Morgunblaðið - 17.05.2006, Blaðsíða 20

ÞRÓUNARSAMVINNUSTOFNUN Íslands byggði fyrsta barnaskólann í
Malaví árið 1995. Síðan hafa verið byggðir þrír til viðbótar og sá fjórði mun
vera í byggingu auk þess sem sex skólar hafa verið gerðir upp og endur-
bættir. Þjálfun á vegum malavískra menntamálayfirvalda hefur verið styrkt
sem m.a. felst í því að tala um mikilvægi menntunar við höfðingja og aðra
heimamenn. Þeirri fræðslu er einkum ætlað að draga úr brottfalli nemenda
vegna margvíslegra skylduverkefna þeirra heima fyrir sem
aðallega á þó við um stúlkur, að sögn Stellu Samúelsdóttur,
starfsmanns ÞSSÍ í Malaví.
Í lögum um ÞSSÍ segir að eitt af hlutverkum stofnunar-
innar sé að koma á menningartengslum milli Íslands og
samstarfslandanna. „Okkur fannst því tilvalið að
koma á tengslum milli þeirra skóla, sem við höfum
byggt upp í Malaví, og íslenskra skóla, en auk
Hvassaleitisskóla eru Mýrarhúsaskóli, Lágafells-
skóli og Grundaskóli á Akranesi í sambandi við
skóla hér í Malaví og söfnuðu m.a. fyrir sína vinaskóla
fyrir jólin. Hungursneyð hefur geisað í landinu að undan-
förnu sökum þurrka, en uppskeruhorfur líta nú mun betur út
þar sem rigningar brugðust ekki í ár.“
Stella segir framtak krakkana vera frábært og að söfn-
unarféð komi svo sannarlega í góðar þarfir.
Ráðgert sé að kaupa bækur á skólabókasafn St. Augustine-
skólans og alltaf sé þörf á stílabókum og pennum. Einnig mætti
hugsa sér kaup á klukkum til að setja upp í skólastofurnar.
Landakort og hnattlíkön gætu gert kennsluna áhugaverðari.
Hjól kæmu að góðum notum fyrir kennara og fótboltar fyrir
börnin. „Mikið er af munaðarleysingjum hér í landi vegna
hárrar tíðni alnæmis og því hafa margar fjölskyldur ótrúlega
mörg börn á framfæri þar sem ekkert félagslegt kerfi er til
staðar. Þrjú þúsund nemendum St. Augustine var að mestu
kennt undir skuggum trjánna áður en ÞSSÍ kom að uppbygg-
ingunni. Nemendurnir búa í nærliggjandi þorpum, flest í leir-
kofum, sem er algengusti húsakostur heimamanna.
Flestar fjölskyldur stunda sjálfsþurftabúskap með
maísræktun sem meginstoð,“ segir Stella.
N
emendur við Hvassa-
leitisskóla í Reykja-
vík hafa frá áramót-
um verið duglegir við
að finna upp á ýmsum
fjáröflunarleiðum til að styrkja fá-
tækari meðbræður í Afríkuríkinu
Malaví. Afraksturinn nemur rúmum
630 þúsundum króna og verður
söfnunarfénu varið til að kaupa
námsgögn og námsbækur á bóka-
safn St. Augustine-barnaskólans í
Mangochi-héraði í Malaví sem Ís-
lendingar hafa séð um að byggja.
„Þetta er stórkostlegur árangur
hjá krökkunum og með ólíkindum
hvernig þau fóru að þessu, en segja
má að allt grunnskólastigið, allt frá
fyrsta bekk og upp í þann tíunda hafi
með einum eða öðrum hætti tekið
þátt,“ segir Pétur Orri Þórðarson
skólastjóri.
Hugmyndin reyndist stórgóð
„Forsaga málsins er sú að fyrrver-
andi nemandi okkar, Stella Sam-
úelsdóttir, sem nú er orðin fullorðin
og starfar hjá Þróunarsamvinnu-
stofnun Íslands í Malaví, sendi mér
tölvupóst fyrir jól og innti mig eftir
því hvort möguleiki væri á að við
efndum til söfnunar af einhverju
tagi. Það komu upp ýmsar hug-
myndir, en endirinn varð sá að pen-
ingar kæmu sér best. Við könnuðum
áhuga starfsmanna skólans og for-
eldra nemenda sem fannst hug-
myndin stórgóð. Stella kom síðan í
jólafríinu til Íslands og kom í skól-
ann fyrsta kennsludag eftir jólaleyfi
til að sína okkur myndir og segja frá
lífinu í Malaví. Strax daginn eftir
komu strákar úr skólanum á minn
fund og réttu fram peninga. Ég
spurði strax hvernig í ósköpunum
þeir hefðu komist yfir þá. Þeir svör-
uðu því til að þeir hefðu strax eftir
fundinn með Stellu farið heim til eins
þeirra, bakað kökur, farið út í Aust-
urver og selt þær gestum og gang-
andi. Síðan hafa viðbrögð krakkana
ekki látið á sér standa. Þar sem hér
er mjög góð aðstaða til að brenna
leir, bjuggu allir nemendur skólans
til leirfugla, sem þeir buðu til sölu
heima hjá sér á 100 til 500 krónur.
