Fréttablaðið - 13.03.2008, Qupperneq 69

FIMMTUDAGUR 13. mars 2008
UMRÆÐAN
Landbúnaður
Sauðkindin hefur verið hluti af lífi
íslensku þjóðarinnar
allt frá því að land
byggðist en segja má
að ræktun hennar hafi
tekið hvað mestum
breytingum á síðustu
árum. Búum í sauð-
fjárrækt hefur fækkað og þau
stækkað nokkuð. Þau eru nú rúm-
lega 1.800, en þá eru talin bæði
þau sem stunda sauðfjárrækt ein-
göngu og þar sem hún er stunduð
með öðrum búgreinum. Fé hefur
jafnframt fækkað og vetrarfóðr-
aðar kindur eru nú 455 þúsund.
Framleiðsla á kindakjöti hefur þó
haldist að mestu óbreytt þar sem
afurðir eftir hverja kind hafa auk-
ist á móti. Jafnframt hafa gæði
afurðanna aukist gríðarlega á
skömmum tíma en hlutfall lamba-
kjöts sem lendir í tveimur efstu
gæðaflokkum þess hefur fimm-
faldast frá 1999 og er nú tæpur
fjórðungur.
Árið 2003 hófst gæðastýring í
sauðfjárrækt. Í henni felst að
þeir sem taka þátt í henni vinna
eftir ákveðnum aðferðum við
framleiðsluna. Í þeim felast
meðal annars kröfur um aðbúnað
og umhverfi sauðfjár, skýrslu-
hald, jarðrækt, fóðrun, heilsufar,
lyfjanotkun, afurðir, landnýtingu
og fleira. 71% sauðfjárbænda
hefur nú fengið framleiðslu sína
samþykkta sem gæðastýrða og sú
tala fer sífellt hækkandi. Þessi
71% af búunum standa þó fyrir
85% af framleiðslunni. Þau bú
sem ekki eru með eru því flest í
minna lagi.
Þeir sem taka þátt í gæðastýr-
ingu þurfa að halda viðurkenndar
skýrslur um sinn fjárstofn og
afurðir hans, skrá alla fóðuröflun,
notkun á tilbúnum áburði og lyfj-
um. Að auki þurfa þeir, eins og
allir aðrir sauðfjárbændur, að ein-
staklingsmerkja allan sinn
bústofn þannig að hver gripur er
rekjanlegur. Allir sauðfjárbænd-
ur þurfa jafnframt að tryggja
fénu góðan aðbúnað skv. sérstakri
reglugerð þar um.
Stærsti þátturinn í gæðastýring-
unni eru þó reglur um landnýtingu.
Í reglugerð eru settar
ákveðnar reglur um
landnotkun þannig að
ekki er heimilt að nýta
land til sauðfjárrækt-
ar nema landið þoli
það skv. mati viður-
kenndra fagaðila.
Landgræðslan hefur
hingað til séð um að
meta það hjá bændum
hvort landið þolir þá
beit sem áætluð er.
Þetta gildir bæði um þau lönd
sem bændur eiga eða ráða sjálfir
og líka um sameiginleg lönd eins
og afrétti. Sé landið ekki í nægi-
lega góðu ástandi verður að gera
tímasetta og skilgreinda land-
bótaáætlun um úrbætur. Á fræða-
þingi landbúnaðarins í febrúar sl.
fjallaði Gústav Ásbjörnsson hjá
Landgræðslunni um stöðu þess-
ara mála. Þar kom fram að 90%
þátttakenda í gæðastýringu í
sauðfjárrækt stóðust mat Land-
græðslunnar á landnotkun án
athugasemda. 9,7% í viðbót höfðu
gert landbótaáætlun en 0,3% stóð-
ust ekki kröfurnar. Mikið starf er
unnið skv. landbótaáætlununum.
