Fréttablaðið - 03.09.2006, Qupperneq 8

8 3. september 2006 SUNNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn
Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Björgvin Guðmundsson AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFANG: ritstjorn@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
Einhvern tímann heyrði ég því
fleygt að bjartsýnismaður væri sá
sem neitaði að læra af reynslunni.
Þetta er frekar vonleysislegt
viðhorf en það er þó svo að
reynslan er harður húsbóndi. Mér
varð hugsað til þessa þegar ég
heyrði Steingrím J. Sigfússon
formann VG lýsa því yfir að hann
vildi láta á það reyna hvort ekki
væri hægt að ná samstöðu við hina
stjórnarandstöðuflokkana um
ákveðin lykilmál fyrir næstu
kosningar. Mér finnst þessi
hugmynd Steingríms mjög fín. Það
væri ljómandi gott fyrir pólitíska
umræðu í landinu ef fram kæmi
með skýrum hætti á hverju
kjósendur geta átt von komist
vinstri stjórn til valda. En ég held
að þetta verði ekki auðvelt verk,
langt í frá.
EKKI Í FYRSTA SINN
Það væri pólitískt afrek hjá
Steingrími ef honum tækist að
draga fram stefnu Samfylkingar-
innar í ákveðnum lykilmálum fyrir
næstu kosningar. Samfylkingin
hefur verið svo upptekin af því að
verða stór stjórnmálaflokkur að
hún forðast eins og heitan eldinn
að segja eitthvað fast og ákveðið
um nokkurn skapaðan hlut. Orðin
nútímalegur, framsækinn og
metnaðarfullur jafnaðarmanna-
flokkur virðast eiga að duga sem
útfærsla helstu stefnumála.
Steingrímur hefur reyndar tekið
fram að hann hafi reynt fyrir
síðustu kosningar að fá Samfylk-
inguna til að leggja fram stefnu-
mál sín og stilla þannig saman
strengi stjórnarandstöðunnar. Það
tókst ekki þá.
METNAÐARFULLT VERKEFNI STEIN-
GRÍMS
Mér finnst mest spennandi að
fylgjast með því hvernig Stein-
grími muni ganga að ná út úr
Samfylkingunni útfærslu hennar á
stefnu sinni í sjávarútvegsmálum.
Eins og fram hefur komið vill
Ingibjörg Sólrún útfæra stefnu
síns flokks í nánu samráði við
Landssamband íslenskra útvegs-
manna og önnur hagsmunasamtök
í sjávarútvegi. Við upphaf
kosningavetrar er enn erfitt að
henda reiður á hver útfærslan á að
vera. Vandinn er sá að Steingrímur
er prinsippmaður í pólitík. Hann
mun því eiga erfitt með að sitja
með þeim Samfylkingarmönnum á
fundum inni í LÍÚ og taka þar við
línunni. Ekki síður hlýtur það að
verða spennandi að sjá sameigin-
lega stefnu VG og Samfylkingar-
innar í utanríkismálum. Þar hefur
Ingibjörg þó talað nokkuð skýrt í
einu máli, Samfylkingin vill að
Ísland gangi í ESB. Steingrímur
myndi sennilega fyrr ganga prívat
og persónulega í NATO heldur en
að berjast fyrir aðild Íslands að
ESB. Svona má lengi telja.
GLANNI GLÆPUR
Fyrstu viðbrögð Ingibjargar
Sólrúnar eru þau að kalla tillögu
Steingríms fjölmiðlaleikrit. Það
hlýtur að vera særandi fyrir
Steingrím að fá þessa einkunn frá
leiðtoga Samfylkingarinnar, þetta
er svona eins og að mega þola það
að vera sakaður um ofleik af
Glanna glæp. Ingibjörg nefnir þó
að samhljómur geti orðið hjá
flokkunum um andstöðu við
stóriðjustefnu. Væntanlega vísar
formaður Samfylkingarinnar þar
til þátttöku ríkisins í raforkufram-
leiðslu til álbræðslu og þá meðal
annars til framkvæmdanna við
Kárahnjúka. Ekki ætti að þurfa að
rifja upp að Ingibjörg lék lykil-
hlutverk í því að tryggja að
Kárahnjúkastíflan yrði reist.
