Réttur - 01.03.1941, Blaðsíða 52

Á þessum árum tekur hugur Engels að hneigjast aö
stjórnmálum og verður þaö augljóst af fréttabréfum
þeim, er birtust eftir hann í blaði einu í Hamborg, og
hann nefnir „Briefe aus dem Wuppertal“. Þar lýsir
Engels kjörum og aðbúð iðnverkamannanna í Elber-
feld. Er lýsingin mjög dökk, en mun þó sízt hafa ver-
’ið um skör fram. Um sömu mundir byrjaði Engels
þátttöku sína í bókmenntadeilum þeim, sem kenndar
eru viö „das junge Deutschland“ og trúarbragðadeil-
um nýhegelista. Eru ritsmíðar þessar dreifðar um blöð
og tímarit og bréf til vina og kunningja. Haustið 1841
fer Engels í herþjónustu til Berlínar. Þar hófust per-
sónuleg kynni við hina ungu, róttæku menntamenn
landsins, svo sem Bruno Bauer, Max Stirner og Amold
Ruge, er bám hæst merki nýhegelista og hlífðu
hvorki guði né Prússa konungi við gagnrýni. Gerðist
Engels vopnabróðir þeirra um hríð. Um þær mundir
var hann nánast byltingasinnaður demókrat, og barð-
ist ákaft gegn leifum lénsstjómarvaldsins, konungs-
valdinu, aðli, trúarbrögðum og öðru afturhaldi. Bera
greinar hans frá þessum árum af flestu er þeir félag-
ar rituðu um ljósa hugsun og miskunnarlausa and-
stöðu. Það sem fyrst og fremst vakir fyrir Engels á
þeim ámm var að steypa konungsvaldinu og reisa lýð-
veldi á rústum, að fyrirmynd stjórnarbyltingarinn-
ar frönsku.
Eftir ársdvöl í Berlín, fór Engels aftur heim til föð-
urhúsanna, og sama haust sendir faðir hans hann til
Englands. í Manchester átti gamli maðurinn hlut í
vefnaðarverksmiðju. Á leið sinni til Englands kom
Engels við í Köln og þar bar fundum þeirra Karls
Marx saman í fyrsta sinn. Féll lítt á með þeim, því
að Marx var þá þegar orð'inn fráhverfur nýhegelist-
unum í Berlín.
Dvölin í Manchester, höfuðmiðstöð enska iðnaðar-
ins, hafði hin gagngerðustu áhrif á Engels. Iðnaðar-
52