Fréttablaðið - 02.06.2007, Blaðsíða 80

30 31 1 2 3 4 5
Sitt sýnist hverjum um frið-
un gamalla húsa og verndun
götumynda þeirra í miðbæ
Reykjavíkur. Torfusamtök-
in vilja með óvissugöngu
sinni í dag vekja athygli
bæði á skipulagsslysum og
farsælli húsavernd.
Gengið verður um pósthverfið
101 í Reykjavík, Kvosina og holtin
beggja megin undir leiðsögn þeirra
Péturs Ármannssonar og Snorra
Freys Hilmarssonar. Nokkurra
húsa verður vitjað sem finna má á
nýútkomnum gátlista samtakanna
101 í hættu. Hann prýða myndir af
101 húsi í elsta borgarhluta Reykja-
víkur sem eru í útrýmingarhættu.
Í göngunni verða skoðuð „farsæl
dæmi um húsvernd í bland við
gömul, ný og yfirvofandi skipulags-
slys“ eins og segir í fréttatilkynn-
ingu samtakanna. Safnast verð-
ur saman á Vitatorgi (framan við
Bjarnarborg á horni Vitastígs og
Hverfisgötu) kl. 14.00.
Göngunni lýkur á tónlistardag-
skrá, Skjaldbreið til heiðurs, við
Kirkjustræti 8a, kl. 15.30. Hótel
Skjaldbreið sem geymir einn elsta
tónleikasal landsins er eitt þeirra
fjölmörgu sögufrægu húsa í 101
sem eru í hættu. Þar koma fram
tónlistarmenn. Allir velunnarar
gamla bæjarins eru hvattir til að
mæta.
Samtökin hafa á undanförnum
misserum vaknað úr dvala en þau
áttu mestan heiður af því á sínum
tíma að húsavernd var hafin til
vegs og virðingar: í framhaldi
þess voru sett lög um húsavernd,
fjölda húsa bjargað frá eyðilegg-
ingu, settir voru á stofn sjóðir til að
styrkja endurbyggingu eldri húsa
og hefur grettistaki verið lyft í
þeim efnum. En samtökin eru stað-
föst í þeirri skoðun að betur má ef
duga skal. Þau benda á að á undan-
förnum árum hafa risið í lágreistri
byggð ný hús sem gjarnan þrengja
sér að ystu lóðamörkum og skaga
bæði upp og út í byggðarsamfellu
sem hefur þróast alla síðustu öld.
Þessi nýju hús stinga í stúf – bók-
staflega, standa upp úr og út úr.
Samtökin benda á að í samþykktum
er gert ráð fyrir að 101 hús falli af
þeim 650 sem enn standa í borginni
frá því fyrir 1918.
Bruninn á horni Austurstrætis og
Lækjargötu hefur ýtt nokkuð við
Reykvíkingum. Stórfelld breyt-
ing á ásjónu borgarinnar frá
Hafnarstræti og út í sjó mun ger-
breyta borgarsvipnum og borgar-
brag. Nýju hverfin við Sæbraut
og á Slippsvæðinu munu enn auka
á breytt yfirbragð borgarinn-
ar: Þórður Magnússon formaður
Torfusamtakanna er í senn bjart-
sýnn og svartsýnn: „Við viljum
vekja athygli á skorti á heildarsýn,
skorti á framtíðarplani og líka að
gera það sem í okkar valdi stendur
til að koma í veg fyrir fleiri mistök:
Skuggahverfið er mistök sem ekki
verða tekin til baka.“ Hann er gagn-
rýninn á framgöngu borgaryfir-
valda: „Það er verið að skipuleggja
Slippsvæðið sem er afskaplega líkt
Skugganum. Það er verið að kynna
deiliskipulagið fyrir það svæði. Við
höfum alltaf látið heyra í okkur þar
þegar við höfum fengið tækifæri
til þess en maður hefur samt heil-
miklar áhyggjur – það hljómar ekk-
ert mjög sterkt þegar menn vara
við því að byggja sjö hæða hús.
Menn spyrja á móti hvað sé að sjö
hæða húsum.“ Reykjavíkurborg
hefur nýlega sett af stað starfs-
hóp til að skoða umhverfisáhrif af
hárisa byggingum, bæði skugga-
varp og vindsækni sem getur, ef ef
svo stendur á áttum, valdið mikl-
um vindsveipum í næsta nágrenni,
vilja sumir meina.
