Fréttablaðið - 17.01.2009, Side 36

Þær melónur sem við fáum hér á Íslandi koma einkum frá Mið-Ameríku á veturna
og hafa þá verið tíndar óþroskað-
ar. Þá vantar sætuna þar sem
ávöxturinn hefur ekki
þroskast í sól. Þegar nær
dregur sumri koma
melónur frá Suður-
Spáni og er þá geymslu-
tími og vegalengd mun
styttri þannig að bragð-
ið verður fyllra.
Melónan er af
sömu ætt og kúr-
bítur og kemur
upprunalega frá
Indlandi og einnig
er líklegt að hún
komi frá Afr-
íku. Hún hefur
ávallt verið
notuð til matargerðar en þó með
mismunandi áherslum. Melónan
er rík af A- og C-vítamínum
sem og kalíumi en inniheldur
fáar hitaeiningar og er því
kjörið megrunarfæði. Þrátt
fyrir sætt bragðið inni-
heldur hún lítinn sykur.
Finna má töluvert af
karotíni í melónum en
fer það þó eftir gerð.
Því rauðari sem
melóna er því
meira er af karot-
íni.
Best er að neyta
melónu þannig að
hún sé nokkuð
svöl en ekki
ísköld beint úr
ísskápnum.
Nota má melónur á
fjölbreyttan hátt. Þær eru góðar
einar sér en henta einnig vel í
svaladrykki, salöt, sorbet, súpur,
mauk, sultur og einnig bragðast
þær vel með þurrkuðu kjöti.
Góður forréttur er til dæmis mel-
óna með hráskinku og henta þá
ljósbleikar kantalópu-melónur
eða gular melónur vel til þess.
Sumum þykja þær mjög góðar
með hangikjöti en ferskt og sætt
bragðið blandast vel við afger-
andi og stundum salt bragð kjöts-
ins. Einnig bragðast þær vel með
ostum og gaman getur verið að
skera melónu til helminga, fjar-
lægja kjötið (sem er þá oft notað í
réttinn) og fylla hana síðan með
salati eða súpu og bera fram. Mel-
óna er nefnilega ekki síður fyrir
augað ef hún er heilleg og vel
þroskuð. - hs
HRÁEFNIÐ: Melóna
Fjölnota og svalandi
Þótt hollusta fitu sé breytileg eftir tegund og upp-
runa þá er öll fita jafnorkurík. Hörð fita er mun óholl-
ari en mjúk fita og því er mælt með að nota fljótandi
jurtaolíu við alla matargerð, þar sem því verður við
komið, í stað harðrar fitu.
Olía eða mjúk fita er yfirleitt í fljótandi formi við
stofuhita og því auðvelt að bera kennsl á hana. Mælt
er með að nota mismunandi gerðir af olíu, bæði einó-
mettaða og fjölómettaða, þar sem þær innihalda mis-
munandi samsetningu næringarefna. Dæmi um olíur
sem eru ríkar af einómettaðri fitu eru ólívuolía og
rapsolía (öðru nafni canola-olía). Olíur sem innihalda
mikið af fjölómettaðri fitu eru til dæmis maísolía,
sojaolía og sólblómaolía. Kókosolía er ýmist fljótandi
eða í föstu formi (fer eftir hitastigi) en hún er mjög
holl og geymist vel. Flestar jurtaolíur henta vel til
pönnusteikingar þar sem þær þola hita nokkuð vel en
sumar geta einnig hentað vel út á salöt og pasta, í
kalda rétti eða með brauði. - hs
MJÚKT OG FLJÓTANDI GÓÐGÆTI
Ólívuolía er mikið notuð í ýmiss konar rétti og er til dæmis
vinsæl út á salöt en einnig til steikingar. GETTY/NORDICPHOTOS
1 2
3 4
1. Melóna er einstaklega svalandi
ávöxtur og er því kjörin í svala-
drykki. 2. Til eru ýmsar gerðir af
melónum, bæði gular og bleikar.
3. Því rauðari sem melóna er því
meira inniheldur hún af karotíni.
4. Útbúa má ýmsa gómsæta rétti
úr melónum og er sorbet þeirra á
meðal. Sérlega ferskur réttur.
N
O
RD
IC
PH
O
TO
S/
G
ET
TY