Kökur voru bakaðar og boðnar til
sölu eftir messur í Grensáskirkju,
bóndadags-, konudags- og valent-
ínusarkort voru búin til og seld í
Austurveri, tombólur voru haldnar,
gengið var í hús til að safna flöskum,
gengið var í fyrirtæki til að safna
peningum og ungur piltur málaði
með vatnslitum á harðsoðin egg og
seldi ættingjum í fjölskylduboðum
um páskana,“ segir Pétur Orri, sem
snaraðist að vonum út í næsta
bankaútibú til að stofna bók þegar
peningarnir tóku að streyma inn. Af-
raksturinn verður afhentur Þróun-
arsamvinnustofnun Íslands á næstu
dögum.
Að sögn Péturs Orra hefur verið
einkar ánægjulegt að sjá hve vel
krökkunum hefur verið tekið enda
hafi nemendur verið bæði duglegir
og hugmyndaríkir við að finna fjár-
öflunarleiðir.
Buðu upp á söng
gegn greiðslu
Vinkonurnar Alexandra
Elva Þórkötludóttir og
Þuríður Hermannsdóttir
úr 7.G báru mest úr být-
um þegar þær gerðu
stormandi lukku með því
að labba í hús og bjóða
upp á söng gegn greiðslu.
Af liðlega 630 þúsundum
náðu þær tvær að safna 100
þúsund krónum með þessu
uppátæki sínu enda hafa þær
báðar gaman af söng. Mark-
mið þeirra í upphafi hafði hins-
vegar verið sett á 30 þúsund
krónur, en svo hljóp þeim kapp
í kinn þegar aurarnir fóru að
flæða inn enda segja þær
að söfnunin hafi haft al-
gjöran forgang um-
fram annað í nokkr-
ar vikur fyrir
páska.
Alexandra hefur stundað söng-
nám í Söngskóla Maríu undanfarin
fimm ár og segist hafa hug á því að
halda sig við sönginn auk þess sem
hana langi líka til að verða lögfræð-
ingur síðar meir. Þegar Þuríður er
spurð út í framtíðaráformin segist
hún alltaf hafa verið svolítið spennt
fyrir kennarastarfinu. Báðar eru
þær stöllur svo miklar áhugamann-
eskjur um hestamennsku.
„Okkur var yfirleitt mjög vel tekið
og sjaldan fórum við fýluferð, en
einu sinni áttum við fótum okkar fjör
að launa undan brjáluðum manni,
sem greinilega var eitthvað pirr-
aður,“ segja þær Alexandra og
Þuríður.
Oftast sungu þær Lion King-lagið
og léku smáleikþátt með og algeng-
ast var að fólk léti 500 eða 1.000
krónur af hendi rakna. „Gamla fólkið
reyndist gjafmildara en það yngra
og metið átti maður í eldri kantinum
sem rétti okkur heilar fimm þúsund
krónur. Við lögðum m.a. leið okkar á
tvö elliheimili og einu sinni bað mað-
ur okkur að koma að sjúkrabeði
konu sinnar, sem lá rúmföst með
krabbamein, til að syngja fyrir hana.
Eldra fólkið hefur sér í lagi verið
mjög þakklátt og ánægt með þetta
framtak okkar og við höfum verið
beðnar um að koma aftur til að
syngja fyrir það.“
Þær segja það vera nokkuð ljóst
að ólíku sé saman að jafna í aðbúnaði
skólabarna á Íslandi og í Afríku. „Nú
hefur uppskeran brugðist í Malaví
enn eitt árið og þörfin fyrir hjálp er
brýn. Hver króna skiptir því máli.“
 HJÁLPARSTARF | Krakkar í Hvassaleitisskóla fundu margar fjáröflunarleiðir til styrktar malavískum jafnöldrum sínum
Fóru sjaldan
fýluferð
Morgunblaðið/Eyþór
Vinkonurnar Þuríður Hermannsdóttir og Alexandra Elva Þórkötludóttir brugðu á það ráð að ganga í hús og
heimsækja elliheimili og syngja til styrktar malavískum börnum.
