Tíminn - 08.01.1978, Blaðsíða 10

10
wmnm
Sunnudagar ». J«nd«r U78
Ég hef veriö beöin aö rifja upp
nokkrar minningar frá æsku-
heimili okkar systkinanna,
þessar minningar eru mér kær-
ar, en ykkur þykja þær kannski
fábrotnar, ég biö ykkur þvl aö
vera lítillát um stund, eins og
börn, sem horfa inn I kertalog-
ann á jólakertinu sinu og finna
meira en þau sjá.
„Spor manns liggja utar oft en
ævisaga
um bæinn þinn og heimahaga,
hugurinn reikar marga daga”
segir St.G.St.
Foreldrar mínir voru sam-
hent um velferö og afkomu
heimilisins og-þá ekki sízt um
uppeldi okkar systkinanna. Ég
held aö þeirra stærsti styrkur
hafi veriö reglusemi, glaölyndi
og jafnaöargeö, svo ekki heyrö-
istoröinu hærra eöa blótsyröi og
sérstaklega voru þau orövör um
menn og málefni. — Bæöi voru
þau stjórnsöm, handlagin, verk-
hyggin og afkastamikil, þess
vegna geröust flest verk
heimilisins bæöi utan hóss sem
innan eins og af sjálfu sér.
Þaö var mikiö lán foreldra
minna og einnig okkar barn-
anna, aö vinnufólkiö dvaldi um
kyrrt árum saman frá þvl þau
byrjuöu búskapinn. Siguröur
Ingvarsson var yfir 20 ár. Aöal-
björg Jónsdóttir 18 ár eöa þar til
hún fór aö búa. Jón og Jónlna
voru systrabörn fööur míns og
ólust upp hjá afa og ömmu á
Laugarvatni og fóru þaöan ekki
fyrr en þau giftust. öll voru þau
vel gefin, bráödugleg, verklagin
og unnu heimillnu eins og þaö
væri þeirra hagur aö ekkert færi
forgöröum eöa til spillis. — Okk-
ur börnunum voru þau sem
systkini, leiöbeinandi, góö og
hjálpleg viö störf sem leik.
Vinnugleöin fólst I þvl aö hlýöa
þvl sem okkur var sagt, og
ánægjan var mest er tókst aö
vinna betur og meira en af okk-
ur var krafizt. Aö launum feng-
um viö meira frjálsræöi til eigin
áhugamála eöa tómstundaiöju.
Bæöi voru foreldrar mínir
dýravinir og létu öllum skepn-
um, sem þau höföu yfir aö ráöa,
llöa vel. Einn vinnumaöur var
fá ár heima, faöir minn lét hann
fara fyrr en ella, vegna þess aö
hann fór ekki vel aö skepnunum.
Einnig höföu þau yndi af aö sitja
góöa hesta. Þaö var gaman
aö sjá móöur mlna á
Bjarna-Grána, sem var flug-
vakur gæöingur og undi sér
hvergi nema fyrstur I hópi, eöa
þá fööur minn á Skugga,
Bjarkar-Mósa, eöa Stóra-Brún,
sem allir léku á kostum og voru
hver öörum fallegri gæöingar.
Þaö kom sér vel fyrir hann aö
eiga góöa hesta, hann gegndi
mörgum félagsstörfum fyrir
sveit slna og sýslu og fór oft aö
heiman. Þó var hann heimakær
aö eölisfari, var alltaf glaöur
yfir aö vera kominn heim aftur
úr feröalagi. — Svo var einnig
um móöur mlna, hún var áþekk
bjarginu sem alltaf stóö á sama
staö — og þar var gott aö leita
skjóls. Hún fór ekki til Reykja-
vlkur nema I brýnustu nauösyn
á nokkurra ára fresti og þá til aö
kaupa efni I spariföt á fjölskyld-
una. Allt var saumaö heima og
ekkert keypti hún nema þaö
sem var fallegt og vandaö. Allt-
af gaf hún okkur börnunum eitt-
hvaö sérstakt, þegar hún kom
úr kaupstaönum. Eitt sinn voru
þaö franskir höfuöklútar, sem
vöktu mikla hrifningu og voru I
fullu gildi I mörg ár.
