Fréttablaðið - 06.07.2008, Qupperneq 14

14 6. júlí 2008 SUNNUDAGUR
BJÖRG MAGNÚSDÓTTIR
Smyglar sér frítt á völlinn
Sparnaðarráð hinna hagsýnu
Verður humarhölum skipt út fyrir slátur þegar kreppan skellur á af fullri hörku? Hvað eiga eyðslusamir Íslendingar að gera í
þessari ótíð? Þórgunnur Oddsdóttir heyrði í nokkrum hagsýnum einstaklingum og forvitnaðist um hvernig lifa má kreppuna af
og njóta hennar um leið.
Fáir kunna jafn vel að spara og stúdentar.
Það kemur því ekki á óvart að Björg
Magnúsdóttir, formaður stúdentaráðs
Háskóla Íslands, lumi á ráðum sem vert
er að nýta sér í krepputíð. „Ég fylgist allt-
af vel með og veit hvar eru kokkteilboð
og galleríopnanir. Oft lauma ég mér á
slíka viðburði og þykist vera menning-
arleg en stend síðan og gúffa í mig veit-
ingum. Ef maður er heppinn fær maður
kannski kampavín eða hreindýrakjöt
alveg ókeypis,“ segir Björg og bætir
því við að leikurinn sé einnig spenn-
andi þar sem maður veit sjaldnast fyr-
irfram hvaða veitingar eru í boði.
Þegar ódýr afþreying er annars
vegar hefur Björg einnig ráð undir rifi
hverju. „Það kostar yfirleitt eitthvað
inn á fótboltaleiki en fátækar stúdínur,
sem hafa áhuga á fótbolta geta
auðveldlega smyglað sér frítt inn.
Maður mætir bara á völlinn,
nikkar manneskjuna í miðasöl-
unni og segir að kærastinn sé
að spila. Mér skilst að það séu
flestir á lausu í Fjölnisliðinu
svo þar eru mestar líkur á að
manni takist að telja miðasölu-
dömunni trú um að maður sé glæný
kærasta eins liðsmannsins,“ segir Björg
sem hefur hagsýnina einnig að leiðarljósi
þegar hún fer í bæinn að skemmta sér um
helgar.
„Oft þarf maður að pissa en nennir ekki
að bíða í röð fyrir utan staði. Á Ingólfstorgi
og við Vegamót eru voða huggulegir
úti kamrar en það kostar 100 krónur að kom-
ast þar inn. Þá er gott að vera búinn að und-
irbúa sig heima. Maður borar gat með raf-
magnsborvél í myntina og þræðir girni í.
Svo þegar maður þarf að pissa setur maður
myntina í raufina, dyrnar opnast og þá kipp-
ir maður peningnum aftur til baka og getur
notað hann aftur og aftur,“ segir Björg en
viðurkennir að vissulega megi deila um lög-
mæti slíkra aðgerða.
MARGRÉT SIGFÚSDÓTTIR
Frystikistan er
besta sparnaðartækið
Margrét Sigfúsdóttir, skólastýra Hússtjórn-
arskólans í Reykjavík, kann að reka heimili
og veit hvernig hægt er að forðast óþarfa
peningaútlát. Hún segir ástandið núna
góðan tíma fyrir unga fólkið að læra það
sem mæður þeirra og ömmur kunnu – að
skipuleggja innkaup og nýta hlutina.
„Ég umgengst ungt fólk mikið og finnst
alveg skelfilegt þegar það segist ekki borða
afganga. Hvað er að því að borða afganga?
Fólk hendir heilu haugunum af mat eins og
eitthvað hrikalegt gerist ef það leggur sér
matinn frá í gær til munns,“ segir Margrét
sem sjálf hendir aldrei afgöngum sem hægt
er að nýta. „Það má borða afganginn næsta
dag og ef maður hefur ekki tök á því má
setja þá í frystibox, geyma í kistunni og
skella því svo í örbylgjuna síðar,“ segir Mar-
grét og bætir því við að auk þess að
henda afgöngunum séu margir
of fljótir að henda grænmeti.
