Fréttablaðið - 09.02.2007, Page 28

Nýlega samþykkti meirihluti framsóknar- og sjálfstæðis-
manna í bæjarstjórn Kópavogs að
taka 860 ha Vatnsendajarðarinnar
eignarnámi. Eignarnámið deila
menn ekki um – heldur fyrirkomu-
lag eignarnámsins, hina svoköll-
uðu sátt sem ber með sér kvaðir
sem ekki er hægt að sætta sig við.
Eignarnámssátt á sér enga
heimild í lögum. Í raun er sá hátt-
ur hafður á, einungis í Kópavogi.
Með þessari svokölluðu sátt hafa
landeigandi og bæjaryfirvöld gert
með sér samkomulag sem er svo
lagt fyrir Matsnefnd eignarnáms-
bóta þegar heimild ráðherra til
eignarnáms liggur fyrir. Í raun-
inni er þetta samkomulag ekkert
annað en samningur milli seljanda
og kaupanda undir yfirskini eign-
arnáms þar sem Vatnsenda má
ekki selja skv. erfðaskrá frá árinu
1938.
Eignarnámssáttin kveður á um að
landeiganda Vatnsenda skulu
greiddar 2,25 milljarðar. Skipu-
lagðar verði sem fyrst minnst 300
lóðir undir sérbýli skulu lóðirnar
verða seldar á leigu af landeig-
anda. Kópavogsbær greiðir kostn-
að við gatnagerð, veitur, opin
svæði og stíga, fullklárar og við-
heldur landeiganda að kostnaðar-
lausu, né greiðir hann önnur gjöld
er til falla. Landeigandi fær auk
þess 11% af öllum lóðum fyrir
íbúðir og atvinnuhúsnæði sem
úthlutað verður á hinu eignar-
numda landi. Einnig þar greiðir
landeigandi ekki gatnagerðar- og
yfirtökugjöld eða önnur tengd
gjöld til Kópavogsbæjar vegna
þessara lóða. Nú er ekki ljóst
hversu mörgum lóðum þessi 11%
munu skila landeiganda en 200
lóðir mun vera varlega áætlað.
Fyrir þær 300 lóðir sem landeig-
andi hyggst byggja á eigin landi
má ætla að hann fái 6 milljarða sé
miðað við markaðsverð lóða á
svæðinu og aðra 4 milljarða fyrir
þær 200 lóðir sem hann
fær frá Kópavogsbæ.
Þannig má ætla verð-
mæti samningsins fyrir
landeiganda að minnsta
kosti 12 milljarða og
jafnvel mun meira ef
lóðaverð lækkar ekki á
næstu árum.
Eins og sjá má af ofan-
greindu er hér ekki um hefðbundið
eignarnám að ræða heldur lang-
tíma samning milli bæjarins og
landeiganda. Hér er Kópavogsbær
að missa ákveðið forræði á skipu-
lagsvaldi sínu því í samninginn er
þegar búið að binda skipulagsleg-
ar forsendur. Skv. lögum ber þó
yfirvöldum að kynna allar skipu-
lagstillögur fyrir bæjarbúum og
nágrannasveitarfélögum svo hags-
munaaðilar fái tækifæri til að hafa
áhrif á væntanlegar skipulags-
breytingar. Ef sú staða kæmi upp
að hávær mótmæli yrðu vegna
væntanlegrar uppbyggingar á
Vatnsenda geta bæjaryfirvöld ekki
tekið tillit til þess þar sem það gæti
kostað samningsbrot við landeig-
anda.
Það gera sér kannski ekki marg-
ir grein fyrir því að fjölmargir
íbúar Vatnsenda eru leiguliðar á
landi í einkaeign og greiða leigu-
gjald til Vatnsendabóndans. Samn-
ingar þeirra við landeiganda eru
illa tryggðir gegn uppsögnum og
þannig geta þeir átt von á uppsögn
leigu án nokkurra sérstakra skýr-
inga og virðist það einmitt vera
staða þeirra í dag en fjölmargir
íbúar Vatnsenda hafa nú í kjölfar
samningsins við Kópavogsbæ
fengið uppsögn leigu og búa því
við óvissu um framtíð sína.
Við bæjarfulltrúar Samfylkingar-
innar vildum taka allan Vatnsenda
eignarnámi skv. hefðbundinni leið.
Við vildum láta á það reyna hversu
miklar bætur Kópavogsbær yrði
dæmdur til að greiða. Þannig hefði
bærinn náð fullu for-
ræði á landinu án nokk-
urra kvaða eða skilyrða
og hæglega hægt að
sýna fram á fjárhags-
legan ávinning af slíku
fyrir bæjarsjóð. Svæðið
í kring um Elliðavatn er
mikil náttúruperla og
ásamt því að skipu-
leggja hluta landsins
sem íbúabyggð vill Sam-
fylkingin skipuleggja
þarna útivistarsvæði
þar sem Kópavogsbúar munu eiga
griðastað í framtíðinni.
Hefði Kópavogsbær ákveðið að
taka Vatnsenda allan eignarnámi
án þessarar svokölluðu sáttar við
landeiganda hefði það tekið nokkra
mánuði. Tíminn skiptir hér miklu
máli því með flumbruganginum
síðasta vor var rokið til samninga
vegna Glaðheimalandsins þ.e.
þegar fjárplógsmennirnir marg-
ræddu voru leystir úr snöru sinni.
Þá var samið við Garðabæ að gefa
eftir vatnsból sín og kaupa þess í
stað vatn af vatnsveitu Kópavogs á
niðurgreiddu verði um mitt þetta
ár og hestamönnum í Gusti var
lofað landi undir nýja hesthúsa-
byggð í apríl á þessu ári, landi sem
þá tilheyrði jörðinni Vatnsenda.
