Fréttablaðið - 20.06.2008, Blaðsíða 65

FÖSTUDAGUR 20. júní 2008 29
UMRÆÐAN
Svanur Kristjánsson
skrifar um vinnu-
brögð við Háskóla
Íslands
Undanfarið hafa grundvallaratriði í
starfi Háskóla Íslands
verið á dagskrá og
reynt hefur á varð-
stöðu yfirmanna skólans, eink-
um rektors og deildarforseta
félagsvísindadeildar. Forsaga
málsins er sú að árið 2004 birti
tímarit Sögufélagsins, Saga, ítar-
lega greinargerð Helgu Kress
prófessors um að annar prófess-
or við Háskóla Ísland, Hannes
Hólmsteinn Gissurarson, hefði í
bók sinni, Halldór 1902-1932.
Ævisaga Halldórs Kiljan Lax-
ness (2003), brotið á höfundar-
rétti Halldórs Kiljans Laxness
og sænska fræðimannsins Peters
Hallberg. Jafnframt lagði Helga
Kress fram skýrslu um umfangs-
mikil brot Hannesar gagnvart
höfundarrétti margra höfunda.
(Sjá: Helga Kress, Skýrsla um
meðferð texta og tilvitnana í bók
Hannesar Hólmsteins Gissurar-
sonar, Halldór 1902-1932. Ævi-
saga Halldórs Kiljans Laxness
(Reykjavík, 2004), www.hi.is/
~helga/ ).
Yfirmenn Háskóla Íslands,
félagsvísindadeild og viðkom-
andi skor aðhöfðust ekkert til að
verja heiður Háskóla Íslands
sem er sá að í skjóli háskóla slái
enginn eign sinni á verk annarra
og kynni sem sín verk. Enginn
háskóli sem vill standa undir
nafni umber slíkan verknað nem-
enda, hvað þá háskólakennara.
Rektor aðhefst ekki
Eftir að ljóst var að háskólayfir-
völd ætluðu ekki að gera neitt
hóf ekkja Halldórs,
Auður Laxness, mál
gegn Hannesi Hólm-
steini fyrir brot á höf-
undarréttarlögum.
Dómur í Hæstarétti
Íslands féll 13. mars
sl. eins og kunnugt er
og óþarfi er að rekja
hér innihald hans en í
stuttu máli var Hann-
esi Hólmsteini gert að
greiða talsverðar
fébætur vegna brota gegn höf-
undarrétti. Í ljósi ábendinga
dómnefndar frá árinu 1988 um
að í verkum Hannesar Hólm-
steins gæti ónákvæmni í með-
ferð heimilda kemur þessi dómur
lítt á óvart.
Rektor Háskóla Íslands brást
við dómnum með því að segja að
Háskóli Íslands gæti ekkert gert
í málinu og staða prófessorsins
yrði óbreytt. (Fréttablaðið 4.
apríl 2008). Hannes mun því að
óbreyttu halda áfram að kenna
og leiðbeina nemendum, m.a. um
vinnubrögð við ritun fræðilegra
ritgerða, þar á meðal lokarit-
gerða. Rektor skólans lét hins
vegar hjá líða að útskýra hvernig
sá háskóli á að starfa sem hefur
að engu grundvallaratriði um
heiðarleika og trúmennsku í vís-
indastarfi og sannleiksleit.
Morgunblaðið leitaði eftir við-
brögðum forsvarsmanna deildar
Hannesar Hólmsteins, félagsvís-
indadeildar, við dómi Hæsta-
réttar yfir prófessor við deild-
ina. Í frétt blaðsins 5. apríl sl.
sagði m.a.: „Ólafur Þ. Harðarson,
forseti félagsvísindadeildar,
hefur lýst sig vanhæfan til að
fjalla um mál Hannesar og vildi
ekki tjá sig um bréf rektors í
samtali við Morgunblaðið í gær.“
Jafngildir afsögn
Ólafur Þ. Harðarson prófessor
hefur verið deildarforseti félags-
vísindadeildar undanfarin sjö ár
en aldrei upplýst deildarmenn
um vanhæfi sitt gagnvart Hann-
esi Hólmsteini Gissurarsyni.
Hannes Hólmsteinn hefur hins
vegar gegnt ýmsum trúnaðar-
störfum í deildinni, kennt skyldu-
námskeið í stjórnmálafræði,
setið í dómnefndum, verið vara-
formaður í námsnefnd í stjórn-
málafræði og ekki síst (í ljósi
dóma um fræðistörf hans): hann
var um tíma ritstjóri Íslenskra
félagsrita sem er fræðilegt tíma-
rit félagsvísindadeildar.
Yfirlýsing Ólafs Þ. Harðar-
sonar jafngildir að mínu mati
afsögn hans úr starfi deildarfor-
seta og setu í háskólaráði því eðli
málsins samkvæmt getur yfir-
maður í opinberri stofnun ekki
verið vanhæfur gagnvart ein-
stökum undirmönnum sínum en
jafnframt viðhaldið stöðu trú-
verðugs yfirvalds. Einnig ætti að
vera ljóst að Ólafur Þ. Harðarson
getur ekki með trúverðugu móti
gegnt neinni stöðu yfirmanns við
Háskóla Íslands á meðan Hannes
Hólmsteinn er þar kennari. En
hér munu limirnir sjálfsagt
dansa eftir höfði skólans.
