Tíminn - 13.08.1978, Blaðsíða 15

Sunnudagur 13. ágúst 1978
15
lílUWV1
I
Tíminn ræðir við Pál Zophoníasson,
sem safnar og slípar íslenska steina
tslenskur kvarskristall og brasiliskur. Sá brasillski er stærri og tær-
ari, — þessi er á hæö viö heilan biýant.
Eftirsóttastur islenskra steina til skartgripasmlöa er mosaagatinn.Vanalega eru þræöirnir dökkir,
en stundum hvitir, eins og á litlu myndinni I vinstra horninu.
um, þegar farið er meö byggö,
en liggjum annars í tjaldi. Þetta
er þvi mikil heilsubót og
skemmtun og viö höfum kynnst
landinu vel á þessum tima.
Margt getur lika hent óvænt
og skemmtilegt. Mér var bent á
fallega jaspissteina viö Hof-
fellsdal eitt sinn — en fékk ekki
nógu góöa lýsingu á hvar þá
væri aö finna og fór svo að ég
rataöiekkiá þá. Þess I staö fann
ég hins vegar afbragðsfagra
opala, svo ekki var til einskis
farið. Jaspisana fann ég svo síö-
ar. Alltaf erlika von á aö rekast
á eitthvaö nýtt, — enn hef ég
ekki hitt fyrir ametyststeina,
sem þó finnast hér og ég hef séö
hjá öörum steinasöfnurum, tii
dæmis henni Petru á Stöövar-
firöi, sem er sjálfsagt stærsti
steinasafnari hér og slipar
steina sjálf. Þessir ametystar
okkar eru full ljósbláir, til þess
að veraá heimsmælikvaröa, en
ekki að siöur væri gaman aö
finna nokkra.
Þetta er áhugamál, sem ég
trúi ekki aö neinum leiddist,
sem byrjaði aö gefa sig aö þvi
og þu mátt láta það fljóta meö,
aö ef einhverjir skyldu herða
upp hugann og byrja á þessu,
eftir aö hafa lesiö þetta spjall
okkar, þá skal ekki standa á
mér aö veita þær leiöbeiningar
sem ég get.
Ég hef lika notiö á þessum
feröalögum samfylgdar góöra
og skemmtilegra manna sem
sjálfir hafa haft áhuga á þessu,
svo sem þeirra Sigurðar Kr.
Arnasonar, sem er steinasafn-
ari og fyrst kom mér á sporið,
og enn þeirra Guömundar G.
Þórarinssonar, verkfræöings,
og Jóhanns Þóris Jónssonar. Og
alltaf er vel þegiö aö fá dálitla
aöstoö viö aö koma árangri
hverrar feröar af fjalli i byggö,
ekki sist þegar vel hefur boriö i
veiöi.
tslenskir opalar
þessir grönnu, geislóttu steinar
hérna, og einnig eigum viö til af
zeolítum stillbit og heulandit.
Þetta er steinn, sem aö vísu
kemur ekki til greina i steina-
slipun, þar sem hann er of
mjúkur, en óneitanlega eru zeo-
litarnir fallegir.
Jaspissteinarnir eru afar lit-
skrúöugir og mynstriö gefur
hugmyndafluginu byr undir
báða vængi. i stærsta steininum
má sjó skýra mynd af eldgosi,
þólt ekki séu tök á aö birta
ntyndina i lit.
Þetta eru fegurstu kvarssteinarnir, sem Páll hefur fundiö á þeim
átta árum, sem hann hefur sllpað steina. Stærsti steinninn er reyk-
kvars, en þá langröndóttu mætti ef til vill kalla onyxa.
Miklir möguleikar
ið af steinum og sumir þeirra
byggja mikið á því sem ég
framleiöi oghafa fjárfest i rán-
dýrum tækjum til skartgripa-
mótunar með. þetta I huga.
Hentugur tækjabún-
aður
Margir safna steinum ogeiga
falleg söfn af þeim, en færri
fást viö slipun. Ég hef sjálfur
komið mér minum tækjum upp
meö þvi aö smiöa ýmis af þeim
og nokkur hef ég keypt. Ég
mundi hins vegar ráöleggja
þeim, sem hygöust byrja á aö
fástviö þetta aö reyna heldur aö
fá sér tæki, sem til þessa eru
ætluð, en aö reyna aö skapa sér
útbúnaö sjálfir. Ég vona aö þaö
verði ekki skiliö sem auglýs-
ingaáróöur, þótt ég bendi á að
fyrirtækiö Iselco hefur á boð-
stólum tæki til steinaslipunar og
á þau mundi ég visa óreyndu
áhugafólki. Tilþessa verks þarf
sambyggða slipivél, sög með
demantsblaöi, 2-3 grófleika af
slipisklfum, mismunandi gróf-
leika f slípipappa og loks filt-
ski'fu meö slipimassa.
Útivist og sumaryndi
Þótt mikla ánægju sé aö finna
I aö vinna steinana bætist viö
þetta sú ómælda ánægja sem er
af þeim feröalögum, sem leit aö
steinum útheimtir. Ég er fyrir
tveimur dögum kominn með
fjölskylduna úr ferðalagi um
Austurland, viö fórum um
Breiðdalinn og vorum á svæöinu
ikringum Hornaf jörö, og ég
held aö eftirtekjan sé um 200
kfló, sem ég læt senda á eftir
mér ánæstunni. Viö höfum meö
okkur tjaldvagn á þessum ferð-
Ég veit að i þessari grein eru
mjög miklir möguleikar fyrir
hendi. tslensku steinarnir eru
sumir svo forkunnarfagrir. Til
dæmis eruhér steinar úr kvarsi
og reykkvarsi, — ég veit ekki
hvort við gætum nefnt þennan
röndótta hér onyx? Þessir eru
aö vlsu þeir fegurstu sem við
höfum fundið á átta árum. Ég
hafði allháar hugmyndir um
þetta sem útflutningsvöru hér á
árunum, en ég tók 1973 þátt i
samsýningu gullsmiða i Kaup-
mannahöfn og hlaut góðar
undirtektir, fékk grænt ljós á að
ég mundi geta selt erlendis það
sem ég hefði undan að fram-
leiða. Ég fékk auðveldlega lán
til ferðarinnar, en aftur á móti
ekki til þess að kaupa hentuga
steinaslipunarvél, þegar
árangurinn af ferðinni varð
svona góöur. Mér þótti þar
skjóta nokkuð skökku viö hjá
lánastofnunum og á þessu má
segja að hugmyndin hafi
strandað þá.
En ég er jafn viss og fyrr um
möguleika Islensku steinanna á
erlendum mörkuöum. Ég hef
selt Islenskum gullsmiöum mik-
A ferðum slnum hefur Páll safnaðógrynnum af steinum, enda úr nógu aö velja Ihillum hans