Fulltrúar Samfylkingarinnar í
bæjarráði reyndu eftir megni að
hafa áhrif á þessa ákvörðun löngu
fyrir jól. Við vorum tilbúin að
standa með meirihlutanum og leita
leiða til að fresta flutningi hesta-
mannafélagsins á Kjóavelli. Við
hefðum sætt okkur við að kaupa
áfram vatn af Reykjavík og niður-
greiða til Garðabæjar næsta árið
– þar til fullt eignarnám væri til
lykta leitt, enda það miklir hags-
munir í húfi að það hefði vel verið
verjandi.
En það var eins og að berja
hausnum við steininn – því það er
bara sjónarmið eins manns er
ræður ferðinni í Kópavogi.
Höfundur er oddviti Samfylking-
arinnar í bæjarstjórn Kópavogs.
Eignarnámið í Vatnsenda
Verkefni íslensku friðargæslunnar hafa í gegn um árin spannað breitt svið. Friðargæsluliðar
hafa starfað við að tryggja flugsamgöngur, vinna að
jafnréttismálum, vopnahléseftirliti, skipulagi mat-
vælaflutninga og ýmis önnur störf.
Við höfum aukið þátttöku okkar á undanförnum
árum og fjölgað friðargæsluliðum við störf. Með
því höfum við tekið að okkur aukna ábyrgð á alþjóða-
vettvangi og reynt að velja verkefni og samstarfs-
aðila þannig að við gætum sem best nýtt þann hóp
fólks sem tilbúið er til að fara til slíkra starfa.
Það er vaxandi krafa frá alþjóðasamfélaginu að
friður verði að haldast í hendur við endurreisn og
uppbyggingu. Hún þurfi að vera sýnileg og skila sér
til heimamanna, annars sé hættan sú að átök brjót-
ist út að nýju innan fárra ára. Krafan um uppbygg-
ingar- og endurreisnarstarf hefur verið í brenni-
depli á þeim ráðherrafundum sem ég hef sótt
undanfarið, nú síðast með ráðherrum aðildarríkja
Atlantshafsbandalagsins í síðustu viku, þar sem
málefni Afganistan og Kosovo voru fundarefnið.
Þörfin er brýn fyrir uppbyggingarstarf í Afganist-
an, um það er alþjóðasamfélagið sammála. Stofnan-
ir Sameinuðu þjóðanna, Alþjóðabankinn og ýmis
hjálparsamtök vinna að þessu markmiði og eiga
ágætt samstarf við sveitir alþjóðaliðsins í Afganist-
an. Ísland tekur þátt í því endurreisnarstarfi og
mun leggja uppbyggingunni lið bæði með mann-
skap og fjármagni. Við getum lagt til ýmislegt sem
aðrar þjóðir sinna síður með sínum herdeildum, svo
sem sérfræðinga í uppbyggingar- og endurreisnar-
starfi sem geta starfað bæði með stjórnsýslu, stutt
við innri skipulagsmál, löggæslu, heilsugæslu og
menntageirann. Til að styðja starf slíkra sérfræð-
inga ætlum við líka að beina fjármunum til upp-
byggingarstarfsins. Þannig getum við haft beina
umsjón og eftirlit með því að fjármagnið nýtist í
uppbyggingunni og stöðvist ekki á leiðinni í flókn-
um kerfum.
Íslenskir friðargæslu-
liðar eru nú um þriðjungur
eftirlitsmanna á Sri Lanka.
Þó ástand hafi þar farið
versnandi er enn von um að
takist að halda friðinn og
vopnahléseftirlitið er eina
færa leiðin til að tryggja
það. Ný verkefni bíða frið-
argæslunnar líka, samstarf
með UNICEF og aukið
samstarf með UNIFEM,
auk þess sem þátttaka í
uppbyggingarverkefnum á
Balkanskaga, t.d. lögreglu-
þjálfun, hefur verið mikilvægur þáttur í gegn um
tíðina og áframhald verður þar á. Sprengjuhreins-
un í Líbanon er tímabundið verkefni sem nú er í
gangi og ég vonast til þess að framhald geti orðið á
slíkum verkefnum á næstu árum.
Með þeirri stefnumörkun sem íslensku friðar-
gæslunni var sett í haust verður markið sett á fjöl-
breytt og krefjandi verkefni sem gefa okkur færi
á að leggja okkar af mörkum til alþjóðasamfélags-
ins og stuðla að varanlegum friði og endurreisn.
Það er mikilvægt að þessi verkefni séu þess eðlis
að bæði kynin sækist eftir að starfa við þau og
taka þátt í friðargæslustörfum erlendis. Konur
hafa því miður verið of lítill hluti íslenskra friðar-
gæsluliða undanfarin ár, en þátttaka þeirra hefur
aukist og mun vonandi aukast enn meira á næstu
árum. Ég hef einnig sett af stað vinnu við aðgerð-
aráætlun til að fylgja eftir ályktun öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna nr. 1325/2000 um konur, stríð
og frið og vonast til að þeirri vinnu ljúki nú á vor-
dögum.
Friðargæslan er fólkið sem í henni starfar. Við
viljum að fólkið okkar starfi þar sem þeirra sér-
hæfing, þekking og reynsla getur notið sín best.
Þannig leggjum við okkar af mörkum í samstarfi á
alþjóðavettvangi.
Höfundur er utanríkisráðherra.
Friðargæslan er
fólkið sem í henni starfar
GRENSÁSVEGI 48 • SÍMI 553 1600
Í NAUTI ERUM VIÐ BESTIR
Áttu von
á gestum?