„Paprika sem farin er að
linast hentar kannski ekki
í salatið en það má frysta
hana og draga hana fram
næst þegar búinn er til ofn-
eða pottréttur,“ útskýrir
hún.
Margrét segir harðbannað að
fara svangur í búð, sérstaklega nú
þegar brýnt er að spara. „Það er líka
mjög mikilvægt að skrifa innkaupa-
lista. Ef fólk vill virkilega spara ætti það að
búa til matseðil fyrir vikuna og skipuleggja
innkaupin út frá honum,“ segir hún.
Ætti Margrét að nefna eitt tæki sem gott
er að eiga í kreppunni þá er það frystikist-
an. „Þegar harðnar í ári er frystikistan tæki
til að spara. Fólk á að fylgjast með til-
boðum matvöruverslananna og kaupa
kjöt, fisk og kjúkling á afslætti og setja í
frystikistuna,“ segir hún og minnir að lokum
á að tilbúinn matur sé ekki hagstæður kost-
ur í krepputíð. „Fólk segist ekki hafa tíma
til að elda en keyrir kannski langar vega-
lengdir út á næsta skyndibitastað. Það tekur
álíka langan tíma að sjóða fisk og kartöflur
sem er bæði ódýrara og hollara.“
HELGI ÞÓRSSON
Fíflablöðkur í salatið og
heimatilbúin skemmtun
„Þegar harðnar svona á dalnum verða menn
náttúrulega að skoða málin með opnum
huga og sjá að tækifærin leynast miklu
víðar en okkar hefðbundni rammi segir til
um. Til dæmis í matvælum. Það má bjarga
sér á ýmsan annan hátt en að fara út í búð,“
segir Helgi Þórsson, bóndi og tónlistarmað-
ur í Kristnesi við Eyjafjörð. „Það er náttúr-
lega þetta kjöt sem er allstaðar í kringum
okkur, já og grænmetið. Í þéttbýlinu má oft
ná í gæsir, endur og jafnvel egg og fyrir þá
sem eru opnari þá eru hundar og kettir út
um allt sem auðvelt er að krækja í. Svo er
það meðlætið. Í jurtaríkinu má finna ýmis-
legt sem hentar vel í salat, til dæmis fífla-
blöðkur,“ segir Helgi og bætir því við að
þótt aldrei sé æskilegt að stela frá nágrönn-
um sínum geti það verið nauðsynlegt ef í
harðbakkann slær.
„Þegar haustar má læðast í matjurtagarð-
ana í hverfinu og næla sér í ferskt salat og
gulrætur. Það er enginn að tala um að valta
yfir allt hverfið, maður tekur bara lítið hjá
hverjum og einum,“ segir Helgi og ráðlegg-
ur barnafólki að senda börnin sín oft í pöss-
un og stóla á að þar verði þeim gefið að
borða. Hann segir enga þörf á að
örvænta yfir efnahagsástandinu
strax. „Þetta er bara spurning
um að breyta hugarfarinu og
finna nýjar leiðir. Við sem búum í
dreifbýlinu lifum auðvitað eins og
blómi í eggi í kreppunni, tínum ber
og lifum á landsins gæðum. Reyk-
víkingar geta líka verið alveg róleg-
ir meðan þeir hafa allt þetta fuglalíf
við Tjörnina, þegar það er uppurið má
grípa til róttækari aðgerða,“ segir
Helgi.
Í sparnaðarskyni mælir Helgi með því að
fólk gangi á milli staða frekar en að keyra.
„Þeir sem eru sæmilega stæðir geta hjólað.
Já, og ef mönnum leiðist að labba þá má val-
hoppa eða skokka,“ segir hann.
