Fréttablaðið - 04.01.2008, Blaðsíða 46

4. JANÚAR 2008 FÖSTUDAGUR10 ● fréttablaðið ● heilsa og lífsstíll
Margt sniðugt er fundið upp í Þýskalandi. Fyrir
um 25 árum hönnuðu prófessorar vél sem notar
segulsveiflur til að lækna fólk af hinum ýmsu
kvillum og hefur hún reynst sérstaklega vel fyrir
fólk með hin og þessi ofnæmi. Tækið er kennt við
BICOM og hjálpar fólki að hætta að reykja í svo-
kallaðri segulómsmeðferð.
Fyrirtækið Ráðgjöf og heilsa býr yfir þess-
ari tækni og segist geta hjálpað fólki að hætta að
reykja á einum klukkutíma, en það er sá tími sem
fólk situr við vélina og lætur enduróma sig.
„Það er búið að taka hátt í þúsund manns síðan
við fengum þessa vél,“ segir Kristján Garðars-
son, umsjónarmaður endurómsvélarinnar. „Við
gerum svona, eins og við köllum það í geiranum,
Gallup-könnun á meðal þeirra sem koma til okkar.
Af hverjum fimmtíu spyrjum við tíu og þá eru það
80 til 85 prósent sem hætta að reykja. Sumir byrja
þó að reykja aftur eftir svona þrjá mánuði, en þá
koma þeir oft aftur og segja: Þetta var allt mér að
kenna.“
Meðferðin fer þannig fram að útgeislun vissra
líkamsparta er mæld. Hjá reykingafólki eru það
lungun og æðakerfið sem eru með minnstu út-
geislunina. Síðan eru sígarettur, nikótíntyggjó og
nikótínplástrar settir í box öðrum megin í vélinni
en hinum megin situr sá sem vill hætta að reykja,
tengdur við vélina með gleraugu á nefinu og heldur
á koparkúlum.
„Vélin breytir því sem er í boxinu í svokallað
neikvætt nikótín. Fíkillinn sem er tengdur við gler-
augun og heldur á kúlunum er jákvæður fíkill. Og
þegar neikvætt og jákvætt mætast þá verður úr
því núll,“ segir Kristján.
Svo fær viðkomandi málmplástur á bringu-
beinið sem hann ber í þrjár vikur. Plástur þessi
geymir öll þau neikvæðu boð sem
vélin sendi fíklinum.
„Heilinn þinn sendir frá sér beiðni
um nikótín, en vélin sendir neikvætt
á móti sem mætir þessum þörfum þínum. Þar af
leiðandi tekur vélin þörfina og löngunina frá. En
það er ekkert verið að taka sjálfræðið af fólki sem
fer frá mér, það getur byrjað að reykja ef það vill
en þá er það að eyðileggja allt sem er búið að gera,“
segir Kristján. - nrg
Bylgjur vinna á vandanum
Nálastungur eru ekki töfra-
lækningar en þær geta svo
sannarlega hjálpað í barátt-
unni við sígarettuna.
„Nálastungur styrkja orku
lungna og hjarta þannig að
löngunin í heitan reykinn
minnkar,“ segir Arnbjörg
Linda Jóhannsdóttir, nála-
stungu- og grasalæknir, spurð
um gagnsemi og áreiðanleika
þess að ætla sér að nota nála-
stungur til að hætta að reykja.
„Nálastungur hjálpa með
fíknina, það er að segja þær
hjálpa fólki sem er að hætta að
reykja svo það leiðist ekki út í
aðra fíkn svo sem matarfíkn,“
heldur Arnbjörg áfram.
Hún hefur aldrei sjálf aug-
lýst eða gefið sig út fyrir að
geta hjálpað fólki að hætta að
reykja.
Hins vegar hafa margir
komið í nálastungumeðferð
til hennar út af einu eða öðru
og hætt að reykja í kjölfarið,
einfaldlega því það styrktist
almennt.
„Nálastungulækningar hafa
mikið verið notaðar sem með-
ferð við fíkn, bæði tóbaksfíkn
sem og annars konar fíkn, en
ég held að þær virki aldrei
einar og sér því nálastungur
geta einungis hjálpað með
fíknina, ekki ávanann sem til
dæmis reykingar eru,“ segir
Arnbjörg að lokum. - nrg
Löngunin
í heita
reykinn
Það er ekkert grín
að hætta að reykja.
Að gera það áður
en reykingatengdir
sjúkdómar herja á
krefst skynsemi og
aga. Sérstaklega
þar sem margir
reykingarmenn eiga
erfitt með að leggja
trúnað á tal um frelsi
og betri líðan enda
virðist sígarettan
oft vera þeim stoð
og stytta. Það sakar
hins vegr ekki að
prófa og aldrei að
vita nema eftirtalin
hjálparmeðöl komi
að góðum notum.
Segðu rettunni upp.
Sígarettan er ekki elskhugi
Lyfjainntaka er eitt ráð sem nota má
til að hætta að reykja. Zyban hefur
verið á markaði um nokkra hríð en
nýlegri pillur sem heita Champix
hafa einnig náð nokkrum vinsældum.
Tryggvi Ásmundsson, aðstoðaryfir-
læknir hjá lungna- og berklavarna-
deild Heilsuverndarstöðvarinnar,
þekkir vel til lyfjanna.
„Nikótín er fíkniefni eins og heróin
og kókaín sem menn ánetjast,“ segir
Tryggvi. „Við prófun á lyfinu Zyban
sýndi sig að það sló á fíknina, en það
er þó mjög langt frá því að það taki
af alla fíknina. Það er erfitt að hætta
að reykja þótt maður taki Zyban. Þú
heyrir fólk láta afskaplega misjafn-
lega af þessu lyfi, sumir segja að þetta
hjálpi mikið en aðrir lítið.“
Upphaflega var Zyban hugsað sem
lyf við geðdeyfð en svo kom í ljós
þessi óvænta og skemmtilega auka-
verkan. Lyfið var því markaðssett
sem lyf til að slá á nikótín. „Fólk sem
hefur tilhneigingu til þunglyndis og
ætlar að hætta að reykja getur lent í
vandræðum með skapið. Svo þetta lyf
hefur tiltekna kosti. En þetta er ekki
töfralyf sem lætur þig hætta,“ segir
Tryggvi.
Champix er allt annars eðlis en
Zyban. Það mætti segja að lyfið komi
í veg fyrir og stroki út þá ánægju
sem reykingamaður getur fengið
út úr sígarettum með því að hleypa
ekki nikótíninu þangað sem það á að
fara. „Nikótín er þannig að það binst
ákveðnum viðtækjum í heilanum.
Champix hins vegar binst þessum
viðtækjum svo nikótínið kemst ekki
að. Skortur á nikótíni skapar vanlíðan
sem menn upplifa þegar þeir hætta
að reykja. Með Champix vantar reyk-
ingamanninn nikótínið en reykingar
laga það ekki, nikótínið kemst ekki
að til að veita þá vellíðan sem það
á að gera,“ segir Tryggvi.
Tryggvi tekur þó
fram að lyfið sé ekki
heldur töfralyf. En að
baki Zyban og Champix
eru hins vegar rannsókn-
ir sem byggjast á lyfjum
og platlyfjum sem sýna
að alvörulyfin virka betur
en platlyfin, svo rannsóknir hljóta að
vera marktækar. - nrg
Hjálpar-
lyf en ekki
töfralyf
Þrjár hárfínar nálar.
Kristján við tækið góða með fíkli sem ætlar að hætta.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI