Fréttablaðið - 20.07.2008, Blaðsíða 38

N A N N A R Ö G N V A L D A R D Ó T T I R
S K R I F A R M A T A R H U G L E I Ð I N G A R
10 matur
Það er ýmislegt sem þarf að hafa í huga þegar verið er að undirbúa nokkurra daga
ferðalag eða vikudvöl í sumar-
bústað og þótt vissulega sé hægt
að keyra af stað og treysta á að
maður fái allt á staðnum er það
alls ekki hagkvæmasta eða
skynsam legasta leiðin.
Einhver versta sumarbústaðar-
upplifun mín var fyrir allmörgum
árum þegar ég var orðin
uppi skroppa með mat eftir nokk-
urra daga dvöl og fór í verslun í
nágrenninu, sem var sú eina á
stóru svæði, að kaupa eitthvað í
kvöldmatinn. Þar var nákvæm-
lega ekkert til nema forkryddað
grillkjöt í nokkrum mismunandi
ólystugum útgáfum. Ekkert annað,
ekki einu sinni kjötfars – hvað þá
nýveiddur silungur úr nálægum
vötnum eða eitthvað slíkt. En ekk-
ert ókryddað kjöt eða annað fersk-
meti. Við völdum skást útlítandi
grillkjötið, sem reyndist svo brim-
salt og nærri óætt, enda búið að
liggja einhverjar vikur í maríner-
ingunni.
Það geta verið tugir eða hundruð
kílómetra í næstu lágvöru-
verðs verslun og þótt stundum sé
hægt að fá ýmislegt ódýrt, kannski
grænmeti eða silung hjá bændum
í nágrenninu, þá er um að gera að
búa sig vel út að heiman, kaupa
sumt áður en haldið er af stað og
taka annað með úr eldhúsinu
heima, en kaupa auðvitað vörur
með stutt geymsluþol nálægt
áfangastað, t.d. mjólkurvörur og
viðkvæmt grænmeti.
Oft eru það smáhlutirnir sem
verða dýrastir þegar upp er staðið
– kryddið sem öllum finnst ómiss-
andi en gleymdist heima og svo
þarf að kaupa það háu verði þótt
aðeins vanti eina teskeið eða
grill sósan sem fæst bara alls ekki
í litlu sveitaversluninni og það
þarf að kaupa aðra tegund sem
engum finnst góð og mun aldrei
verða notuð aftur. Þess vegna er
um að gera að setja saman mat-
seðil fyrir ferðina – ekki endilega
nákvæman en það er gott að hafa
einhverja hugmynd um hvað á að
elda svo að hægt sé að taka með
það helsta sem til þarf, það borgar
sig. Og ekki gleyma hlutum eins
og pipar og salti, sósujafnara,
lyftidufti ef á að baka í bústaðnum
o.s.frv.
Í helgarferð tekur maður bara
með ófrosið kjöt eða fisk að heim-
an en í lengri ferðum er tilvalið að
taka frosið kjöt og láta það þiðna í
rólegheitunum í kæliboxinu eða
ísskápnum. Ef á að leggja matinn í
heimagerðan kryddlög er oft best
að blanda hann strax og taka með í
krukku þótt ekki eigi að marínera
matinn fyrr en síðar – þá þarf ekki
að taka með balsamedikið eða
hlynsírópið eða annað sem í löginn
fer, heldur bara þessa einu krukku.
Jógúrtkryddlög eða sósu úr sýrð-
um rjóma er aftur á móti best að
gera rétt fyrir notkun. Veldu ein-
falda rétti með fremur fáum hrá-
efnum. Ekki treysta á að þú getir
fengið ferskar kryddjurtir, græn-
meti sem ekki telst til þess allra
algengasta o.þ.h.
Já, og ekki gleyma því allra
mikil vægasta: Dósaupptakaran-
um og tappatogaranum.
Ein af ástæðum þess að það
getur verið svolítið vandasamt að
búa sig út með mat fyrir ferðalagið
eða sumarbústaðardvölina er hve
íslenska veðrið er óútreiknanlegt.
Það er kannski búið að spá sól og
blíðu – upplögðu grillveðri – en
þegar á hólminn er komið er
grenjandi rigning eða norðan-
stormur og það er ekki beint
freistandi að standa úti og elda
grillkjötið. Og hvað er þá til ráða?
Jú, það er best að vera við öllu
búinn og hafa neyðaráætlun í far-
teskinu – gera ráð fyrir því að það
sé hægt að gera eitthvað allt annað
en grilla hráefnið. Oft þarf litlu
sem engu að breyta til að gott sé
að elda inni en það er líka hægt að
búa til eitthvað allt annað úr nán-
ast sama hráefninu.