Atkvæði hennar í borgarstjórn
skipti sköpum þegar kosið var þar
um hvort ábyrgðir yrðu veittar til
verkefnisins. Og allir viðstaddir
þingmenn Samfylkingarinnar að
tveimur undanskildum kusu með
framkvæmdinni á þingi. Hætt er
við að sá samhljómur sem
Ingibjörg hyggst ná með VG í
þessu máli verður fremur holur og
að stöku nóta skeri í eyru.
GENGISFELLING
En þó að erfiðlega muni ganga að
finna málefnalegan grundvöll
fyrir samstarfi vinstri flokkanna
þá eiga þeir auðvelt með að stilla
saman strengi í upphlaupsmálum.
Hart hefur verið gengið fram og
fyrrverandi iðnaðarráðherra
sakaður um að hafa vísvitandi
leynt Alþingi Íslendinga mikilvæg-
um upplýsingum vegna byggingar
Kárahnjúkastíflu. Það er vart
hægt að bera ráðherra þyngri
sökum en þessum. Það má ljóst
vera að enginn setur slíkar
ásakanir fram án þess að hafa
fyrir þeim ríka sannfæringu og
haldgóð rök. Stjórnarandstaðan
hefur vitað af málsmeðferð
Valgerðar og skýrslu Gríms frá
því árið 2003 og jafnvel fyrir þann
tíma. Ef það er einlæg skoðun
stjórnarandstöðunnar að Val-
gerður hafi brugðist skyldum
sínum, hvers vegna í ósköpunum
féllu þá ekki jafnþung orð og nú
hafa fallið árið 2003, árið 2004 eða
árið 2005? Er eitthvert sérstakt
tilefni núna? Eða var stjórnar-
andstaðan virkilega svona fattlaus
í öll þessi ár?
Einhvern tímann kann það að
gerast að ráðherra reyni vísvitandi
að leyna Alþingi upplýsingum. Þá
skiptir máli að ekki sé búið að
gengisfella slíkar ásakanir með
tilhæfulausum upphlaupum.
Alþingi þarf mjög á því að halda að
komi slíkar ásakanir fram hjá
málsmetandi mönnum sé á þær
hlustað og þær teknar alvarlega.
Það hlustaði enginn á strákinn sem
kallaði úlfur, úlfur þegar hann
loksins þurfti á því að halda.
Viðbrögð | Ágúst Þór Árnason
svarar leiðara Fréttablaðsins
Í leiðara Fréttablaðsins 1. september
gerir annar aðalritstjóri blaðsins mér
þann heiður að fjalla um ummæli mín á
sjónvarpsstöðinni NFS miðvikudaginn
30. ágúst. Þar fjallaði ég um afgreiðslu
erindis fyrrverandi þingmanns Sjálf-
stæðisflokksins til dómsmálaráðherra
þar sem hann fer fram á að sér sé veitt
uppreist æru. Í viðtalinu sagðist ég
telja afgreiðslu málsins formlega óað-
finnanlega en klaufalega í ljósi uppá-
komunnar í tengslum við 100 ára
afmæli heimastjórnarinnar.
Ritstjórinn snýr út úr orðum mínum
að því er virðist í þeim tilgangi að vara
við því að fjallað sé um umrætt mál með öðrum
hætti en honum er þóknanlegt. Ábúðarfull orð
hans um að gera verði lágmarkskröfur til sér-
þekkingar háskólafólks sem tjáir sig
opinberlega um málefni líðandi stundar
eru í litlu samræmi við þær athuga-
semdir sem hann gerir við ummæli
mín.
Ég dreg ekki þekkingu ritstjórans á
lagalegum þætti þessa sérstaka máls í
efa. Fyrrum ráðherra, alþingismanni,
formanni Sjálfstæðisflokksins og lög-
fræðingnum Þorsteini Pálssyni sést hér
þó yfir að í stjórnskipun vegast á laga-
leg, samfélagsleg/lýðræðisleg og stjórn-
málaleg álitaefni í ríkari mæli en í ann-
arri löggjöf.
Þorsteini Pálssyni hefur verið boðið að
halda erindi um stjórnskipunarlegt
hlutverk forseta lýðveldisins við
Háskólann á Akureyri.
Það er von mín og annarra þeirra sem
að boðinu standa að tónninn í leiðara Þorsteins
gefi ekki annað til kynna en að hann ætli að þekkj-
ast boðið.
Sérfræðiálit um samfélagsmál
Úlfur úlfur
Samfylkingin Suðurkjördæmi
Aðalfundur kjördæmisráðs Samfylkingarinnar í
Suðurkjördæmi verður haldinn í Ráðhúskaffi Þorlákshöfn
sunnudaginn 17. september 2006 og hefst kl. 13.30.
Dagskrá: Aðalfundarstörf samkvæmt samþykktum
félagsins.
Tillaga stjórnar kjördæmisráðs um tilhögun við val á
framboðslista Samfylkingarinnar í kjördæminu fyrir
komandi alþingiskosningarnar.
Stjórnin
Í DAG |
ILLUGI GUNNARSSON
Stjórnarsamstarf
ÁGÚST ÞÓR ÁRNASON
Fortíðin strikuð út
„Hafi maður, er sætt hefur refsidómi
fyrir einhvern verknað, síðar öðlast
uppreist æru, er ekki heimilt að bera
hann framar þeim sökum,“ segir orð-
rétt í almennum hegningarlögum. Er
þá spurt hvort ekki megi minnast á
brot Árna Johnsen nú eftir að hann
hlaut uppreisn æru. Búið að þurrka
fortíðina út. Það er þó harla ólíklegt.
Hins vegar er ekki hægt að minnast á
brot Árna þegar fjallað er um kjörgengi
hans eða í dómsmálum til refsiþyng-
ingar sem dæmi.
Prófkjörtíð
Margir bíða óþreyjufullir eftir því að
fulltrúaráð Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík taki formlega ákvörð-
un um að halda prófkjör fyrir
alþingiskosningarnar næsta vor. Stjórn
ráðsins mun koma saman á næstunni,
hefja undirbúning að prófkjöri og
samþykkja það svo formlega um miðj-
an september. Verður prófkjörið þá
haldið um miðjan nóvember. Eftir að
það liggur fyrir munu frambjóðendur
tilkynna hvaða sæti þeir sækist eftir á
framboðslista flokksins. Björn Bjarna-
son hefur fyrstur tilkynnt um framboð
sitt og mun hann líklega þurfa
að keppa við Guðlaug Þór
Þórðarson um annað sæti
á listanum, á eftir formanni
flokksins.
Leitað til kvenna
Talað er um að
meðal efstu tíu
frambjóðenda á
lista Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
verði að vera að minnsta kosti fjórar
konur. Sólveig Pétursdóttir og Ásta
Möller munu að öllum líkindum sækj-
ast eftir sæti á listanum. Það er því
ljóst að sóknarfæri er fyrir fleiri konur.
Hefur meðal annars verið leitað til
Ásdísar Höllu Bragadóttur,
forstjóra Byko. Talið er ólíklegt
að hún stígi aftur inn í
pólitíkina á þessum
tímapunkti. Samt
er spurning hvort
hún haldi titlinum
sem næsta vonar-
stjarna flokksins í
fjögur ár í viðbót.
bjorgvin@frettabladid.isiÍ
grein sem Ragnar H. Hall hæstaréttarlögmaður skrifaði
og birtist í Fréttablaðinu á fimmtudag gerir hann ýmsar
athugasemdir við hugleiðingar þess sem hér skrifar um
ábyrgð einstaklinga þegar fyrirtæki sem þeir stýra verða
uppvís að ólöglegu verðsamráði.