Þórður segir Torfusamtökin draga
línu sína við Snorrabraut: „Við
höfum ekki getað kynnt okkur allt
til hlýtar sem er í gangi. Við erum
til dæmis ekki sátt við allt sem er að
gerast í Sigtúni,“ segir hann. „Gamli
Austurbærinn er annað áhyggju-
efni. Deiliskipulagið sem var sam-
þykkt 2002 felur í sér að þar megi
nánast rífa öll gömul hús þar, það
er gróið svæði. Það er ekki verið að
gera íbúum neinn smá grikk með
því að breyta þeirra gróna hverfi
í byggingareit. Ég er alveg viss
um að það er alveg sama hvar þú
ert staddur í bænum, í Seljahverfi
í Breiðholti – og allt í einu fengir
þú upplýsingar um að hver sem er
gæti keypt einbýlishús við hliðina
á þér, rifið það niður og byggt þar
fjölbýlishús. Það væri enginn sátt-
ur við það.“
Þórður segir núverandi borgar-
yfirvöld að vissu leyti enn óskrif-
að blað: „Það var svo mikið að ger-
ast þegar R-listinn var við völd
og margt sem stefndi í alveg kol-
ranga átt. Það eru mjög fá dæmi
sem hægt er að taka um að núver-
andi borgaryfirvöld hafi staðið sig
eitthvað illa, það hefur lítið reynt á
það. Eina dæmið sem ég man eftir
að þeir hafi virkilega klúðrað er
þegar þeir leyfðu meira byggingar-
magn á Laugavegi 4-6 og komu þar
með í veg fyrir að það væri hægt að
teikna þar sómasamlegt hús.“
Hann útskýrir að í göngunni
verði tekin dæmi um hvernig upp-
byggingin í Skuggahverfinu hefur
haft áhrif á einstaka íbúa. „Þetta
var gróið hverfi, þar keypti fólk
hús eða íbúð til að eiga alla ævi,
til að setjast þar að. Sá fyrir sér
ákveðna framtíð. Síðan var því
raskað og hagsmunir litla mannsins
voru látnir víkja fyrir hagsmunum
annarra sem komu að þessu bara til
þess að græða peninga.“
„Það má rekja þessi mistök til 1986
þegar Skuggahverfið var fyrst
skipulagt, þá t.d. mótmæltu Torfu-
samtökin og sögðu að það stefndi í
skandal þarna vegna þess að það er
verið að byggja hús sem eru ekki
í skala við það sem fyrir er og þar
með verður erfiðara að draga línu
seinna meir. Það hefur reynst satt
sem Torfusamtökin sögðu á þessum
tíma – það hefur ekki verið hægt
að draga neina línu þarna og þess-
ir byggingareitir hafa teygt sig sí-
fellt lengra upp í Skólavörðuholtið.
Eins og staðan er í dag verður erf-
itt að draga línuna milli Hverfis-
götu og Laugavegs því sumir þessir
reitir liggja akkúrat um þau svæði.
Það sem ég hef kynnt mér – marg-
ir skipulagsfræðingar vita kannski
meira um þetta heldur en ég, en það
sem ég hef kynnt mér erlendis er
að þar eru skipulögð stærri svæði í
einu og götur eru skipulagðar sem
heild – hérna eru þetta alltaf bara
reitir.“
Óvissuferð til framtíðar
Í tengslum við yfirstandandi sýn-
ingu Roni Horn – MY OZ í Lista-
safni Reykjavíkur – mun Guja
Dögg, arkitekt og deildarstjóri
byggingarlistardeildar safnsins,
halda fyrirlestur um manngerðar
laugar í íslensku landslagi á morg-
un kl. 13 í Hafnarhúsinu.
Listamaðurinn Roni Horn hefur
um langa hríð haft sérstakan
augastað á vatni í ýmsum mynd-
um bæði innanlands sem utan og
verið heilluð af náttúru Íslands
eins og víða má greina á sýning-
unni. Upplifun Roni Horn er afar
persónuleg og snertir áleitna
þætti um skynjun, manngert um-
hverfi, byggingarlist og náttúru.
Með sýn Roni Horn að leiðarljósi
leitast Guja Dögg við að fjalla
um íslenskar laugar og samhengi
þeirra við stórbrotið landslag út
frá tengslum manns og náttúru
eða byggingarlistar við stað.
Laugar lands
Ármúla 11 - sími 568-1500
Lónsbakka - sími 461-1070
Verð frá 19.900,-
Garðsláttuvélar
3,5 hö - 6 hö
„ÞAÐ ELSKA ALLAR KONUR HEIMSFRÆGA MENN“
GRETTIR

Miðasala 568 8000
www.borgarleikhús.is
grettir.blog. is