Það sem meira er, þá er oft –
alveg burtséð frá veðri – tilvalið
að gera mjög ólíka rétti úr næst-
um sama hráefni og hafa sama
matinn tvo daga í röð án þess að
nokkur átti sig á því. Þar með má
spara bæði fyrirhöfn og pláss. Hér
koma til dæmis tvær fljótlegar og
einfaldar uppskriftir að grísalund
(upplagt að kaupa frosnar grísa-
lundir, þær geymast í nokkra daga
í kæliboxinu) þar sem notað er
sama kjötið, næstum sama græn-
metið – en útkoman er vægast sagt
gjörólík.
Plan A – það er sól og sumar og
þú grillar gómsæta grísalund úti í
þeirri guðsgrænu. Berð fram
grænmetisblandað kúskús með
henni, það þarf bara að hita vatn í
það á prímusnum og skera niður
grænmeti (en auðvitað má líka
sjóða hrísgrjón og blanda græn-
metinu saman við þau).
GRÍSALUND MEÐ KÚSKÚS
OG JÓGÚRTSÓSU
600-700 g grísalund
ólífuolía
pipar, nýmalaður
salt
200 g kúskús
10 cm bútur af blaðlauk (ljós-
græni hlutinn)
1 sítróna
nokkrir tómatar, vel þroskaðir,
saxaðir
100 g blómkál, saxað smátt
100 g spergilkál, saxað smátt
(má nota annað grænmeti)
1 lítil dós ananas í bitum
salatblöð
Hitaðu grillið vel. Skerðu lundina í
2-4 bita; penslaðu þá með olíu og
kryddaðu með miklum nýmöluðum
pipar (gjarna marglitum) og salti.
Grillaðu lundina við meðalhita í 7-
10 mínútur á hvorri hlið, eftir
þykkt. Settu kúskúsið í skál og
helltu sjóðandi vatni yfir samkvæmt
leiðbeiningum á umbúðum.
Breiddu yfir skálina og láttu standa
í um 5 mínútur. Saxaðu blaðlaukinn
mjög smátt og hrærðu honum
saman við, ásamt sítrónusafa og 2-
3 matskeiðum af ólífuolíu.
Kryddaðu með pipar og salti eftir
smekk. Blandaðu grænmeti og
ananas saman við, ásamt söxuðum
salatblöðum. Settu kúskúsið á fat
og raðaðu kjötinu ofan á. Berðu
fram með jógúrtsósu.
JÓGÚRTSÓSA
2 dósir (360 ml) hrein jógúrt
örlítið karríduft (eða ögn af
satay-sósu)
safi úr ananasdós
pipar
salt
Allt hrært vel saman og bragðbætt
eftir smekk. Og ef maður stingur
kókosmjólkurdós og satay-sósu í
birgðakassann og bætir við
hrísgrjónapakka, þá er hægt að
nota plan-B ef rignir og elda allt
saman innandyra – eða á prímusn-
um í fortjaldinu:
GRÍSALUND Í KÓKOS-KARRÍ-
SÓSU MEÐ HRÍSGRJÓNUM
600-700 g grísalund
2 msk. hveiti
pipar
salt
1 msk. olía
1 lítill blaðlaukur, hreinsaður og
smátt saxaður
1 dós kókosmjólk
½-1 dós/krukka satay-sósa
150 g blómkál, skipt í litla kvisti
150 g spergilkál, skipt í litla
kvisti
1 lítil dós ananas í bitum
e.t.v. sósujafnari
soðin hrísgrjón, salatblöð, sítróna
Skerðu lundina í 1-1 ½ cm þykkar
sneiðar og veltu þeim upp úr hveiti
krydduðu með pipar og salti.
Hitaðu olíuna á pönnu og brúnaðu
sneiðarnar í um 1 mínútu á hvorri
hlið við háan hita. Bættu blað-
lauknum á pönnuna, lækkaðu
hitann og steiktu í 1-2 mínútur.
Helltu þá kókosmjólk og satay-
sósu á pönnuna, hrærðu og hitaðu
að suðu. Láttu malla í um 5
mínútur. Skerðu blómkál og
spergilkál í litla bita og settu á
pönnuna ásamt ananasinum. Láttu
malla í 5-8 mínútur í viðbót.
Bragðbættu með pipar og salti og
þykktu sósuna ögn með sósujafn-
ara ef þarf. Berðu réttinn fram með
soðnum hrísgrjónum, salati og
sítrónubátum.
Með neyðaráætlun í farangrinum
Vegna þess hversu óútreiknanlegt íslenska veðrið getur verið er sniðugt að hafa
neyðaráætlun í farteskinu. Gera mjög ólíka rétti úr næstum sama hráefni og hafa
sama matinn tvo daga í röð án þess að nokkur átti sig á því. Til dæmis tvær fljótlegar
og einfaldar uppskriftir að grísalund, annars vegar með kúskús og jógúrtsósu og
hins vegar í kókos-karrísósu með hrísgrjónum. FRÉTTABLAÐIÐ/AUÐUNN
E
N
N
E
M
M
/
S
IA
/
N
M
3
4
6
7
4