Réttur - 01.03.1941, Page 64

runnu að mestu leyti til dætra Marx. Loks mælti
hann svo fyrir, að lík sitt yrði brennt og öskunni
dreift á haf út. Líkbrennsluathöfnin fór fram í kyrr-
þei, aðeins nánustu vinir og fulltrúar helztu verka-
mannaflokkar álfunnar voru viðstaddir. Bemstein og
tengdasonur Marx fóru hvassan haustdag út á sjó
skammt fyrir utan Beachy Head til þess að fram-
kvæma hinztu ósk hins látna mikilmenn'is.
En maður kemur í manns stað. Um þær mundir, sem
Engels var að ljúka ævistarfi sínu í London, var ungur
maður á hrakningi víösvegar um Rússland. Hann
var að hefja feíil sinn, sem fræðimaður og foringi
marxista. Þessi maður var Lenin, sá maður sem átti
eftir að taka upp baráttumerki Engels á vettvangi hins
byltingasinnaða marxisma og leiða hugsjónir þeirra
Marx og Engels í höfn á sjötta hluta jarðarinnar.
Lengra hefur ekki umþokað síöan Engels dó, þó að
liöin séu 45 ár, en hvað er sá tími af liðinni og ólif-
aðri ævi mannkynsins. Engels mundi hafa fagnað
sigri Lenins og félaga hans, framar öllu öðru sem
sagan kann frá aö greina.
Engels var hamingjumaður. Hann var hikiaust
sannfærður rim málstað sinn og réttmæti kenninga
s'inna, og árin sem liöin eru síðan hann lézt hafa
sannfært menn um það betur en þá var von til. Hon-
um auönaðist aö sjá verkalýðshreyfinguna rísa frá
grunni, verða sterka og volduga og var hlíft við
því að sjá hana hrynja aftur í rústir um mestalla
Evrópu. Að vísu hefði Engels ekki komið það svo
mjög á óvart. Hann sá að hverju fór fyrir stórveld-
um Evrópu og að styrjöld var jafnvel líklegri leiö,
en sigur verkalýðsins, áður en það væri um seinan.
Sjálfur hafði hann spáð því, að sú styrjöld mundi
enda með þjóðemisofstæki, sem færi eins og hvirfil-
vindur um álfuna, og að lokasigur sósíalismans kynni
64