Réttur - 01.03.1941, Page 71

Þjóðsagnasöín. — íslenzkar þjóðsögur og sagn-
ir, X. bd., safnað af Sigfúsi Sigfússyni; — Rauð-
skinna IV (sögur og sagnir), safnað af sr. Jóni
Thorarensen; — íslenzkir sagnaþættir og þjóð-
sögur, safnað af Guðna Jónssyni. Allar bæk-
umar útgefnar 1940.
Óhætt er að fullyrða, að hvergi á hnettinum hefur
100 þús. manna þjóð skilað meiri forða þjóðsagna en
íslendingar, og þó er hitt frábærara, hve framleiðsla
nýrra og nýrra sagna er geysilega ör hjá almenningi.
Orsakirnar eru margþættar. Fyrst má telja ríkan á-
huga fyrir einkennilegu fólki, afreksmönnum, vand-
ræðamönnum, forfeðrum og formæörum, einkum
þeim, sem kynsæl verða og gefa niðjunum sérkenni í
arf. Önnur orsök er draugatrú og nú síðast andatrú,
sem talin er almennari hér en í nokkru öðru menn-
ingarlandi (hirðisbréf biskups heimild). Hin þriðja
meöal höfuðorsakanna er frásagnargeta fjölda al-
þýöumanna, sem verður allt að söguefni, og margir
nýtir menn hafa tekið það hlutverk að sér að skrá
úrval helztu sagnategunda, eftir því, sem þeir komast
yfir. Gamanyröi eru hermd eftir kunnum þjóðkirkju-
presti, en litlum „spíritista”: „Það ætti að verða sæmi-
lega séö fyrir framhaldslífi sálnanna í höfuðstaðnum
með öllum blessuðum nýju prestunum. Einn vekur
þær upp á andafundum, annar skráir svo af þeim
draugasögurnar”. AÖ frátöldum sannanaáhuga sumra
andatrúarmanna má það án gamans heita sams konar
viðleitni að draga framliðna ýmist úr skauti eilífðar-
innar eða fortíðarinnar inn á sjónarsvið lifenda, hvort
sem það er gert á andafundum eöa í þjóðsagnasmíð
xun þessa menn. Hvort tveggja getur, finnst mér, náð
þeim ágæta árangri, að við lifum stund og stund í
sálufélagi við dauða menn, sem eru okkur hugþekkir.
„Aldnar róma raddir þar, | reika svipir fornaldar”,
mælti Grímur skáld og átti þá tvímælalaust við nátt-
71