Náttúrufegurö er mikil og
fjölbreyttá Laugarvatni og þeg-
ar sólin gyllir fjöllin aö hausti
eöa vori og vatniö er eins og
spegill, þá er Dalurinn fagur.
Laugarvatnshjón Ingunn Eyjólfsdóttir og Böövar Magnússon.
Arnheiður Böðvarsdóttir:
J ólaminningar
SIÐASTLIÐINN jóladag
voru hundraö ár liöin frá
fæöingu Böövars Magnús-
sonar á Laugarvatni. Þann
dag komu fjölmargir niöjar
Laugarvatnshjóna, sem
orönir eru 206 aö tölu, hinn
siöasti fæddist 20. desember
1977, saman til þess aö minn-
ast Böövars og þeirra hjóna
beggja. Kona hans, Ingunn
Eyjólfsdóttir, var nokkrum
árum eldri bónda slnum,
fædd 2. ágúst 1873, og var
aldarafmælis hennar minnzt
meö afhjúpun minnisvaröa
aö Laugarvatni haustiö 1973.
A niöjasamkomunni á dög-
unum voru fluttar jóiaminn-
ingar frá Laugarvatni, er ein
dætra Laugarvatnshjóna,
Arnheiöur Böövarsdóttir frá
Efri-Brú I Grlmsnesi, haföi
samiö. Fara þær hér á eftir.
Einn slikan morgun, þegar
allir voru komnir á fætur I baö-
stofunni, kemur faöir minn inn,
sezt viö gluggann og fer aö
snyrta á sér hökutoppinn. En
allt I einu horfir hann út yfir til
Heklu, sem nú er bööuö I
morgunsól, tignarleg og fögur
og fer meö öll erindin hálfhátt I
kvæöinu eftir St.G.St.:
„Þó þú langförull legöir
sérhvert land undir fót,
bera hugur og hjarta
samt þins heimalands mót”
Ég efast um aö hann hafi séö
hökutoppinn I þetta sinn.
Kannski hefur honum veriö
hugsaö ti vesturfaranna, — þaö
fóru margir úr Laugardalnum,
bæöi skyldfólk og vinir, hann
baröist á móti þessum fólks-
flutningum bæöi I ræöu og riti.
Góöar bækur átti faöir minn,
bæöi ljóö og sögur eftir innlenda
og útlenda höfunda. Þegar ég
varö 12 ára gaf hann mér bókina
,,A guös vegum” eftir Björn-
stjerne Björnsson. Ég hef alltaf
álitiö aö hann hafi gefiö mér
beztu bókina I bókaskápnum
sinum.
Þaö bar marga gesti aö garöi
á Laugarvatni, allt þar til bfla-
öldin hófst, þá breyttist margt.
Umferöin var auövitaö mest aö
sumrinu bæöi af rlöandi og
gangandi fólki, útlendu sem inn-
lendu og þá oftast á leiö til
Geysis og Gullfoss. Oft gisti
þetta fólk fleira og færra og
lagöi bókstaflega bæinn undir
sig. Má nærri geta hvaö mikiö
var lagt á húsmóöurina auk
hennar stóra heimilis. En aldrei
heyröist æöruorö hjá móöur
minni. Þaö var bara strax geng-
iö hiklaust aö verki, lummurnar
hræröar og bakaöar og kaffiö á
könnuna eöa silungurinn látinn I
pottinn og á boröiö, meö kannski
nýjum kaftöflum, hverabrauöi,
smjöri, skyri og rjóma.
