
Páll kunni hrafl I dönsku og þeir
ólafur spurðu Kirk verkfræðing,
hvort þeir gætu ekki fengiö vinnu
við að passa einhverjar vélar.
Verkstjóri Dananna, Svendsen,
var látinn kenna þeim að aka
eimreiðunum og 17. april á af-
mælisdegi Páls var búiö að leggja
drjúgan kafla af brautarsporinu
og hafnarnefndinni boðiö f öku-
ferð og hóf haldib inni við Hafnar-
smiðju.
Hafnargerðin 1913. „Þetta var þrælavinna, en menn voru fegnir aö
sleppa viö atvinnuleysiö.”