Í fyrra Hannesarmálinu,
sumarið 1988, gátu háskólakenn-
arar litið með stolti til Háskóla
Íslands og verið þess fullvissir
að skólinn stæði undir nafni sem
sjálfstæður háskóli þar sem vís-
indin efldu dáð og sæmd íslenskr-
ar þjóðar. Tuttugu árum seinna
er staðan allt önnur. Vegna innri
veikleika gæti Háskóli Íslands
tapað því sem öllu máli skiptir:
trausti fólksins í landinu. Víst er
að skólinn kemst seint í hóp
hinna 100 bestu.
Höfundur er prófessor í stjórn-
málafræði við Háskóla Íslands og
hefur kennt við skólann í 35 ár.
UMRÆÐAN
Íris Björg Kristjánsdótt-
ir skrifar um alþjóða-
dag flóttamanna
Í tilefni af alþjóðadegi flóttamanna 20. júní og
þeirri umræðu sem hefur
átt sér stað um komu
flóttamanna til landsins,
mun ég fjalla í þessari
grein um þátt Alþjóðahússins í
móttöku flóttamanna frá Kólumbíu
sem komu síðastliðið haust til
Reykjavíkur. Eins og kom fram í
fjölmiðlum, var um 30 manna hóp
að ræða, konur og börn og tók
Alþjóðahúsið að sér íslensku-
kennslu, samfélagsfræðslu og
starfsþjálfun fyrir konurnar.
Íslenska var kennd fimm daga
vikunnar. Áhersla var lögð á samfé-
lagstengda og starfstengda
íslensku. Markmiðið var að gera
konunum kleift að eiga í almennum
samskiptum á íslensku í daglegu
lífi. Þær voru þjálfaðir í samtals-
æfingum, t.d. að fara í verslun, að
panta tíma og heimsækja lækni/
tannlækni, að eiga samskipti við
yfirmenn og samstarfsfólk á vinnu-
stað, að notfæra sér ýmsa þjónustu,
svo sem strætisvagna, bókasafn,
sundlaugar og margt fleira. Eins og
í allri fræðslu Alþjóðahúss var
menningarfræðsla og menningar-
færni stór hluti íslenskukennslunn-
ar og lögð var áhersla á að styrkja
sjálfsmynd kvennanna og auka
sjálfstraust þeirra í nýju landi.
Samfélagsfræðsla á spænsku
hófst strax við komu þeirra til
landsins. Í samfélagsfræðslunni
var farið yfir flest þau mál sem
snúa að íslensku samfélagi. Samfé-
lagsfræðslan fólst annars vegar í
fræðslu á spænsku, upplýsinga-
möppu á spænsku og svo
vettvangsferðum til vinnu-
staða, stéttarfélaga,
atvinnumiðlunar og ýmis-
legu fleira.
Síðasti hluti móttöku-
áætlunarinnar var starfs-
þjálfun. Hugmyndin var
að konurnar fengju tæki-
færi til að kynnast íslensk-
um vinnumarkaði áður en
þær gerðu ráðningarsamn-
ing til lengri eða styttri
tíma. Verkefnastjóri skoðaði
menntun, reynslu og áhugasvið
hverrar og einnar og fann viðeig-
andi vinnustað til starfsþjálfunar
eða námsleið í samræmi við áhuga
þeirra. Í flestum tilfellum fóru þær
þrjá daga í viku, hálfan daginn í
starfsþjálfun á vinnustað. Starfs-
þjálfunin stóð yfir í 4 til 6 vikur og
þá gafst þeim tækifæri á að skipta
um starfsþjálfun eða ráða sig til
starfa á vinnustaðnum. Þetta fyrir-
komulag reyndist báðum aðilum
vel, konunum og vinnustaðnum.
Flestar konurnar eru í dag komnar
í launað starf eða nám. Starfsþjálf-
unin var tilraunaverkefni og í
vetrar lok má segja að það verkefni
hafi tekist mjög vel og gæti verið
áhugavert til eftirbreytni.
Í heildina hefur verkefnið verið
mjög ánægjulegt. Sérfræðiþekk-
ing Alþjóðahúss á málefnum inn-
flytjenda, reynsla af ráðgjöf og
miðlun upplýsinga og ekki síst
tungumálakennslu hefur komið að
góðum notum. Við viljum þakka
sérstaklega Rauða krossinum og
Þjónustumiðstöð Miðborgar og
Hlíða fyrir gott samstarf og jafn-
framt þakka nemendum fyrir
ánægjuleg samskipti og góða
frammistöðu.

Höfundur er verkefnastjóri hjá
Alþjóðahúsinu.
SVANUR KRISTJÁNSSON
Hannesarmálið 2008 og HÍ
ÍRIS BJÖRG
KRISTJÁNSDÓTTIR
Fræðsla fyrir
flóttamenn
NÝ SENDING AF
SÍMASKRÁNNI 2008 ER
KOMIN Á DREIFINGARSTAÐI
AUK GARÐARSHÓLMA
HUGLEIKS DAGSSONAR
Símaskráin 2008 verður, á höfuðborgarsvæðinu, á boðstólum í verslunum
Bónus, á bensínstöðvum Skeljungs og Olís, og í verslunum Símans og
Vodafone. Á landsbyggðinni verður hún til taks hjá Póstinum og í verslunum
Símans og Vodafone.
Símaskráin 2008
ERTU AÐ
MJÓLKA Í MÉR?
BUHUU! NÚ ER
EKKI EFTIR
NEINU AÐ BÍÐA
LENGUR FJÖLMARGAR
PERSÓNUR, ALVEG
MJALTAGÓÐ
SAGA
ÁTTU
EINTAK?
OKEI
BÆ