A teig stóöu 8-10 manns aö
slætti, en þrátt fyrir gesti
heima, brást þaö aldrei aö
heimilisfólkiö fengi sinn mat og
kaffi á réttum tíma. Oft komu
gestir sem vildu hitta fööur
minn. Var þá sent til hans, þar
sem hann var viö verk. Stakk
hann fljótlega niöur orfi eöa
reku og skundaöi heim, þvl
gestrisinn var hann eins og
móöir mln og þótti gaman og
fróölegt aö blanda geöi viö
menn hvaöan sem þeir komu.
Þrátt fyrir aukiö erfiöi held ég,
aö allar gestakomur hafi veriö
foreldrum mlnum kærkomnar,
enda höföu þau ekki alizt upp
viö annaö.
Þegar gleöi- og hestamenn
bar aö garöi, sem faöir minn
þekkti, átti hann til aö fylgja
þeim þeim úr hlaöi, ef vel stóö á.
Ef þaö kom fyrir aö enginn
var gestkomandi, þá var fariö
aö horfa suður á Mýrarskóg eöa
út á Háls og þess beöiö meö eft-
irvæntingu aö einhver birtist.
Ekki er ólíklegt aö hinir
mörgu feröamenn, sem átt hafa
leiö um Laugardal, hafi hrifizt
af fegurö hans llkt og Stein-
grlmur Thorsteinsson eöa Einar
Sæmundsen skógfræðingur,
sem orti hiö fallega kvæöi
„Laugardalur”. En kvæöiö er
þannig:
Og þig hafa ljóöin lengi
stært,
þaö lifir á fslenzkri tungu.
Ég man þaö I æsku, aö oft var
mér
kært
Þaö indæli, er skáldin þérsungu.
Ég kynntist þér, sveit, gegnum
sögu
og ljóö
meö söngnum fugla þýöum
sem þvl fegursta, er ætti vor
Islenzka þjóö
I algrænum skógarhlföum.
Þá man ég þaö bæöi leynt og
ljóst
mig langaöi þig aö skoöa
og halla mér upp viö þín hlýju
brjóst,
I hásumars morgunroöa.
Og innstf hjarta mér þroskaöist
þrá
þessar sveitar-gæöum
aö kynnast og allt þaö indæli
sjá,
sem um þig var sungiö í
kvæöum.
Og loksins kom ég i Laugardal,
og lengi þess skal ég minnast.
Þú Suöurlands prýöi sveitaval,
já, sælt var aö fá þér aö
kynnast.
Af Hálsinum staröi ég
hugfanginn
á hverareykinn sig teygja
hátt yfir vatniö í himininn
hverfa, týnast og — deyja!
Og nú finn ég, aö hér er hjarta
lands
og heilög hver brekkan og
grundin.
I fjöllunum vakir vætta fans,
sem verndar um skógarlundinn.
og hér eiga álfar og huldur ból
I hellum og skógarleynum
meö kvæöunum ljúfu og sumar-
sól,
þau seiöa fram lff I steinum.
Þaö kom oft fyrir aö gangandi
fólk baö um hesta út á Þingvöll
eöa til Geysis. Var þá eitthvert
okkar eldri systkinanna látiö
fara meö til aö koma meö hest-
ana til baka.
Einu sinni seinni hluta sum-
ars fór ég meö 7 eöa 8 manns til
Þingvalla og lenti I myrkri á
heimleiöinni. Ég reiö hart aust-
ur yfir Vellina og lét Lappa
gjamma bæöi til þess aö ég yröi
ekki eins myrkfælin og einnig til
aö halda hestunum betur sam-
an. Allt gekk vel þar til komið
var á Gylltuflöt, þá þaut Bjark-
ar-Mósi út I myrkriö meö hnakk
og beizli. Ég vissi strax aö þaö
mundi vera hann, gæðingurinn
sjálfstæöi, en ég gat ekki annaö
en látiö hann eiga sig, varö aö
hugsa um hina hestana, aö
koma þeim heim.
Þetta óhapp óx mér I augum
og kveiö ég fyrir aö segja frá
þvl. Allir voru I fasta svefni I
baöstofunni þegar ég kom heim