Réttur - 01.03.1941, Side 75

farin síðan. Var það hlíföarsemi örlaganna aö fella
Magellan til aö forða honum frá enn meira vanþakk-
læti en Kolumbus hlaut?
„Vanþakklæti landafundatímabilsins var undra-
vert“, segir höf. eftir aö dæmin um þaö eru farin aö
sækja aö honum hvaöanæva. „Hermenn og sjómenn,
sem höfðu barizt til aö afla keisaranum fjársjóöa
Inkanna og gimsteina frá Montezuma, reikuöu sem
betlarar og örkumlamenn um strætin 1 Cadiz og Lissa-
bon og öörum hafnarborgum, — þaö er aö segja þeir
fáu þeirra, sem báru ekki beinin í nýlendunum, en
komust heim til þess eins að láta sparka sér til og
frá eins og kláðahundrun. Hvaö kærðu hirögæöing-
amir sig um afrek þeirra, þeir sem höfðu aldrei hætt
sér út úr höllum sínum------?“ Eöa þá kaupmennirn-
ir? „— jafnvel þó að tvö hundruð sjómenn af tvö
hundruö sextíu og fimm, er lögöu af staö, næðu
aldrei heim, þá voru þaö þó aldrei nema hásetar og
skipstjórar, sem létu lífiö, og fyrir því gat kaupmaö-
urinn allt að einu uppskoriö hag-nað sinn. Ef ein-
ungis eitt smáskip af fimm komst heim eftir þrjú ár,
hlaðið kryddvörum, gaf farmur þess af sér álitlegan
hagnað. Á fimmtándu öld var einn piparpoki meira
viröi en mannslíf, og þar sem gnægð var af manns-
lífunum þá eins og alltaf og þar sem mannslíf voru
ódýr, en krydd dýrt, þarf engan aö undra, að kaup-
mennirnir högnuöust allajafna vel og hallirnar í Fen-
eyjum og skrauthýsi Fuggeranna og Welseranna voru
því nær eingöngu reist fyrir gróöann af kryddvöru-
verzluninni“.
Samt eru á slíkum tímum unnin afrek, sem veita
auövaldsþjáöum mönnum aftur trúna á sjálfa sig og
manneðliö.
Bókin er prýdd kortum og myndum frá landa-
fundaöldinni, og hún er prýðilega þýdd.
Björn Sigfússon.
75