Tíminn - 13.08.1978, Side 2

2
Sunnudagur 13. ágiíst 1978
Dufgus:
Að gleypa broddgölt
Þó að það sé ekki endilega markmið þessara þátta að
standa i deilum við þá sem kunna aö gera athuga-
semdir við það sem i þeim er sagt, getur það stundum
verið eölilegt og nauðsynlegt að hafa uppi andsvör,
ekki sist þegar augljóst er að illa hefur verið lesið, eða
að ritara þessara þátta hefur ekki tekist aö skýra mál
sitt þannig að öllum væri auðvelt um skilning.
Ritstjórar Morgunblaðsins hafa séö ástæðu til þess
að gera athugasemdir við þaö sem hér var sagt um
frumhugmyndir islensku stjórnmálaflokkanna og úr
hvaða jarðvegi þeir eru sprottnir. Það er tvimælalaust
yfirsjón ritstjóranna að þeir hafa ekki gefiö sér tima til
að staldra viö i augnablik og hugleiöa hvað átt er viö
með frumhugmyndum. Það er svo min sök aö skil-
greina ekki nánar þróun flokkanna til þeirrar stundar
þar sem þeir standa nú i dag.Til þess aö skilgreina þró-
un Sjálfstæðisl'lokksins hefði ég þurft að rekja feril
hans a.m.k. frá thaldsflokknum og framhjá þeim þver-
ám sem i hann hafa runnið, Frjálslynda flokknum,
Bændaflokknum og Nasistaflokknum, og meta þau
áhrif sem það rennsli hefur haft. Ekki heföi heldur
verið unt að komast hjá þvi að drepa á þau spor sem
einstakir menn haía markað, t.d. Valtýr Stefánsson
fyrrv. ritstjóri Morgunblaðsins. Þetta lét ég hjá liða og
það verður einnig látið ógert hér þó að vissulega sé það
ekki ómerkt frásagnarefni. En hvort ritstjórar Morg-
unblaðsins vilja kalla þessa þróun að gleypa broddgölt
er þeirra mál, en hræddur er ég um að ýmsum af for-
ystumönnum „báknsins burt” þyki að þeir hafi gleypt
broddgölt. Þ.e.a.s. hafi „báknið burt” þá ihaldsmerk-
ingu sem i þeim virðist felast, en sé ekki aðeins
ómerkilegt slagorð, án allrar merkingar, framsett ein-
göngu til þess að ganga i augun á ihaldsöflunum innan
flokksins. Því að þrátt fyrir þróun Sjálfstæðisflokksins
er hann enn þanndagi dag sterkasta vigi ihaldsaflanna
i landinu, á sama hátt og byltingamenn hafa ennþá
vettvang i Alþýðubandalaginu þó að þeir sjái ekki
ástæðu til þess aö hafa hátt um þessar mundir.
Húsnæðismál
Ég tók dæmi um húsnæðismál til þess að skýra mun-
inn á afleiöingum frumhugmvnda flokkanna. Vissu-
lega gat ég um þátt annarra flokka en Framsóknar-
flokksins i þróun húsnæðismála hér á landi og fyrir
þann þátt er ástæða til að vera þakklátur. Hins vegar
hélt ég að Sjálfstæðisflokkurinn væri algjörlega horf-
inn frá frumhugmyndum ihaldsmanna i þessum efnum
og varð þvi fyrir vonbrigðum að sjá aö ritstjórar Morg-
unblaðsins hafa ekki tileinkað sér viðhorf framsóknar-
manna að fullu i þessu efni.
Ritstjórarnir minnast á hugmyndir Rannveigar Þor-
steinsdóttur um lausn húsnæðisvandamálsins á dögum
Fjárhagsráðs og skömmtunar. A þeim árum úthlutaði
Fjárhagsráð hverjum sementspoka og ákvað jafn-
framt til hvers mætti nota innihaldið. Bygging ibúðar-
húsnæðis var þvi i algjöru lágmarki og húsnæðismál
almennings voru að komast i algjört öngþveiti. Þetta
ástand notfærðú sérajónarnir sér til hins itrasta. Húsa-
leiga hækkaði upp úr öllu valdi og ef þessi þróun heföi
haldið áfram hefði hér sannarlega vaxiö upp stór stétt
öreiga sem ekki átti þak yfir höfuðið og hins vegar stétt
húseigenda til þess að leigja þessu fólki húsnæði á þeim
kjörum,að það heföi enga möguleika haft til þess að
brjótast út úr fátæktinni. Ef ritstjórar Morgunblaðsins
óska eftir,get ég nefnt þeim dæmi um húseigendur sem
komu sér upp 20-30 leiguibúöum á þessu tlmabili.
Það var þessi þróun sem Rannveig Þorsteinsdóttir
var að berjast gegn. Ritstjórar Morgunblaðsins hæla
Sjálfstæðisflokknum nú fyrir aö hafa brotið hugmyndir
hennar á bak aftur. Baráttu Rannveigar fyrir efnalegu
sjálfstæöi fólks nefna þeir nesjamennsku og framsókn-
ardraug. Þeir hafa ekki ennþá skilið hvaö var að ger-
ast, eða þeir eru ennþá það miklir ihaldsmenn aö þessi
þróun var þeim að skapi.
urinn telji að gengislækkun sé óhjákvæmileg eins og
sakir standa nú. Sjálfstæðisflokkurinn hefur tekið þátt
i fleiri gengisfellingum en aörirflokkar.Aað halda þvi
fram að Sjálfstæðisflokkurinn sé gengisfellingaflokkur
umfram aðra flokka? Varla. Þó aö hægt sé að nefna of
mörg sorgleg dæmi um ábyrgðarleysi Sjálfstæðis-
flokksins i efnahagsmálum hefur hann þó i meginatrið-
um reynt aö hamla gegn þeirri þróun sem leiðir til
gengisfellinga. Alþýðubandalagið er eini flokkurinn
sem ávallt hefur stutt allar þær kröfur sem leitt hafa
til gengisfellinga. Alþýðubandalagið hefur siðan oftast
verið andvigt þvi aö gengisfall væri viðurkennt. En ef
ég sæi ástæðu til að notast við röksemdafærslu rit-
stjóra Morgunblaðsins segði ég,að Sjálfstæðisflokkur-
inn hefði gengisfellingar að markmiði.