Sem dæmi má nefna kom fram í
máli Gústavs að sumarið 2007
unnu framleiðendur með gildandi
landbótaáætlanir að uppgræðslu
um 4000 hektara lands.
Fyrir utan þetta starfrækir
Landgræðslan verkefnið „Bænd-
ur græða landið“ þar sem 650
bændur um land allt vinna að upp-
græðslu í samstarfi við stofnun-
ina. Áætlað er að þessi hópur
bænda hafi unnið að uppgræðslu
á rúmlega 6000 ha lands á árinu
2006. Í fréttabréfi Landgræðsl-
unnar um verkefnið árið 2007
segir m.a.: „Bændur hafa verið
einstaklega samvinnufúsir, tekið
vel á móti starfsmönnum og sýnt
verkinu áhuga og skilning.“
Sauðfjárbændur leggja því
mikla áherslu á ábyrga nýtingu
lands í samstarfi við fagaðila á
þessu sviði enda er landið sam-
eiginleg auðlind okkar allra.
Hver kynslóð bænda og í raun
landsmanna allra þarf að skila
því til næstu kynslóðar í betra
ástandi en hún tók við því.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssamtaka sauðfjárbænda.
Gæðastýring, land-
notkun og sauðfé
SIGURÐUR EYÞÓRSSON
Grjóti kastað
úr glerhúsi
UMRÆÐAN
Fjölmiðlar
Það vakti athygli mína að ríkissjónvarpið
þurfti þrisvar sinnum á
nokkrum dögum að leið-
rétta og biðjast afsök-
unar á rangfærslum um
Vilhjálm Þ. Vilhjálms-
son, oddvita Sjálfstæð-
isflokksins í borgar-
stjórn. Fyrst var það Kastljósið
sem hélt því fram að hann hefði
orðið tvísaga um kaupréttar-
samninga starfsmanna Orkuveit-
unnar. Það var rangt og beðist
velvirðingar á því. Nokkrum
dögum síðar var Vilhjálmur sak-
aður um að segja ósatt. Þá birtist
í aðalfréttatíma Ríkissjónvarps-
ins frétt um að Vilhjálmur hefði
ekki haft formlegt álit frá borg-
arlögmanni um lögmæti eigenda-
fundar Orkuveitunnar eins og
hann hefði haldið fram í útvarps-
viðtali í október.
Vilhjálmur hélt aldrei slíku
fram og bað fréttastofan velvirð-
ingar á því.
Leiðréttingin var birt inni í
fréttatímanum daginn eftir, en á
rangfærslunni hafði verið hamr-
að fjórum sinnum daginn áður
því hún var eitt af því helsta sem
var í fréttum. Og nú
fyrir nokkrum dögum
hélt fréttastofa Ríkis-
sjónvarpsins því fram í
fyrstu frétt að Vilhjálm-
ur hefði ekki mætt á
borgarstjórnarfund
þann daginn. Mikið var
gert úr því, þetta koma
fram í inngangi fréttar
þar sem fréttaþulur,
Páll Magnússon, spurði
fréttamann sem var
staddur í Ráðhúsinu hvers vegna
Vilhjálmur hefði verið fjarver-
andi.
Þessi fullyrðing var hins vegar
röng því Vilhjálmur var á fund-
inum. Þessi rangfærsla var síðan
leiðrétt í seinni fréttum Sjón-
varpsins sem hafa mun minna
áhorf en aðalfréttatíminn sam-
kvæmt skoðanakönnunum. Það
hlýtur að vera einstakt að svona
komi upp þrisvar sinnum gagn-
vart sama manninum á örfáum
dögum og það á ríkismiðli sem
ávallt hefur lagt mikið upp úr
trausti almennings á að farið sé
rétt með.
Skattgreiðendur eiga heimt-
ingu á því að ríkisfjölmiðlar
vandi umfjöllun sína og geri ekki
svona alvarleg mistök.
Höfundur er viðskiptastjóri.
ÓTTARR
GUÐLAUGSSON