Eftir Jóhönnu Ingvarsdóttur
join@mbl.is
maí
Daglegtlíf
Steik, franskar og sósa hljómar kannskiekki ýkja spennandi þegar verið er aðleita að matsölustað í heimsborginniParís. Engu að síður er þetta upp-
skriftin sem veldur hvað mestri lukku meðal
gestkomandi Íslendinga á einum stað í borginni.
Af röðinni að dæma sem myndast á hverju
kvöldi fyrir utan má áætla að fleiri þjóðir og
jafnvel heimamenn sjálfir kunni að meta einfald-
leika „grænu sósu“ staðarins.
Staðurinn heitir reyndar „l’Entrecote“ eða
„Le relais de l’Entrecote“ eftir því hvar hann er
staðsettur í París. Þar er ekki hægt að panta
borð en staðurinn er fullur öll hádegi og öll kvöld
og því er um það bil hálftíma röð til þess að kom-
ast að, sem virðist ekki slá á vinsældirnar.
Undirrituð var ekki laus við tortryggni þegar
hún fór á stúfana til að kanna þessa undra-
samsetningu og komast að því hvað í ósköpunum
gæti réttlætt þessa löngu röð fyrir steik og
franskar á heilar 1.800 krónur. (Verðið er í
hærra lagi miðað við það sem gerist og gengur.)
L’Entrecote er óvenjulegur veitingastaður fyrir
þær sakir að einungis er boðið upp á rétt dags-
ins, sem í 30 ár hefur verið sá sami: góður biti af
nautakjöti, franskar og leyndardómsfulla
græna sósan. Hún veldur jafnvel mestu mat-
gæðingunum verulegum heilabrotum og það er
sósunnar vegna sem viðskiptavinirnir koma aft-
ur og aftur.
Í glæsilegu hverfi
Flóra viðskiptavinanna er einstaklega litrík í
Rue Marboeuf í 8. hverfi, sem þykir með glæsi-
legri hverfum borgarinnar og hefur að geyma
hinn fræga Sigurboga. Þar er að finna allt frá
sterkefnuðum unglingsstúlkum frá Mið-
Austurlöndum sem biðja bílstjórana um að bíða
meðan borðað er, til franskra millistéttarmanna
sem hafa komið hingað frá því þeir muna fyrst
eftir sér.
Staðurinn sjálfur og afgreiðslan minna eilítið
á Hard Rock Cafe, allt fer fram með hraði og
gólfflísarnar gera það að verkum að kliðurinn
verður nær óbærilegur. Lítið pláss er til annars
en að bíða eftirvæntingarfullur eftir sósunni
miklu og er biðin sem betur fer ekki löng.
Maturinn er borinn fram á bökkum og settur
á diskana fyrir framan viðskiptavininn. Nauta-
kjötið er eins og best verður á kosið, steikt alveg
eins og beðið er um og frönskurnar eru svokall-
aðar eldspýtur eða „allumettes“, fíngerðar og
heimatilbúnar.
Svo er það sósan. Hún er frekar grá með
grænu ívafi en skærgræn eins og maður gæti
hafa ímyndað sér og smakkast með besta móti.
Ekki skemmir fyrir að boðið er upp á ábót.
Leyndardómur grænu sósunnar verður hins
vegar ekki opinberaður hér, né verið með
vangaveltur um innihald hennar, því samkvæmt
áreiðanlegum heimildum hefur verið einkaleyfi
á henni í nokkur ár og virðist hún hafa valdið
miklum fjölskyldudeilum í fortíðinni. Þannig eru
það tvær systur sem halda úti sitt hvorum
„l’Entrecote“-staðnum í París með nákvæmlega
sömu sósuuppskriftinni en þær hafa ekki talast
við í áratugi. Hvort sósan er valdur ósættisins er
alls óvíst en þar sem hér er ekki verið að ræða
um neina miðlungssósu er vissulega hægt að
ímynda sér að hún eigi einhvern þátt í stórkost-
legri fjölskylduharmsögu sem nær aftur í aldir.
Það er með nokkrum skilningi sem blaðamaður
fór út af staðnum, velmettaður af góðum mat.
Að lokum er mælt með því að smakka einn af
dásamlegum eftirréttum hússins með kaffinu til
þess að fullkomna matarupplifunina á franska
vísu.
 PARÍS | Sérstakur matsölustaður
Leyndardómsfulla græna sósan
Eftir Söru M. Kolka
sara@mbl.is
Relais de l’Entrecote er í Rue Marboeuf í
8. hverfi en móðurstaðurinn er við Porte
Maillot í 17. hverfi.
„Frábært framtak
hjá krökkunum“