Ég sagöi að ofan,að ég teldi að tillögur Rannveigar
Þorsteinsdóttur hafa verið utan þess ramma sem fell-
ur að starfsháttum framsóknarmanna. Slikt er ekki
einsdæmi. I mörgum málum er orðið svo litið bil á milli
flokka að erfitt er að gera sér grein fyrir frá hvaða
flokki tillögur koma. Þetta er gott þegar það stafar af
þvi að flokkar færist saman um góðan málstað, eins og
gerst hefur i husnæðismálunum. Hitt er verra þegar
erfitt er að greina hvar menn standa einfaldlega vegna
þess að skoðanir þeirra eru á reiki. Mér dettur i hug
fundur i borgarstjórn Reykjavikur s.l. vetur þar sem
rætt var um kaup á ljósastaurum. Albert Guðmunds-
son vildi taka hæsta tilboði og rökstuddi mál sitt út frá
hugmyndaheimi alþýðubandalagsmanna. Sigurjón
Pétursson andmælti að sjálfsögðu á stundinni með rök-
um sjálfstæðismanna. Svona skoðanabrengl og skoð-
analeysi fer þvi miður vaxandi.
En þó að tillögur Rannveigar Þorsteinsdóttur væru
ekki gallalausar á hún skilið þakkir alþjóðar fyrir þær.
Þær ýttu rækilega við mönnum, fengu þá til að hugsa
og kryfja málið til mergjar og leita lausna, enda varð
skammt i það að þeirri hættu var bægt frá,að sérajónar
eignuðust stærri hlutann af ibúðarhúsnæöi lands-
manna og almenningur væri leiguliðar þeirra.
Rannveig, Albert og Sigurjón
Hitt er svo annað mál að sá sem þetta ritar felldi sig
ekki að öllu leyti við hugmyndir Rannveigar. Að hans
mati báru þær of mikinn keim af sósialisma. Þaö var
gert ráð fyrir ákveðinni þvingun sem ekki samrýmist
vinnubrögðum framsóknarmanna. Það er svo náttúr-
lega algerlega út i hött að ræða um tillögur hennar sem
þjóðnýtingu eins og ritstjórar Morgunblaðsins gera.
Tillögur hennar voru til lausnar á timabundnu ástandi,
þær fjölluðu um að fórna minni hagsmunum fyrir al-
mannahagsmuni þangað til eðlilegt ástand hefði náöst.
Ef ég sæi ástæðu til að stunda svipaðan málflutning
og Morgunblaðið gerir,mundi ég þegar i staö fara að
ræða um Fjárhagsráð og ráðsmennsku sjálfstæðis-
manna i þvi og sýna fram á að þar hafi hið rétta andlit
Sjálfstæðisflokksins komið i ljós. Sjálfstæðisflokkurinn
væri hinn versti haftaflokkur. Slíkan málflutning hef
ég ekki hugsaö mér aö stunda, það eru nógir um það.
Allir flokkar þurfa að standa að aögerðum sem þeim
falla ekki alls kostar i geð til þess að leysa timabundin
valdamál. En það er ekki það sem skiptir máli. Það er
heildarstefnan sem skiptir máli.
Ég hygg að það sé tvimælalaust að Sjálfstæðisflokk-
Hinn nýi Grettir Hafnamálastofnunar rikisins vinnur aö dýpkun hafnarinnar I Ólafsfiröi, skuttogarinn
Sólbergiö er viö bryggju i baksýn. Svo rnikil hreyfing er á sandi viö Ólafsfjaröarhöfn, aö alltaf þarf ööru
hvoru aö hreinsa höfnina, innsiglingin grynnkar lika og veröa togarar og stærri skip aö sæta sjávar-
fölium inn og út úr höfninni. Grettir mun lfka dýpka innsiglinguna nú í sumar.
Haye Hansen ásamt myndum á Mokka
Islandsvinur sýnir á Mokka
SJ — Myndlistarmaðurinn og
fornleifafræðingurinn Haye W.
Hansen sýnir um þessar mundir
teikningar og vatnslitamyndir á
Mokkakaffi við Skólavöröustíg.
Haye Hansen er mikill Islands-
vinur. Frá þvi 1949 hefur hann
verið tiður gestur hér á landi og
oft haft langa viðstöðu. Myndirn-
ar, sem hann sýnir nú eru allar
frá Islandi.
Haye Hansen hefur oft haldið
fyrirlestra um ísland i
Þýskalandi og sýnt litskugga-
myndir, einnig hefur hann haldið
sýmngar þar á teikningum og
oliumálverkum héðan.
Nýlega kom út bók á þýsku um
tsland eftir Haye Hansen og eru i
henni gamlar og nýjar teikningar
héðan.