Réttur - 01.03.1941, Page 67

Nokkrar bækur
Heiðaharmur, eftir Gunnar Gunnarsson. —
Menningar- og fræðslusamband alþýðu, 1940.
Bóndinn á Skriðuklaustri er í ónáð hjá Mennta-
málaráði þessa lands. Það hefur t. d. í ár murkaö 1000
kr. ofan af heiðurslaunum þeim, sem formaður ráðs-
ins gekkst fyrir að veita Gunnari Gunnarssyni, er
hann fluttist heim og gerðist bóndi. Skáldheiður
Gunnars átti víst á sama hátt að verða höfði styttri
innan skamms, nema hann sýndi þá iðrun og yfirbót,
sem hann er ólíklegur til. Torvelt mundi nú vera í
sumum blöðum að koma að nema andúðarfullum um-
sögnum um bækur hans.
Bóndinn á Skriðuklaustri uppreisnarmaður!
Þegnskapur og stéttvísi óháðs bónda og óbugandi
skálds hefur knúiö hann til mótspyrnu gegn pólitískri
ásælni. Hver gat búizt við öðra af manni með skap-
styrk Gunnars Gunnarssonar? Ekki þarf aö rekja
nánar orsakirnar að þessari heiðursskerðing Mennta-
málaráös.
Skáld væru ekki skáld, ef þau færu ekki eiginna
ferða og gerðu uppreisnir, þegar þarf, gegn hvers
konar hleypidómum borgaralegs þjóðfélags og vana-
smekk lesenda. Heiðaharmur er einhver friðsamleg-
asta sveitasaga, sem íslenzkt góðskáld hefur boöið les-
endum, og jafnvel á guðspjöllum þykir galli, þegar
enginn er í þeim bardaginn. Annar ágalli Heiðaharms
mun verða talinn sá, aö sífellt eru vaktar vonir um
,,spennandi“ söguefni, sem æst gætu tilfinningasama
unnendur harmleika, en þegar hið átakanlega, sem
vonazt var eftir, gerist að lokum, segir höf. frá því
eins og hversdagsfrétt og stelur þannig nautninni af
venjulegum lesendum. Þriðji gallinn er, að flóttinn úr
sveitinni, sem sagan lýsir hlífðarlítið og rétt, er hvorki
67