Í pistlinum sem athugasemdir Ragnars beinast að var lagt út
frá ólöglegu verðsamráði olíufélaganna Skeljungs, Essó og Olís,
sem samkeppnisyfirvöld hafa sektað um samtals 1,5 milljarða
króna. Ríkissaksóknari hefur málið nú til meðferðar og hefur
fulltrúi embættisins bent á að í nágrannalöndum okkar séu ekki
fordæmi fyrir því að einstaklingar séu sóttir til saka vegna
brota af þessu tagi, heldur séu það alltaf fyrirtækin sjálf. Þessi
ábending fulltrúa Ríkissaksóknara er að sjálfsögðu ekki annað
en vangaveltur um hvort lagalegar forsendur séu fyrir málsókn
á hendur þeim einstaklingum sem hafa stöðu sakbornings í rann-
sókn Ríkissaksóknara á verðsamráði olíufélaganna, en Ragnar
H. Hall er einmitt verjandi eins þeirra manna.
Nú kom ekki fram í pistlinum, sem Ragnar gerir athugasemdir
sínar við, krafa um að skjólstæðingur hans eða aðrir sakborning-
ar í svindli olíufélaganna eigi að sæta ákærum og refsingum, þótt
hann kjósi að halda því fram í svargrein sinni. Þar stóð skýrum
stöfum að samfélagið hlyti að gera þá kröfu að stjórnendur fyrir-
tækja sem yrðu uppvísir að ólöglegu verðsamráði sættu refsing-
um. Tilefni pistilsins var sem sagt að við núverandi aðstæður í
íslensku réttarfari er einmitt þetta atriði ekki nægilega skýrt.
Enginn ágreiningur er uppi um að stjórnendur olíufélaganna
höfðu með sér svo vítt samráð um verð, útboð og fleira, að það
náði til alls almenns reksturs félaganna. Hér var á ferðinni harð-
snúið samsæri sem gekk svo fram af þjóðinni að í skoðanakönn-
un Fréttablaðsins haustið 2004 kom fram að 99 prósent almenn-
ings töldu að forstjórar olíufélaganna ættu að svara til saka fyrir
þátt sinn í málinu.
Að sjálfsögðu skiptir þetta álit þjóðarinnar nákvæmlega engu
þegar Ríkissaksóknari metur hvort lagalegar forsendur séu fyrir
því að sækja forstjórana til saka. Á hinn bóginn er full ástæða til
að gera kröfu um að í lögum landsins sé búið svo um hnútana að
enginn vafi leiki á því að þeir sem eru gripnir glóðvolgir við slík
brot axli á þeim persónulega ábyrgð, eins og kom fram í pistlin-
um sem ýtti Ragnari H. Hall út á ritvöllinn.
Tilgangurinn með þeim pistli var svo sannarlega ekki að velta
fyrir sér lagatæknilegum atriðum olíumálsins. Þau átök eru eft-
irlátin lögspekingunum. Hugmyndin var að vekja athygli á því að
í haust getur þjóðin átt von á því að tilkynnt verði að mennirnir
sem stýrðu olíusvindlinu verði ekki sóttir til saka og þeirri skoðun
lýst að ekki verði búið við slíkt ástand í viðskiptalífinu áfram.
Í svargrein Ragnars kemur fram að ekki sé réttmætt að gera
kröfu um að þeir sem hafi staðið í slíkum brotum sæti refsingum
vegna þess að „hin ætluðu brot hafi verið framin af félögum sem
þeir störfuðu hjá“.
Erfitt er að skilja þetta á annan hátt en að Ragnar álíti að
félög hafi sjálfstæðan vilja, sem stjórnendur þeirra hafi ekkert
um að segja. Þetta er svo sannarlega athyglisverð tilhugsun og
fyrir ólögfróða menn verður spennandi að sjá hvort dómstólar
fá tækifæri til að staðfesta þann skilning.
Ábyrgð á verðsamráði:
Hafa félög
sjálfstæðan vilja?
JÓN KALDAL SKRIFAR