Þegar kemur að ódýrri dægradvöl stend-
ur Helgi ekki á gati. „Í stað
þess að borga sig inn á
rándýra tónleika má
heimsækja gamlan frænda,
hlusta á hann glamra á gítar-
inn og spila síðan sjálfur undir á
Machintoshbauk, öll fjölskyldan
getur hist og spilað saman. Kannski
verður kreppan til þess að við endur-
vekjum gömlu kvöldvökurnar. Í
blokkum geta menn skiptst á að vera
með húslesturinn í stað þess að borga áskrift
að rándýrum sjónvarpsstöðvum,“ segir
Helgi sem hlakkar hreinlega til að takast á
við kreppuna.
RAGNAR FREYR PÁLSSON
Vasapeningar ekki bara fyrir börn
„Ég hugsa að flestir, ef ekki allir, hafi tök á
því að minnka eyðsluna svolítið,“ segir
Ragnar Freyr Pálsson, grafískur hönnuður,
sem er nýkominn heim úr námi í Bandaríkj-
unum og fékk svolítið áfall þegar hann sá
hvað allt er orðið dýrt á Íslandi. Hann deyr
þó ekki ráðalaus enda kann hann ýmislegt
fyrir sér þegar sparnaður er annars vegar
og hefur meðal annars haldið úti vefsíðunni
Skotsilfur.com þar sem hann deilir ráðum
sínum með öðrum.
„Fyrsta sparnaðarráðið sem ég get nefnt
er að borga sjálfum sér vasapeninga. Vasa-
peningar eru ekki bara fyrir börn og það er
skynsamlegt að taka ákveðna prósentu af
launum og ráðstafa þeim sem vasapening-
um sem má eyða í hvað sem er. Þegar þeir
peningar eru búnir má ekki eyða meiru í
nammi, föt, bíó, tónleika og þess háttar fyrr
en í næsta mánuði,“ segir Ragnar sem sjálf-
ur hefur skammtað sér vasapeninga með
góðum árangri. „Þetta tryggir að maður
eyðir ekki meiru í óþarfa en maður setur
sér,“ segir Ragnar og bætir því við að það sé
mikilvægt að vera svolítið strangur við
sjálfan sig.
Í öðru lagi bendir Ragnar fólki á að
skoða í hvaða óþarfa það eyðir á
hverjum degi. Þótt oft sé um
lágar upphæðir að ræða
safnast það þegar saman
kemur. „Það er mjög
algengt að fólk kaupi sér til
dæmis kaffi, tyggjópakka,
sígarettur eða kók á hverj-
um degi. Leggðu þennan
pening frekar inn á bók
í lok vikunnar. Lang-
tímaáhrifin eru gríðar-
leg. Til dæmis er 200 kall
á viku í 14 ár ein milljón og
22 þúsund krónur,“ segir
Ragnar.
Svo er það líkamsræktin sem er
að sögn Ragnars hálfgert pen-
ingaplokk sem óþarfi er að eyða
krónum í í krepputíð. „Fólk ætti
að segja upp rándýrri líkams-
ræktaráksriftinni, leggja bílnum
og ganga, hlaupa eða hjóla í stað-
inn. Þú sparar ekki bara heilmikið
næstu mánuðina með þessu heldur
þarftu að eyða minni peningum í
lækniskostnað í framtíðinni,“ segir
Ragnar.
SPARNAÐARTÆKI Margrét á alltaf eitt-
hvað ódýrt í kistunni.
FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
LJÚFFENGT Illgresið bragðast sem besta salat.
FRÉTTABLAÐIÐ/VÖLUNDUR
BORGAR SÉR VASAPENINGA Ragnar fylgist
með í hvað peningarnir fara.
FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
HEIMAVINNAN Áður en Björg fer á djammið
útbýr hún mynt fyrir almenningssalernin
FRÉTTABLAÐIÐ/AUÐUNN
Kannski verður kreppan til þess að við end-
urvekjum gömlu kvöldvökurnar. Í blokkum
geta menn skiptst á að vera með húslestur-
inn í stað þess að borga áskrift að rándýrum
sjónvarpsstöðvum.